وضعیت عمومی معماری چین

معماری منحصر به فرد چین ،بخش مهمی از تمدن درخشان چین می باشد و با معماری غربی و اسلامی سه سیستم بزرگ معماری دنیا را تشکیل می دهد.

معماری چین یگانه سیستم معماری در جهان است که ترکیب بندی چوبی عمد ه ان میباشد که تجلی بخش عمیق اصول اخلاقی چینی ها و دیدگاه های زیبائی ،ارزش و طبیعت است .

خصوصیات عمده هنر معماری چین که بر اساس سنن عمیق فرهنگی مبتنی است به قرار ذیل است : اول اینکه به علت برجسته ساختن ایده تقدم قدرت امپراتوری بر هر چیز و نظریه طبقاتی موفقیتهای حاصله دربرنامه ریزی قصرها و شهرها بیشتربوده است .

دوم اینکه به زیبایی مجتمع توجه خاصی شده لذادر ترکیب بندی عمده معماریها شکل برقراری خانه ها وحیاط ها طوری است که دو طرف همانند اهرم متقابل عمل کنند .

سوم اینکه به طبیعت به هماهنگی عالی معماری با طبیعت عطف توجه خاصی شده است . در تاریخ چین در زمینه خصوصیات هنری و سبک و شیوه های سازندگی و طراحی معماری به تبادلات با خارج اهمیت زیادی داده شده و این مساله بر معماری ژاپن،کره ،ویتنام و مغولستان تاثیرات زیادی داشته است .

امروز معماری معاصر چین همزمان با حفظ سبک سنتی خود از ویژگی های هنری غرب نیز استفاده نموده و آنرا با خصوصیات چین توام ساخته و به پیشرفتهای مداوم دست یافته است .

ساختمانهای قصرها و کاخها

ساختمان قصرها و کاخ ها یا به عبارت دیگر ساختمانهای دربار بناهای عطیم و پرابهت وشکوهمندی میباشند که امپراطوران بمنظور استحکام سلطه خود ، تقدم اعتبار قدرت سلطنتی و ارضای نیازمندی زندگی مادی و معنوی بنا کرده اند.

معمولا این گونه کاخها و قصرهای درباری پرابهت و مجلل و سنگفرش شده از آجرهای زراندود و مواد یشمی است و تاکنون نیز جلال و درخشندگی خاص خود را حفظ کرده است.

از دوران سلسله امپراتوری " چین " قصرها محل اقامت و زندگی امپراتور و خاندان او بوده و کاخها مکان رتق و فتق امور دولتی از طرف امپرائور گردیده بود. مقیاس ساختمان های قصر و کاخ در سالیان بعد پیوسته توسعه یافت .

خصوصیات مشخص آن گنبد بسیار بزرگ و شیروانی ان پوشیده از آجرهای کاشی زرد رنگ وهمچنین نقاشیهای پرطمطرق، سقوف گنبدی باحکاکی های ظریف و زیبا ، زیرسازی مستحکم ، پارتیشن ها،تراورزها و ستونهای سنگ مرمری و بناهای متنوع و رنگارنگ حاشیه آن میباشد.

کاخ "تای خه " در شهر ممنوعه بیجینگ از نمونه های معماری قصرها و کاخهای امپرا توری محسوب میشود. در چین باستانی در زمینه سازندگی کاخ به منظور تجسم تقدم قدرت امپراتوری بر هرچیز و نمایاندن نظام طقاتی با محوریت امپراتوری ، ترکیب بندی سخت محوری در معماری های یادشده مراعات شده است.

قصرهای باستانی بیجینگ نماینده معماری قصرهای چین بشمار می رود وشهر ممنوعه نیز نامیده می شود و قصرهای سلطنتی سلسله های "مین " و " چینگ " بوده است و جمعاً 24 امپراطور در این قصرها زندگی کرده اند.این قصرهای باستانی 720هزار متر مربع مساحت دارد و بیش از9 هزار اطاق را شامل می شود.دیوار سرخ رنگ به ارتفاع چند متر و به طول بیش از 3400 متر شهر ممنوعه را احاطه کرده و بیرون این دیوار رودخانه حفاظتی جاری است.

قصرهای باستانی به دو بخش تقسیم می شود : بخش محل برگزاری مراسم مهم و بزرگ و صدور دستور توسط امپراتور میباشد و بناهای عمده آن را کاخهای" تای حه "،"چون حه" و " بایو حه" تشکیل میدهد که همه آنها بر پایه تختی به ارتقاع 8 متر ساخته و با مرمرسفید رنگ بنا شده است . قصرهای پرجلال و شکوه همانند قصرهای ترسیم شده در افسانه ها است. بخش عقبی این قصرها که " دربار درونی" نامیده می شود ، مکانهای انجام امور سیاسی و کشورداری برای امپراتور و کاخ های اقامت زنان وندیمه های دربار می باشد .

قصرهای "چیان چینگ " و "کونین " و باغ امپراتوری که بناهای عمده این بخش است ، سرشار از محیط زندگی است .این کاخها با باغ ،قرائت خانه ،اتاق های متنوع وسنگهای مصنوعی در حیاط علیحده قرار دارد.

به دلیل تعویض سلسله ها ی سلطنتی و جنگها و شورش ها قصرهای باستانی معدودی باقی مانده اند .بطوریکه اکنون علاوه بر شهر ممنوعه در بیجینگ ، قصرهای باستانی "شن یان "و همچنین خرابه های قصرهای سلسله های "حان " و "تان " در شهر "سی آن" در چین به چشم می خورد .

معماری معبد سازی

معابد یکی ازمعماری های دین بودیسم میباشد که ازمعبد هندی ریشه گرفته است . این گونه ساختمانها که از زمان سلسله امپراتوری " وی شمالی" شکوفایی و پیشرفت فرهنگ جامعه فئودالیستی و شکوفایی و زوال مذهب چین را به ثبت رسانده و حائز ارزش بسزای تاریخی و هنری است .

پیشینیان چینی درترکیب معماری از دیدگاه عمیق کیهان بینی توام با اصل منفی و مثبت در طبیعت ( به چینی : یین و یان ) و معیارهای زیبایی شناسی حاکی از پرستش ( جانبداری ) قرائن و نظم و ترتیب و ثبات سخت پیروی می کردند .

از این رو معابد چین معمولا مجتمع ساختمانهای چهارگوش مسطح با ترکیب بندی مبنی بر خط محوری میان جنوب و شمال با رعایت جدی تقارن ثابت چون کل واحد میابشد .

علاوه بر این معابد با شکل و ترکیب بندی معماری باغ نما در چین نیز زیاد دیده می شود .این دو نوع هنر معماری باعث شده است که معابد چین دارای محیط با شکوه و آرامش سالنهای معابد بوده و سرشار از سلیقه و علاقه به طبیعت و محیط بسیار بامعنا.

ترکیب بندی معماری معابد باستانی چین معمولا به این قرار است : دروازه اصلی در مرکز و جلو قرار دارد و وقتی که وارد این دروازه میشویم میبینیم برجهای زنگوله و طبل در دوطرف چپ و راست راهرو اصلی واقع است و کاخی که روبروی ما در وسط واقع است ،کاخ "تیان وان دیان " یعنی کاخ شاه آسمانی میباشد ، داخل سالن می شویم و در دو طرف چپ و راست در کنار دیوار 4 مجسمه عظیم الجثه بشکل پهلوان تنومند محافظه دیده می شود که نام چینی آن "جین گان " میباشد. پشت این کاخ به ترتیب کاخ "دا سیون" و بنای کتابهای مقدس به چشم میخورد ، اما اطاقهای روحانیون و بهارخوری در دوطرف راهروی اصلی قرار دارد .

در میان این ساختمانها کاخ شکوهمند "دا سیون "مهمترین و بزرگترین بنا در مسجد بشمار میرود و "دا سیون "همانا "شاکیا مونی "بنیادگذار دین بودا میباشد.

معبد" بای ما " در "لو یان " ("بای ما " یعنی اسب سفید ) ساخت معبد اسب سفید لویان در شهر لویان در استان "حه نان "در سلسله امپراتوری "حان "شروع شده و معبد بودائی است که قبل از دیگر معابد از طرف دولت احداث گردید .معبد مذکور بشکل مربع مستطیل در مساحت حدود40 متر مربع بنا شده است .باتاسیس این معبد توسعه دین بودا در چین و مناطق آ سیا وآسیای شرقی بمراتب تسریع شد.

ازاینرو معبد "بای ما "یعنی اسب سفید کماکان مکانی مقدس برای زیارت بودیستهای بسیاری کشورها می باشد. معبد "حن شان معبد معلق است . شایان ذکر آن که در کوهستان "حن شان " در استان شان سی معبدی معلق وجود دارد و یک بنای بسیار نادر محسوب میشود .

این معبد در میان پرتگاه در جناح غربی دره "جین لون "در 3ممیز 5کیلومتری جنوب شهرستان"خون یون "قرار دارد. بخش بالای آن به تخته سنگ تکیه زده و بخش تحتانی آن با یک دره بسیار ژرف همجوار است . این معبد یگانه بنای چوبی بر روی پرتگاه بشمار میرودکه اکنون در چین محفوظ است و با شکل وترکیب بندی منجصر به فرد خود اولین معجزه درکوه "حن شان" اولین کوهستان شمالی چین شده است

باید اضافه کرد که سازندکی این معبد معلق از دوران "وی شمالی"آغاز گردید و در سلسله های امپراتوری "تان "،"جین "،"مین " و"چینگ"مورد مرمت و تعمیر قرار گرفت. کاخ"بودالا" دین "لاما" فرقه ای از دین بودیسم میباشد و ساختمانهای معابد دین "لا ما" با ابهت و بزرگی کاخ بودا،ارتفاع سالن قرائت کتب مقدس از دیگر ساختمانها متمایز است .

خاصه اکثر این کاخها بر روی کوهها ساخته شده است.کاخ "بودالا" واقع در شهرلهاسا مرکز تبت محل ساختمانهای نمونه ای معبد دین "لا ما" بشمار میرود. کاخ "بودالا"که ازسلسله امپراتوری "تان "(سالهای 618-907میلادی) ساخت آن شروع شد، بر اثر تعمیرات و توسعه ساختمان در سلسله های امپراتوری سرانجام به صورت مجتمع بسیارعظیمی از ساختمانها در آمد که تماما بر روی کوهستانهایی به مساحت بیش از20هزار متر مربع با نهایت شکوه وجلال و زرق وبرق در مقابل انسان جلو می کند.کاخ "بودالا" از بیش از 20 سالن و قصر تشکیل شده است.

در سالن اصلی مجسمه مسی زراندود بسیار گرانبهای ساکیامونی (مئوسسه دین بودا)به بلندای قامت 12سالگی این بودا دیده می شود .در احداث کاخ "بودالا"هم از سبک معماری سلسله "تان " و هم از خصوصیات هنرمعماری نپال و هند تقلید شده است. بعلاوه ،"8معبد برونی" درشهر" چن ده "و "کاخ یون حه گون "در شهر بیجینگ نیز بناهای مشهور دین "لا ما" محسوب می شود.

معماری باغستانی (باغ سازی )

معماری باغ سازی چین تاریخ دیرینه داشته وقدیمی ترین باغستان در بار در سلسله امپراتوری "جو" در بیش از3 000سال پیش ایجاد شد. باغ سازی شهری چین با تنوع فراوان و رنگارنگ بودن خود در سه سیستم بزرگ باغی جایگاه درخشانی به خود اختصاص داده و در تاریخ معماری باغ از شهرت فراوانی بهره مند شده است .

معماری باغسازی چین را باغستانهای عظیم خانواده و باغهای ظریف خصوصی تشکیل میدهد .این ساختمانها زیبائی مصنوعی را با زیبائی طبیعی تلفیق داده و در باغچه بندی سنگها و آبها ، گلها و علف ها ،حیاطها و میدانها دالانها و پل ها و تابلوها و نقاشی ها به گونه ای دقیق و ماهرانه ترکیب بندی شده است که به انسان احساسات عمیق و گوناگون و قدرت تخیل فراوان می بخشد.

محیطی که برای ساخت باغهای چین ایجاد شده، عموما بقرار ذیل است :اول نشان دادن نظریه مکتب کنفوسیوس درمورد چگونگی برخورد با جامعه. عطف توجه به عمل و واقعیات ،مسئولیت شناسی عالی در برابر جامعه و بها دادن به ارزش ها و اصول اخلاقی و مرام و اهمیت سیاسی. دوم نمایاندن نظریه دائیسم چین حاکی از ایجاد یک محیط بهشت مانند که انسان در آن در برابر شهرت و ثروت بی تفاوت بوده و به تحمل رنج برا ی تهذیب نفس وکسب اخلاق خوب مبادرت میورزد و سوم :ایجاد محیط طبیعی .احساسات و تمایلات صاحبان باغ ها را نشان میدهد. پارک"یوان مین یوان " این باغستان مشهور خاندان سلطنتی ،معبد دائویسم قدیمی "گوچان "درکوه چینگ چن شان " دراستان "سی چوان "و همچنین تعد ادی از باغهای متعلق به دانشمندان نام دار جداگانه مبین سه نوع محیط فوق میباشد.

|

تفاوت بین باغ های چین و غربی اینستکه باغهای غربی بطور عمده از ساختمانها تشکیل میشود و در ساخت ان از اصول هندسی و ریاضی استفاده شده است، امادرباغچه بندی و سازندگی باغ ها در چین مناظر طبیعی و احساسات بینندگان محور کار دانسته و بیشتر به یگانگی انسان و طبیعت توجه شده است.

پارکها و باغهای "سو جو"

باغها و پارکهای باستانی شهر"سوجو" که سال 1997در "فهرست اسامی میراث جهان "به ثبت رسید، ترجمان تمرکز خصوصیات هنری معماری باغ های چین است . تاریخ باغستانهای "سوجو" از بیش از 2000سال پیش آغاز شد و در حال حاضر فقط بیش از 10 باغ مشهور باقی مانده است .پارک و باغ "سو جو" معمولا مساحت کوچکی را در اشغال دارد و باسنگها و آبها ،گلها و پرندگان محیط و حالتی را نشان میدهد که در اشعار سلسله امپراتوری "تان " و "سون " ترسیم شده است. سازندگان باغ در فضای محدود با کوه های مصنوعی ،درختان و برجها و آلاچیق ها ،حوضه هاوپلهای کوچک محیط هنری بسیار دیدنی و با معنایی بوجود آورده اند. در میان این باغها ،بناهای باغستانی "آلاچیق تسان لان تین""جنگل شی نسه لین "و پارکهای "جیو جن یوان " و "لیئ یوان "شهرت بسیاری دارد.

پارک "یوان مین یوان "

پارک "یوان مین یوان " بیجنگ مشهورترین باغستان خاندان سلطنتی چین بوده و"شاهنشاه پارک "(شاه پارک) نام دارد که هنر باغچه بندی بسبکهای متنوع نواحی مختلف چین را متمرکز میسازند . در ضمن در سازندگی این پارک از سبک معماری غرب هم تقلید است لذا هر یک از بناهای این پارک سلیقه متنوع خاصی را نشان میدهد و چون بهشت روی زمین مینماید. این پارک درزمان خود یکی از بهترین قصرهای سلطنتی بوده و در اروپا هم معروفیت داشته وبرپیشرفت پارکهای طبیعی قرن 18 اروپا تاثیراتی برجای گذاشته است. ناگفته نماند که پارک زیبای "یوان مین یوان " در سال 1860 بدست ارتش ائتلافی انگلستان و فرانسه که به چین تجاوز کرده بودند،سوزانده و با خاک یکسان شد.

　معماری مقبره سازی

ساختمانهای آرامگاه ها یکی از پرعظیمت ترین و شکوهمند ترین گروه های ساختمانی است که معمولا با استفاده از شرایط طبیعی جغرافیائی و در کنار ویا روی کوه و تعداد اندکی در دشتها احداث شده است.ترکیب بندی عمومی این مقبره ها به این قرار است قبرستان توسط دیوار احاطه گردیده و درب چهار طرف باز است و در چهار گوشه آن برج دیده بانی قرار دارد و راهرویی در جلو قبرستان ایجاد شده وسراسرقبرستان زیر سایه درختان کاج و سروپربرگ و سرسبز و سربه فلک کشیده قرار داردو محیط یکپارچه سکوت و آرا مش بر آن حکمفرمااست .

آرامگاه"چین شی خوان "

اولین امپراتور چین آرامگاهای امپراتور "چین شی خوان "واقع در دامنه شمالی کوه "لی شان " در شهر"سی آن " استان"شن سی"مشهورترین قبرستان چین بوده و بیش از2000سال قدمت دارد. پیکره ها و مجسمه های سفالی و چوبی جنکجویان و اسبها ئیکه همراه امپراتور مرحوم "چین شی خوان" زیر خاک دفن شده بودند ،همچون سپاه پاسداران این قبرستان بودند که صاحب نهایت ابهت و عظمت رزمندگی بوده و اثار هنری حکاکی و تهیه شده بااستادی و مهارت عالی میباشند و "8 مین معجزه دنیا " نامیده می شود که در سال1987در"فهرست اسامی میراث جهان " به ثبت رسید . کمیسیون میراث جهان این امر را این طور ارزیابی کرد:آن پیکره های سفالی مشهور که دورادورآرامگاه امپراتور "چین شی خوان " ایستاده ، با ژستهای گوناگون و متنوع و اسبها و کالسکه های جنگی و اسلحه همه آثار ظریف ومکمل رالیستی بوده و در ضمن ارزش عالی تاریخی خود را محفوظ می دارد.

　

در اطراف شهر "سی آن " استان "شن سی " مقبره های امپراتوران و شاهزادگان سلسله ها متمرکز است ،علاوه برقبرستان یاد شده ، مقبره های 11 امپراتور "حان غربی و 18 امپراتور سلسله"تان "در این محلها محفوظ است . درمیان آرامگاههای امپراتوری سلسله"هان غربی" مقبره "لیو چیه "امپراتور "حان او"چه از نظر مقیاس و چه ازنظر وفور گنج های محفوظه زیر زمین متمایز و برتر از دیگر مقبره ها میباشد ،قبرستان "شائو لین " که درآن "لی شی مین "-امپراتور "تان تای تسون "مساحت زمین بسیاروسیعی رادر اشغال داشته و در محوطه آن 17 مقبره ماموران عالی مقام ونزدیکان امپراتور نامبرده دراطراف مقبره وی دیده میشود.روی این قبرستان و زیر زمین آن سرشار ازآثارگرانقدر باستانی است. حکاکی بسیار عالی و ظریف سلسله "تان "موسوم به "6 اسب ممتاز"از شهرت بسزائی برخورداراست .

آرامگاههای امپراتوران سلسله های "مینگ "و " چینگ"

آرامگاههای امپراتوران سلسله مین بطور عمده در شهرستان "چان پین "در حومه بیجینگ قرار دارد و مجموعه آرامگاه های 13 امپراتور سلسله مین میباشد.این 13 امپراتور بعد از آنکه بیجینگ بعنوان پایتخت اعلام شد، بر تخت سلطنت نشستند که مساحت حدود 40کیلومتر مربع را در اشغال خود دارد.و 13قبرستان مینگ نام دارد. این آرامگاهها متمرکز ترین و کاملترین مجتمع آرامگاه ها موجود در چین بحساب میاید و عظیمترین آنها مقبره "چان لین " (از آن "جودی "امپراتور" مین چن زون ) و "دین لین " ( متعلق به "جو یو چینو امپراتور مین شن زون) میباشد.

نتیجه حفاری ها نشان میدهد که قصر هازی زیر زمینی "دین لین" با سنگ مرمر بشکل گنبدی ساخته شده و تجهیزات آبکشی عالی در داخل بخوبی کار گذاشته گردیده و گنبدهای سنگی همچنان محکم مانده و نشست نکرده است که بیانگر فناوری عالی معماری پیشینیان چین در سازندگی بناهای زیر زمین است . آرامگاههای " چینگ دون لین"که مساحت زمین 78کیلومتر مربعی را در اشغال دارد، آرامگاههای خاندان سلطنتی است که از لحاظ مقیاس پرعظمت ترین و از لحاظ سیستم معماری کاملترین آرامگاههای موجود چین شناخته میشود. در این آرامگاهها 5 امپراتور ،14 ملکه و بیش ازصد سوگلی امپراتور سلسله "چینگ "مدفون شده اند .آرامگاههای عمده " چینگ دون لین " بطرزی بسیار ظریف و دقیق وبا استادی ساحته شده است .

وضعیت عمومی معماری باستانی چین

ساختمانهای اصلی باستانی چین را ساختمانهای با ترکیب بندی چوبی ملت "هان " و معماری عالی اقلیت ملی تشکیل می دهد .این ساختمانهای قدیمی در خاک فرهنگ سنتی چین رشد و نمو و پیشرفت کرده و پخته شده است وحائز ارزش عالی زیبائی شناسی و سطح بالای استادی و محتوی اهمیت دیرپای انساندوستانه میباشد. هنر معماری کهن چین سیستم هنری خاص جهان محسوب میشود که دارا ی تاریخ طویل و سبک معماری بسیار بارز بوده و در قلمرویی بسیار گسترده پراکنده است . معماری باستانی چین برمعماری قدیمی ژاپن ،کره و یتنام تأثیرا ت مستقیم داشته وبعد ازقرن 17بر معماری اروپا نفوذ کرده است.

پیشینیان چین با نظر داشت شرایط مختلف طبیعی و جغرافیائی ،معماری کهن به شیوه های ساخت گوناگون وسبک متنوع هنری راخلق کرده اند. در شمال حوصه رودخانه زرد نیاکان چینی برای جلوگیری از سرما و باد و برف در ساخت خانه از الوار و خاک رس استفاده می کردند و در جنوب،بمبو و نی نیز جزوه مواد معماری بود و در بعضی مناطق بمنظور اجتناب از رطوبت و تشدید تصویه هوا ،در ساخت بنا ترکیبات مخصوصی کار گذاره میشد .

سیر پیشرفت معماری باستانی چین سه دوره را طی کرده است و دوران سلسله چین و حان ،دوران سلسله "تسوی "و تان"و سلسله امپراتوری "مین " و " چینگ" را شامل می شود . از این سه دوره ساختمانهای نمونه ای از جمله قصرها و کاخها،مقبره ها و شهرها و همچنین استحکامات جنگی و تاسیسات آبیاری باقی مانده است که از لحاظ شکل معماری و مواد ساختمانی و جوانب دیگر بر نسلهای بعدی بسیار تاثیر گذار بوده است . معذلک در سالیان دراز و بر اثر جنگ و آتش سوزی تعدادی از بناهای کهن و تاریخی در این سرزمین نابود گردیده و ساختمانهای باستانی چین که اکنون باقی مانده ، بیشتر مربو ط به دوران بعد از سلسله "تان"(قرن 7میلادی)است.

معماری سلسله"تان "

سلسله امپراتوری "تان" سالهای 907- 618 میلادی دوران اوج پیشرفت اقتصادی و فرهنگی جامعه فئودالیستی چین میباشد و شکوه و عظمت، منظم و روشن بودن ،سادگی و وضوح رنگها از خصوصیات سبک معماری این عصر بشمار میرود.در این سلسله برنامه ریزی کامل مجتمع ساختمانها هر روز تکامل یافت . در شهر "چان آن " پایتخت سلسله " تان " یعنی شی آن امروزه و پایتخت شرقی آن " لویان "قصرها ،باغستانها و

مقرهای ادارات زیادی با ترکیب بندی منظم و استانداری معقول معماری ساخته شد. شهر "جان ان "در زمان خود بزرگترین شهر جهان بشمار میرفت ،با طراحی بسیار دقیق ساخته شده بود. قصر "دا مین گون" قصر های امپراتوری در این شهر از عظمت و شکومندی فو ق العاده ای برخوردار بود و مقیاس اثر باقی مانده اش معادل بیش از 3 برابر مساحت کل شهر ممتوعه یعنی کاخهای باستانی سلسله های "مین " و " چینگ " میباشد .

ساختمانهای چوبی سلسله "تان " هنر معماری با مدل ترکیب بندی را به وحدت رساند و تمامی بخشهای ترکیب دهنده ساختمانی منجمله ستونها ، تیرهای سقف و "دو گون " (نوعی ترکیب مخصوص معماری چین بشکل کمان که از چوب ساخته شده و در وسط ستون و تیر عرضی قرار دارد و نقش آن تحمل بار است ) تلفیق مکمل قدرت و زیبائی را مجسم میکند .کاخ عظیم معبد" فو گوان " در کوهستان "او تای " استان " شان سی " نمونه معماری سلسله " تان " بشمار میرود .

بعلاوه ، معماری سنگی و آجری این سلسله نیز پیشرفتهایی حاصل کرد . بیشتر برجهای بودا با سنگ و آجر ساخته میشد مثلا برجهای باقی مانده سلسله" تان " از قبیل برجهای "دا یان تا " و" سیائو یان تا" در شهر "سی آن و برج "جیان سیو " در شهر" دا لی " همه ساختمان های آجری و سنگی هستند.

معماری سلسله "سون "

سلسله سون سالهای 1279- 960 سلسله زوال سیاسی و نظامی در چین باستان بود . ولی در این دوران ، اقتصادصنایع دستی و تجارت به پیشرفت نائل آمده و علوم و فنون شاهد توسعه بود و ظرافت و خوش ترکیبی و توجه به تزئینات از خصوصیات معماری این دوران بود .

درشهرهای این سلسله ترکیب خیابانها منظم شده و مغازه ها معمولا رو به خیابانها دایر میگردید و تاسیسات آتش نشانی ، حمل و نقل و راه و ترافیک ، مغازه ها و پلها پیشرفت نوینی حاصل کرد و پایتخت این سلسله - شهر " کای فون " امروزه- سیمای یک شهر تجاری را از خود نشان می داد . در این مرحله ، با افزایش لایه های فضائی سمت عرضی بناهای اصلی برجسته میشد و تعمیر و تزئین و رنگ ساختمانها توسعه یافته بود . قصر های اصلی معبد "جین تسه " شهر تای یوان استان شانسی از ساختمانهای نمونه سلسله امپراتوری "سون" محسوب میشود.

سطح بناهای سنگی و آجری در این سلسله پیوسته ارتقا یافت و اینگونه ساختمانها را عمدتاً برجهای بودا و پلها تشکیل میداد . برج معبد "لین این " شهر "هان جو" استان "جیه جیان "، برج "فان تای" شهر "کای فون " استان "حه نان " و پل "یون تون "شهرستان "جیائوسیان " در استان "حه بی " از نمونه های معماری با سمگ و آجر در سلسله "سون " میباشد.

　

در سلسله "سون " بدنبال پیشرفت جامعه اقتصادی، باغ سازی با مفهوم هنری آغاز گردید .

باغسازی کلاسیک چین ضمن تلفیق زیبائی طبیعی و مصنوعی با ایجاد صخرها و جویبارها و گلها و درختان نوعی از محیط هنری را نشان میداد . آلاچیق"لان تسان تین " ساخته شده بدست "سو شون چین" و باغ "دو له " را که "سی ما گوان "ساخته است، میتوان نماینده باغستان های این سلسله دانست .

درسلسله "سون " اثر فنون مکمل معماری بنام " فرمولهای ساختمانی " صادر شد که نمودار سطح نوین معماری چین در زمینه تکنیک مهندسی و عملیات ساختمانی و مدیریت میباشد.

معماری سلسله "یوان"

چین در سلسله "یوان " الهای1368-1206 میلادی یک کشور امپراتوری نظامی با سرزمین پهناوربود که توسط حکمرانان مغول ایجاد گردید.در این دوران اقتصاد و فرهنگ چین بتدریج و آهسته پیشرفت نمود و معماری نیز در حالت رکود و اکثر ساختمانها ساده و غیر هندمندانه بود.

شهر "دا دو " پایتخت سلسله "یوان " واقع در شمال بیجنگ مقیاس عظیمی داشت که معادل مقیاس بیجینگ سلسله های "مین " و "چینیگ " امروز بود . کوه "وان تسوی" واقع در کرانه دریاچه "تای ایه "سلسله یوان که تا کنون باقی مانده و امروز جزیره "چون دای "در پارک "بی های " است ، از مناظر قشنگ آن دروان میباشد.

از آنجا که حکمرانان سلسله "یوان " دیندار بوده و بویژه پیرو دین بودای تبتی بودند، لذا ساختمانهای مذهبی در این دوران بسیار شکوفا شد. مثلاً: برج سفید معبد "میائو این سی " در بیجینگ یک برج لامائی است که بدست استادان نپالی طراحی و ساخته شد .

معماری سلسله مین

از سلسله "مین " ( سالهای 1644-1368میلادی ) چین وارد دوران پایانی جامعه فودالیستی گردید. اشکال معماری در این دوران معمولا از سلسله "سون " به ارث برده و تغییرات زیادی نداشت. اما در زمینه طراحی و نقشه کشی با عظیمت و ابهت اثر ، آثار موجود از دوران دیگر کاملا متمایز بود .

طراحی شهر و معماری کاخها ی این دوران مورد استفاده نسلهای بعدی قرار میگرفت و بیجینگ پایتخت و نانکن بزرگترین شهر باستانی موجود چین مدیون طراحی و بهربرداری سلسله "مین " است . افزون بر این ، قصرهای امپراتوری سلسله "چینگ " نیز بر پایه کاخهای سلسله "مین " توسعه و تکامل یافته بود . در این دوران بیجینگ پایتخت چین بر اساس وضع موجود تجدید ساختمان شد و به سه بخش یعنی شهر بیرونی ، درونی و امپراتوری تقسیم گردیده بود .

سلسله "مین " با نیروی زیادی به ساخت "دیوار بزرگ " چین دفاعی روی آورد . دیوارها وقلاع وگذرگاه ها و بسیاری قسمتهای مهم این دیوار بزرگ با آجر و استادی احداث شده بود. دیوار بزرگ در سلسله "مین " از کرانه رود "یا لو زیان " در شرق شروع شده و تا گذرگاه " زیا یو گوان " در استان "کان سو" امتداد یافت . طول این دیوار بزرگ 5660کیلومتر است .

در طول این دیوار ، گذرگاههای معروف مانند " شان های گوان " و "زیا یو گوان "آثار عالی با سبک منحصر بفرد در هنر معماری چین مشاهده میشود . در ضمن قسمتهای " با دا لین " و " سی ما تای " از این دیوار که در نزدیکی بیچینگ واقع است ، حائز ارزش عالی هنری میباشد .

در این دوران ،طرز و سبک تعمیر و تزئین ( دکور) ،تصویر رنگی و ترئینات ساختمانهای رسمی بتدریج معین شده و در زمینه دکور ( تعمیر و تزئین )و اشیای تزئینی نیز آثار زیادی که با مصالح گوناگون مانند سنگ و آجر ، شیشه و الوار سفت تهیه شده بود ، ساخته شده بود و استفاده از آجر برای ساخت دیوار خانه های مسکونی متداول گشت.

در سلسله "مین " ترکیب بندی مجموعه ساختمانها پخته تر شد . قبرستان "مین سیائو لین " ار نانکن مقبره های : شی سان لین " در بیجینگ نمونه برجسته از استفاده ماهرانه ازشرایط جغرافیائی و محیطی در معماری بشمار میرود.

ناگفته نماند که در سلسله "مین "، نگارش غیب گوئی روی خانه ها بسیار رایج بود . این پدیده خاص فرهنگ باستانی در تاریخ معماری چین تا دوران معاصر ادامه یافت . بعلاوه ، اثاثیه خانه به شکل" مین " نیز در دنیا شهرت یافت .

معماری سلسله چینگ

سلسله " چینگ " ( سالهای 1911-1616) آخرین دودمان سلطنت فئودالی چین است .معماری در این دوران عموماضمن ادامه سنن سلسله های قبل، بیشتر به ظرافت و جلالت ساختمانها توجه داشت.

شهر بیجینگ پایتخت سلسله "چینگ " اساسا سیمای گذشته خود را حفظ کرد ، درون شهر 20 دروازه بلند و عظیم قرار داشت که شکوهمند ترین آن دروازه "جین یان من " در شهر درونی محسوب میشود .امپراتوران سلسله "چینگ " ضمن استفاده ار قصرهای سلسله های گذشته ، باغستانهای بزرگ دربار منجمله پارکهای " یوان مین یوان "و "ای خه یوان " یعنی پارک تابستانی خوش منظره راساختند .

دراین دوران ، در معماری ها شیشه بکار رفت . بعلاوه تعداد بناها و خانه های متنوع وبشکل آزاد مسکونی فزونی گرفت. معماری دین بودای تبتی با سبک خاص خود در این دوران شکوفا شد . ساخت معابدن بامدلسازی گوناگون در ساختمانهای سنتی ، یکنواختی را تغییر داد و اشکال جالب رنگی ایجاد گردید .معبد " یون حه گون " در بیجینگ وگروهی از معابد بودایی تبتی در شهر "چن ده " نمونه این ساختمانها است .

دراواخر این سلسله در چین بناهایی باسبک چینی توام با فرنگی پدید آمد.

.

وضعیت عمومی معماری دوران معاصر چین

منظور از معماری معاصر چین معماری چین از اواسط قرن 19 باین طرف میباشد. از جنگ تریاک در سال 1840تا تاسیس جمهوری خلق چین در سال 1949 معماری چین خصوصیاتی حاکی از تلفیق سبکهای چینی وفرنگی و تنوع زیاد را از خود نشان میداد.

در این دوران با آنکه سیستم معماری سنتی و کهنه چین از لحاظ کمی برتری داشت ولی ساختمانهای تجاری از قبیل تآتر، رستوران ، مهمانخانه و فروشگاه عموما ترکیب بندی سنتی معماری را شکسته و فضای حرکت انسان را وسعت داده است .

در شهرهای شانگهای و "تیان جین" همچنین ساختمانهای خارجی مانند کنسوگری ، تجارتخانه خارجی ،بانک و هتل و باشگاه فرنگی بوجود آمد. ازسال 1949،پس از ایجاد جمهوری خلق چین ،معماری این کشور وارد مرحله نوین تاریخی شد.

در این دوران ،معماری معاصر چین از لحاظ کمی ، مقیاس ، انواع و پراکندگی و سطح مدرن محدودیت دوران معاصر را تغییر و سیمای کاملاً جدیدی جلوه داد. از دهه 80 قرن 20 باین طرف درهای معماری چین بتدریج بازتر شده ، از برتریهای کشورهای دیگر استفاده و به سوی چندجانبه بودن پیشرفت گردید .

ساختمانهای ویژه معاصر چین

هتل صلح شانگهای

هتل صلح شانگهای در سال 1929احداث شد و نام قبلی آن " خوا مائو "بود. این عمارت 77مترارتفاع و 12طبقه دارد و به بسبک معماری گوتیگ از مکتب شیکاکو ساخته گردیده است . دیوار ظاهر این هتل با سنگهای خارا ساخته شده ، درهای چرخشی ، سالن پهن وراهرو شیک، کف زمین و ستونهای مرمر ، چراغهای مسی و آپارتمانهای تزئین شده بسبک 9 کشور مختلف همه و همه زیبائی و سادگی این هتل را تشکیل میدهد و بحق "اولین بنای آسیای دور" است .

قبرستان "سون یات سن " در نانکن

این قبرستان مقبره آقای "سون یات سیان " پیشرو کبیر انقلاب دموکراتیک چین است که در کوه"جون شان " در حومه شرقی شهر نانکن قرار دارد . این قبرستان با تکیه بر کوه ساخته شده وابهت و عظمت خاصی از خود نشان میدهد . این قبرستان که از جنوب تا شمال با طی مسیرمحوری قدم بقدم بالا میرود ،از میدان ، گذرگاه طاقدار یادبود ،راه مقبره ،درب مقبره ،آلاچیق ،سالن ادای احترام و جایگاه مقبره تشکیل شد.سبک معماری این قبرستان آمیخته به سبکهای چینی و فرنگی است .کوه بلند "جون شان " و ساختمانهای این قبرستان به وسیله چمنزار پرپشت و پلکان وسیع بهم متصل گردیده و ابهت و شکوه بینظیری جلوه میدهد . لذا این قبرستان به "اولین قبرستان در تاریخ معماری معاصر چین " معروف است .

سالن مجلس ملی نمایندگان خلق

این عمارت که در جناح غربی میدان "تیان آن من " در بیجینگ واقع است ، مکان فعالیتهای سیاسی ودیپلماتیک مقامات رهبری کشور و مردم و نیز یکی از عمارات مهم نمونه چین میباشد.سالن مجلس ملی نمایندگان خلق که مساحت ساختمان آن بیش از 170هزار متر مربع است ،در سال 1959احداث گردیده که در آن بیش از 100سالن و اطاق جلسه وجود دارد و هر یکی ازآنها ویژگی خود را دارد. این عمارت با پیش آمدگی لبه بام ساخته شده با کاشی های سبزو زرد فام ،با ستونهای بلند و صحنه مرمری و بناهای بلند در اطراف ، شکوه و جلال بی همتائی از خود نشان میدهد و با میدان "تیان آن من" یک نقاشی پرشکوه و زیبای شگفت آنگیزو دیدنی را تشکیل میدهد.از نظر سبک معماری ، در سازندگی این سالن نه تنها ایده سنتی طراحی حفظ شده بلکه چکیده معماری خارجی نیز مستفید گردیده است .

هتل "سیان شان "(یعنی کوه معطر ) بیچینگ

این هتل که در پارک "سیان شان " در حومه باختری بیجنگ قرار دارد، در سال 1982ساخته شده و در ساخت آن خصوصیات معماری باغسازی چین مثلاً خط تقارن محوری ،رده بندی فضا و ساختار حیاط ومحوطه مورد استفاده قرار گرفته است .این عمارت در مساحت زیادی با لاک سفید رنگ شده است.

معماری هتل "سیان شان " به وسیله چند حیاط از هم جدا ساخته شده ، ظرافت باغستان های جنوب چین را دارا بوده و هم صاحب فضای وسیع باغ شمال است. لذا این ساختمان نه تنها با سبک سنتی باغسازی چین منطبق است ، بلکه میتواند برای گردشگری مورد توجه و استفاده باشد.

کتابخانه جدیدالتاسیس دانشگاه پلی تکنیک "چینگ حوا"

کتابخانه جدیدالتاسیس در سال 1991با کتابخانه های ساخته شده درسالهای 1919 و1931میلادی متصل شده و به بزرگترین ساختمان منطقه مرکزی این دانشگاه مبدل گردیده است. این کتابخانه جدیدالتاسیس و هماهنگ با بناهای موجود به بعوان یکی از 10ساختمان بزرگ بیجینگ دردهه 90 قرن 20برگزیده شده است.

عمارت بزرگ "جین مائو "ی شانگهای

این عمارت که به " نخستین عمارت بلند چین "معروف است ،یک عمارت 88 طبقه ای با ارتفاع بیش از 420متر میباشد که بلندترین عمارت در چین امروزو سومین بنای بلند دنیا است . این عمارت کار کلاسیک هنر معماری معاصر و نیز اثر مهندسی عالی جهانی محسوب میشود که چینیها پیمانکار عمده آن بودند.

طراحان معماری نامدار چین

"لیان سی چن "

"لیان سی چن"«(سالهای 1972-1901)، سالهای متمادی دست اندر کار آموزش و پرورش معماری بوده و سهم بسزائی در این زمینه ادا کرده است .

در قلمرو تحقیقات علمی وی از سالهای 1930،به بازرسی و مطالعات منظم در عرصه معماری باستانی چین مبادرت ورزیده و در حیات خود بسیاری آثار ویژه و رسائل در این خصوص را برشته تحریر در آورده که حائز ارزش بسیار عالی آکادمیکی است .

"لیان سی چن "همچنین درمورد شهرسازی و نقشه معماری بیجینگ پیشنهادهای مهمی ارائه داد و در طراحی این شهر و آرم ملی ،بنای یاد بود قهرمانان شهید خلق ،سالن یادبود راهب "جیان جن "در شهر یان جو و ساختمانهای دیکر شرکت داشته و به کاوش در زمینه چگونگی کاربردشکل ملی در طراحی معماری پرداخت .

" لیان سی چن " از جمله دانشمندانی است که قبل از دیگران در بازرسی و تحقیق در باره معماری باستانی و جمع آوری اسناد و آثار معماری به شیوه علمی توسل جسته است . آثار آکادمیک وی میراث گرانقدری برای محافل معماری چین به حساب میاید.

" او لیان یون "

"او لیان یون " متولد سال 1922میلادی،عهده دار معاونت (یو ای آ ) انجمن بین المللی معماری و رئیس موسسه سکونت متمرکز انسان بوده و یکی از پیشاهنگان معماری و طراحی شهر چین بشمار میرود. فرضیه ها و پیشنهادهای مطروحه وی در خصوص معماری و سیستم آموزش طرحریزی شهر برای ایجاد چنین سیستمی با ویژگی چین سهم عظیمی ادا کرده است . وی بخاطر پروژه مهندسی خانه های مسکونی "سی خه یوان " طراز نوین کوچه "جیو حوای " بیجینگ که نمونه ای از آثار طرحی او محسوب میشود، در صحنه بین المللی معماری جوایزی مانند جایزه مساکن جهانی سال 1992سازمان ملل و جایزه اول طرح عالی معماری انجمن معماری آسیا را دریافت کرده است . موضوع

تحقیقاتی مبنی بر "حفاظت محیط معماری و توسعه آن در روند شهری شدن مناطق پیشرفته که صندوق ملی علوم طبیعی بریاست وی انجام داده ، بعنوان یک ثمره مهم تحقیقات علمی در سطح جهانی برگزیده شده است.

جان کای جی

"جان کای جی" سال 1912 در شهر شانگهای چین بدنیا آمده وسال 1935 از دانشکده معماری دانشگاه مرکزی "نانکن" فارغ التحصیل شد. وی متصدی طراحی کل انستیتوی طراحی معماری بیجینگ، مشاور معماری شهرداری بیجینگ ، معاون انمجن معماری چین بود و سال 1990 از طرف وزارت سازندگی چین لقب " استاد طراح معماری " به او اعطا گردید. ساختمانهای مشهور بیجینگ از قبیل جایگاه تماشای مرا سم بزرگ در میدان "تیان آن من "، موزه آنقلاب " ،"موزه تاریخ "،" مهمانسرای کشوری دیائو یو تای" و " رصدخانه بیجینگ "از طرحهای "جان کای جی "است .

　

　

" یان ایان بائو "

"ایان ایان بائو " ( سالهای 1982-1901 میلادی)،سال 1921 از دانشکده معماری دانشگاه "پینسی فانیای "آمریکا فارغ الحصیل شد . وی جائزه اول مسابقه سال 1924( امرسون ) و مسابقه انجمن هنری شهرداری آمریکا ) بوده است.Municipal Art Society Competition)