نگاهی به تحولات اخیر لیبی و چالش های جدی پیش روی معمر قذافی

از دهۀ دوم ماه جاری میلادی، فعالیت های اعتراضی با هدف سرنگونی دولت کنونی لیبی در مناطق این کشور رخ داده است. این تظاهرات امنیت و ثبات لیبی را تهدید می کند و موجب نگرانی جامعۀ جهانی شده است. تحلیلگران بر این باورند که این جدی ترین چالش معمر قذافی، رییس جمهور لیبی از زمان به دست گرفتن قدرت در 40 سال گذشته است.

در 15 فوریه، در شهر بن غازی واقع در شرق لیبی تظاهرات برگزار شد که در پی آن در چند شهر دیگر این کشور چون البیضاء برگزاری تظاهرات شروع شد. مخالفان دولت لیبی 17 فوریه را روز خشم اعلام کرده و در آن روز تظاهرات گسترده ای در شهر های لیبی برگزار کردند. ارتش لیبی به تظاهرکنندگان حمله کردند که شمار زیادی کشته و زخمی به جای گذاشت. همچنین در درگیری های روزهای 18 و 20 فوریه، ارتش به تظاهرکنندگان تیراندازی کرد و در مقابل مردم نیز سربازان را خلع سلاح کردند. بنا به گزارش ها تا کنون 96 تن در درگیری های شهرهای بن غازی و البیضاء کشته شدند. در پی این رویداد، احتمال می رود برگزاری تظاهرات به طرابلس، پایتخت لیبی هم کشیده شود. اما فعلاً اوضاع طرابلس کماکان آرام است و نیروهای نظامی لیبی تدابیر امنیتی در شهر را تقویت بخشیده است. بسیاری از فروشگاه ها و مغازه ها به دلیل نگرانی های امنیتی تعطیل شده اند.

معمر قذافی روز یکشنبه 20 فوریه، یکم اسفند در گفتگوی تلویزیونی خواستار اتحاد و همبستگی مردم لیبی برای احیای نظم و سازندگی آیندۀ لیبی شد. او گفت: اگر مردم لیبی به تحولات کنونی و آیندۀ کشورشان نیاندیشند، کشور در ناآرامی به سر خواهد برد و حتی باعث بروز جنگ داخلی خواهد شد. قذافی همچنین گفت که تظاهرات کنونی در کشور با تحریک و فرمان مخالفان و افراطیان مذهبی صورت گرفته و هدف از آن تجزیۀ لیبی متحد و دارای اقوام مختلف است.

رهبر لیبی رسانه های گروهی غربی را به تحریک تظاهرات و ناآرامی در داخل لیبی متهم کرد و خواستار بررسی اصلاح قانون اساسی و اجرای اصلاحات دیگر در کشور با برگزاری یک نشست ملی شد.

تحولات کنونی لیبی مورد توجه جامعۀ جهانی قرار گرفته است. سازمان های بین المللی و برخی کشورهای غرب نسبت به اوضاع کنونی لیبی ابراز نگرانی جدی کرده اند. کاترین اشتون مسؤول سیاست خارجی و امنیتی اتحادیۀ اروپا در بیانیه ای از دولت لیبی خواستار پایان توسل به زور در مقابل معترضان و حل بحران از طریق گفتگو شد. وزارت خارجۀ لیبی شامگاه یکشنبه 20 فوریه، یکم اسفند با فراخواندن سفیر مجارستان، رئیس دوره ای اتحادیۀ اروپا در لیبی، بیانیۀ خانم اشتون را مداخله در امور داخلی لیبی خواند و هشدار داد که لیبی ممکن است در سیاست خود دربارۀ اتحادیه اروپا بازنگری کند. وزارت خارجۀ لیبی روز دوشنبه در پایگاه اینترنتی خود اعلام کرد که بیانیۀ اتحادیۀ اروپا حقوق سیاسی مانند آزادی بیان مردم لیبی را نادیده گرفته است. بغدادی محمودی دبیر کل کمیتۀ خلق لیبی (نخست وزیر) شامگاه یکشنبه در دیدار با مقامات اتحادیۀ اروپا در لیبی گفت: لیبی حق دارد برای حفظ وحدت و ثبات کشور و حفظ روابط صلح آمیز با کشورهای دیگر به هر اقدامی دست بزند.

تحلیلگران می گویند که معمر قذافی هدف مستقیم تظاهرات مردم در لیبی است و جدی ترین چالش او از زمان به دست گرفتن قدرت در 40 سال پیش است. تلویزیون لیبی در روزهای اخیر در گزارش های خود تصاویری از حضور قذافی در صحنه های مختلف و دیدار با طرفداران خود نشان داد، اما قذافی در این صحنه ها سخنی نگفت. سیف الاسلام قذافی پسر معمر قذافی نیز گزارش های حاکی از فرار پدرش از لیبی را تکذیب کرد و گفت که او همچنان در طرابلس است.