مسابقۀ دانستنی ها دربارۀ چهلمین سالگرد برقراری روابط رسمی بین چین و ایران

شرح مسابقه:

رابطۀ چین و ایران در بیش از 2000 سال پیش از طریق جادۀ باستانی ابریشم برقرار شد. امسال مصادف با چهلمین سالگرد برقراری روابط رسمی دو کشور چین و ایران است. از زمان برقراری روابط رسمی، به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، روابط دو کشور در زمینه های مختلف به سرعت توسعه یافته و به دستآوردهای چشمگیری رسیده است. رادیو بین المللی چین برای گرامیداشت چهلمین سالگرد برقراری رابطۀ دو کشور و معرفی پیشرفت ها در این روابط طی چند دهۀ گذشته و همچنین پیشبرد دوستی بین ملل ایران و چین، مسابقه ای برگزار می کند.

اگر مایلید در این مسابقه شرکت کنید، لطفاً ویژه برنامه های ما با عنوان «دانستنی ها دربارۀ چهلمین سالگرد برقراری روابط رسمی چین و ایران» را در روزهای یکشنبه و بازپخش آن در روزهای دوشنبه، پیگیری کنید.

	زمان برگزاری این مسابقه: 1 آوریل (12 فروردین) تا 1 ژوئیه (10 تیر) این مسابقه همانند مسابقات گذشتۀ ما است و ما بر اساس جواب هایی که از شما شنوندگان و کاربران اینترنتی دریافت می کنیم، یک برنده ویژه انتخاب می کنیم که جایزۀ او سفری به دعوت و هزینۀ رادیو به چین است. سپس 10 برندۀ جایزۀ نخست، چند برندۀ جایزۀ دوم و سوم از میان شرکت کنندگان انتخاب خواهند شد. امیدواریم از ویژه برنامه های ما و شرکت در مسابقۀ این بار لذت ببرید و یکی از برندگان ما باشید. شما می توانید مستقیما در صفحۀ ویژۀ این مسابقه در پایگاه اینترنتی رادیو به نشانی www.persian.cri.cn به پرسش ها جواب دهید و یا پاسخ های کتبی خود را به نشانی PERSIAN SERVICE CRI-23 CHINA RADIO INTERNATIONAL P．O．BOX 4216 BEIJING P．R．CHINA 100040 و یا صندوق پستی الکترونیکی ما به نشانی per@cri.com.cn ارسال کنید. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر به پایگاه اینترنتی ما مراجعه کنید. نشانی آن را تکرار می کنم. www.persian.cri.cn

زمان برگزاری این مسابقه:

1 آوریل (12 فروردین) تا 1 ژوئیه (10 تیر)

این مسابقه همانند مسابقات گذشتۀ ما است و ما بر اساس جواب هایی که از شما شنوندگان و کاربران اینترنتی دریافت می کنیم، یک برنده ویژه انتخاب می کنیم که جایزۀ او سفری به دعوت و هزینۀ رادیو به چین است. سپس 10 برندۀ جایزۀ نخست، چند برندۀ جایزۀ دوم و سوم از میان شرکت کنندگان انتخاب خواهند شد. امیدواریم از ویژه برنامه های ما و شرکت در مسابقۀ این بار لذت ببرید و یکی از برندگان ما باشید.

شما می توانید مستقیما در صفحۀ ویژۀ این مسابقه در پایگاه اینترنتی رادیو به نشانی www.persian.cri.cn به پرسش ها جواب دهید و یا پاسخ های کتبی خود را به نشانی

PERSIAN SERVICE CRI-23
CHINA RADIO INTERNATIONAL
P．O．BOX 4216 BEIJING
P．R．CHINA
100040

و یا صندوق پستی الکترونیکی ما به نشانی per@cri.com.cn ارسال کنید. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر به پایگاه اینترنتی ما مراجعه کنید. نشانی آن را تکرار می کنم.
www.persian.cri.cn

گام هاي استوار چین و ایران به سوی توسعۀ اقتصادي یادآوری می کنیم که این گزارش نگاهی است از خبرگزاری بنا ایران به روابط اقتصادی بین دو کشور. چين يکي از کشورهاي شرق آسيا است که از اواسط دهۀ هفتاد ميلادي، سياست آزاد سازي اقتصاد را در پيش گرفت و از شرايط بستۀ اقتصادهاي سوسياليستي به تدريج فاصله گرفت. اين کشور طي دو دهۀ گذشته تلاش بسياري در راستاي اصلاح ساختار اقتصادي و آزاد سازي اقتصاد کشور به عمل آورد و بسياري از موانع تجارت خارجي و جذب سرمايه گذاري خارجي را از سر راه برداشت و در همين حال تقاضاي عضويت در موافقت نامۀ عمومي تعرفه و تجارت (گات) و سپس در سازمان جهاني تجارت (دبلیو تی او) را دنبال کرد. امروزه اقتصادان بيش از آن که به مطالعه اقتصاد کشورهايي نظير آمريکا و آلمان اشتياق و علاقه نشان دهند، به بررسي روند رشد اقتصادي کشورهاي آسيایی مي پردازند که به تازگي گام در عرصۀ توسعه نهاده اند و در اين ميان کشور چين با توجه به شرايط خاص رشد سريع اقتصادي، نيروي کار فراوان و مواردي از اين دست همواره توجه صاحب نظران اقتصادي را به خود جلب کرده است. رشد شگفت آور اقتصادي و حضور قارچ گونه کالاهاي ساخت اين کشور در بازارهايي که تا چندي پيش در انحصار چند کشور توسعه يافته بود، همگي شواهدي هستند که از تحولي عظيم و آينده اي درخشان در اقتصاد اين کشور حکايت مي کنند . چين با 4 ميليارد و 910 ميليون دلار ارزش تولیدات ناخالص داخلی (جی دی پی) بر اساس شاخص برابري نرخ رسمي ارز، سومين اقتصاد بزرگ جهان در سال 2009 بود که برغم بروز بحران‌هاي مالي در اقتصاد جهاني، نرخ رشد اقتصادي آن به 8.7 درصد رسيد. همچنين رشد 10 درصدي اقتصاد چين در سال 2010 ميلادي نشان از موفقيت هاي اقتصاددانان اين کشور دارد که البته با کاهش تقاضا از سوي اقتصادهاي توسعه يافته و صنعتي و ادامۀ بحران مالي و اقتصادي در منطقۀ يورو بي شک تاثير منفي زيادي بر رشد اقتصادي چين داشته و خواهد داشت. اين در حالي است که بانک مرکزي چين براي مقابله با افزايش نرخ تورم در دو ماه گذشته دو بار نرخ بهرۀ بانکي را افزايش داده و در سال 2010 نيز شش بار نرخ ذخيرۀ قانوني بانک ها را افزايش داده است. اتخاذ سياست هاي انقباضي پولي و مالي در چين موجب کاهش رشد اقتصادي اين کشور در سال 2011 خواهد شد. نرخ تورم چين در ماه نوامبر به بيش از 5.1 درصد رسيد که اين رقم در 28 ماه گذشته بي سابقه بوده است. برخي کارشناسان و تحليلگران اقتصادي معتقدند که چين در آيندۀ نزديک با پشت سر گذاشتن ژاپن به دومين قدرت اقتصادي جهان تبديل خواهد شد. يکي از شرکاي بزرگ چين در آسيا، ايران است به طوري که در حال حاضر چين به نخستين شريک صادراتي ايران تبديل شده است و بنابر آمارهاي رسمي گمرک در 9 ماهه سال 1389 صادرات غير نفتي به چين 3 ميليارد و 409 ميليون دلار و واردات 4 ميليارد و 4 ميليون دلار اعلام شده است. در همين حال رشد 3 برابري حجم مبادلات تجاري ايران و چين در 5 سال اخير که از 2 ميليارد و 733 ميليون دلار در سال 1384، با 190 درصد رشد به رقم 7 ميليارد و 916 ميليون دلار افزايش يافته است که بيانگر ارتباط خوب تجاري دو کشوراست. در اين ميان رشد صادرات غير نفتي ایران به چين بسيار بيشتر از رشد واردات بوده به نحوي که صادرات از 529 ميليون دلار در سال 1384 به رقم 3 ميليارد و 120 ميليون دلار در سال 1388 رسيده که رشد 6 برابري نشان مي دهد. شنوندگان گرامی، در برنامه امشب، نگاهی کلی به روابط اقتصادی و تجاری بین چین و ایران انداختیم. در برنامۀ هفتۀ آینده، با موضوعات بیشتری دربارۀ توسعۀ رفت و آمد تجاری دو کشور در خدمتتان شما خواهیم بود. حال حاضر از سياست هاي اقتصادي دو کشور محسوب مي شود. هچنين ايران توانست با حضور در نمايشگاه هایي از جمله نمایشگاه بین المللي و بزرگ چين در شانگهاي و برگزاري همايش فرصت هاي سرمايه گذاري ايران در چين، حضوري فعالی در عرصۀ اقتصادي اين کشور داشته باشد. در سوم نوامبر سال 2010 میلادی، سمینار معرفی فرصت های سرمایه گذاری ایران به ابتکار سفارت این کشور در چین، سازمان سرمایه گذاری و حمایت اقتصادی و فنی ایران و اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین در پکن گشایش یافت و رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین در سخنان خود اعلام کرد: «در ایران، سه هدیه برای شما سرمایه گذاران داریم: امنیت کامل و آرامش زندگی، تضمین اصل و سود سرمایه در زمان انتقال، انرژی ارزان، نیروی کار ارزان، بازار مصرف بسیار مناسب.» نگاهي به آمار حجم مبادلات متقابل ايران و چين ، حکايت از عزم دو طرف در افزايش مبادلات و تنوع آنها دارد. ايران و چين در سال 2008 میلادی 28 ميليارد، در سال 2009 میلادی 29 ميليارد و در سال 2010 میلادی حدود 30 ميليارد دلار با هم مبادلۀ تجاري داشتند و چين با خريد بيش از 31 ميليارد ريال کالا از ايران در حال حاضر شريک اول تجاري ايران محسوب مي شود. رشد و توسعه سالانه اين مبادلات دو کشور را بر افزايش اين رقم به 50 ميليارد دلار مصمم کرده است و توسعه مبادي همکاري هاي تجاري را در اولويت دو کشور گذارده است. يکي از نکات مهم توسعۀ تجارت ايران و چين، تغيير نظام همکاري و فعاليت هاي تجاري دو کشور است. طي سال هاي گذشته همکاري هاي تجاري ايران و چين بر پايۀ اصولي نسبتا ثابت بوده است به گونه اي که اغلب ايران به چين مواد اوليه صادر مي کرده و چين نيز به ايران کالاي ساخته شده مي داده است. حال آن که اين نظام بسيار متزلزل و خدشه پذير است و با افت و خيزهاي اقتصاد جهاني مي تواند دست خوش نوسان و دگرگوني شود به طوري که در سال هاي پیش از 2000 آلمان بر چين در ارتباط با ايران پيشي گرفت و به شريک اول تجارلي ايران مبدل شد و يا زماني ژاپن و عراق در اين جايگاه بودند. بنابراين به نظر مي رسد تدوام روابط موفق و رو به رشد ايران و چين نيازمند برنامه هاي بلند مدت و پايه اي است به گونه اي هيچ تحول و تغيير اقتصادي آن را متاثر نکند و همواره مسير رشد و توسعه را بپيمايد. مجيدرضا حريري، نايب رئيس اتاق بازرگاني ايران و چين هدف حجم مبادلات دو کشور را رسیدن به مرز 50 ميليارد دلار اعلام کرد. حضور نسل جديد چيني ها با سرمايه گذاري مستقيم اقتصادي، دليلي موجه در اين رابطه است و نشان مي دهد آنها به اين نتيجه رسيده اند که با حضور مستقيم در ايران نه تنها مي توانند از قابليت هاي سرمايه گذاري در ايران بهره برداري کنند بلکه مي توانند با استفاده از موقعيت استراتژيک و جغرافيايي ايران به ساير کشورهاي هدف صادراتيشان دست يابند. چين، در سال هاي گذشته نشان داده که با برنامه ريزي دراز مدت توانسته بر تمام مشکلات خود غلبه کند و امروز با وجود دارا بودن بيش از يک ميليارد و سیصد میلیون جمعيت، نه تنها از عهدۀ ادارۀ خود برآمده بلکه بازار اغلب کشورهاي دنيا را نيز قبضه کرده است، از اين رو به نظر مي رسد قرن آينده، ايران يکي از پايگاه هاي مهم صادرات کالاهاي چيني به خاورميانه و آسيا خواهد شد.	روابط چین و ایران مروری بر مناسبات باستانی ايران و چين چین و ایران دو تمدن باستاني هستند كه طي بیش از 5000 سال تاریخ خود،‌ همواره داراي روابط دوستانه اي با يكديگر بوده اند. بنا بر مدارک تاریخی، ارتباط ملت هاي ايران و چین از سدۀ‌ 4 پيش از میلاد آغاز شده است. تمدن هاي چین و ایران در زمان سلسلۀ هان (از سال 206 پيش از میلاد تا سال 220 میلادی) دارای تاریخ مکتوب بودند. سی ما چیان (Si ma qian ) مورخ معروف چین در کتاب «تواریخ» یادداشت دا وان (Da wan ) « نه تنها ابتکار بزرگ جآن چیان (Zhang qian) در برقراری رابطه بين امپراطوري چين و مناطق غرب را ثبت کرده، بلکه اشاره کرده است كه «امپراطوري اشکانیان در هزاران «لی» فاصله (لي، واحد قديمي طول در چين، معادل نیم کیلومتر) غرب تازی واقع است... صدها شهر بزرگ و کوچک تابع آن است و هزاران لی مربع مساحت دارد و یکی از بزرگ‌ترین امپراطوري هاي جهان است». مردم آنجا در تجارت ماهرند. بازرگانان با وسایل حمل و نقل از جمله کشتی به مناطق ديگر جهان مي روند». همان‌طور كه مي بينيم،‌ جآن چيان در دو هزار سال پيش با عزمي راسخ و به فرمان امپراتور سلسلۀ‌ هان به سوي غرب چين سفر كرده تا با امپراطوري ايران ارتباط برقرار كند و اطلاعات دو طرف را مبادله كند. پس از اين دوره، ايجاد جادۀ‌ زميني ابريشم كه از سرزمين ایران مي گذشت و جادۀ‌ دريايي ابریشم که از خلیج فارس عبور مي كرد، مبادلات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو امپراطوري چین و ایران را هر چه بیشتر رونق داد و از آن پس مبادلات فرهنگی دو امپراطوري و ملت هايشان روز به روز افزايش يافت. اين مبادلات فرهنگی در زمان سلسله هاي تآن و سون (از سال 618 تا سال 1128 میلادی) به اوج رسید. در آن زمان بازرگانان، فرستادگان، روحانیان، مبلغان مذهبی، هنرمندان و مقامات بلندپايه گروه گروه به چین مسافرت مي كردند به طوري كه بیش از 5000 ایرانی در شهر چآن ان (شی ان امروز) ساکن شده بودند؛ که این نشانگر دامنۀ گستردۀ مبادلات بین دو کشور بود. اکنون درمناطق شين جيآن، نين شيا، شي ان، فو جيان و گوآن دون در چين، و شهرهاي اصفهان و تبريز در ايران آثار مربوط به اين مبادلات باقي است.در آن زمان نقاشی، موسیقی، خراطي، قلمزني، ظروف چینی و سفالی، سکه و سایر هنرهاي دستی، تاثیر زیادی در فرهنگ هاي دو کشور گذاشته بود. جادۀ‌ باستاني و زميني ابریشم که در چين از شی ان چین شروع مي شد و با گذر از ایران به دریای مدیترانه می رسید، نشان دیرینۀ روابط دوستانۀ دو امپراطوري چین و ایران بوده است. در سده هاي اخير چین و ایران كه به کشورهای نیمه مستعمره تبدیل شده بودند، در روند مبارزه با استعمار، تجاوز خارجی و امپریالیسم دوستی عمیقی برقرار کردند و از یکدیگر تأثیر پذیرفتند. پس از برقراری رابطۀ ديپلماتيك بين ايران و چين، به ویژه پس از انقلاب اسلامی ایران، تبادلات و همکاری دو کشور در زمینه های سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی به طور قابل ملاحظه ای پیشرفت کرده و روابط دو کشور الگویی از همکاری جنوب – جنوب شده است. مروری بر روابط سیاسی دو کشور چین و ایران در امور منطقه ای و بین المللی همکاری و رایزنی نزدیکی داشته اند. در سال 2000 میلادی، وزارتخانه های امور خارجه دو کشور سازوکار رایزنی سیاسی را رسماً ایجاد کردند و رفت و آمدهای مکرر مسؤولان دولت های دو کشور شاهدی از روابط خوب دو کشور است. دربارۀ روابط چین و ایران، در آغاز قرن جدید در تاریخ پنجم مۀ سال 2001 ميلادي، هو جین تائو، معاون رئیس جمهوري وقتِ خلق چین و همراهانش به دعوت حبیبی معاون اول سيد محمد خاتمي، رئیس جمهور وقت ایران، به ایران رفتند و با استقبال گرم و صمیمانۀ مقامات ايران مواجه شدند. آقای حبیبی در مراسم خیرمقدم به آقای هو جین تائو گفت كه مردم دو کشور چین و ایران دوستی عمیقی دارند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، سطح روابط دوستانه و همکاری دو جانبه ارتقاء یافته است. ايران اميدوار است كه مسافرت هو جین تائو، معاون رئیس جمهوري وقت خلق چین دوستی و همکاری دو کشور در آغاز سدۀ جدید، در همه جوانب توسعه یابد و دو کشور مشترکاً زمینه ها و راه های جدیدي براي توسعۀ همکاری های دوستانه به ویژه در زمینه های اقتصادی، تجاری، علمی و فنی و فرهنگی پيدا كنند. همکاری ایران و چین دارای زمینه ها و امکانات مساعد و آیندۀ درخشانی است. آقای هو جین تائو هم در آن ديدار گفت كه چین به توسعۀ روابطش با ایران اهمیت زیادی می دهد و تقویت همکاری دوستانه بين دو کشور در همۀ جوانب، سیاست دائمی دولت چین است. مسافرت من نیز نشانگر توجه زیاد چین به توسعۀ روابط با جمهوری اسلامی ایران است. ما امیداواریم دو کشور مشترکاً براي پيشبرد هر چه بيشتر مناسبات دوستانه تلاش كنند. مناسبات سياسي دو کشور چین و ایران، از زمان برقراري رابطۀ سياسي في ما بين در 16 اوت 1971 پيوسته توسعه یافته است. به ويژه در 20 سال اخیر روابط و همکاری دوستانه چین و ایران با موفقيت رو به گسترش بوده است. مسؤولان و مقامات ایرانی زيادي به چین سفر كرده اند كه از جملۀ آنها مي توان به سفر آيت الله هاشمي رفسنجانی، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی ایران در ژوئن سال 1985؛ آيت الله خامنه اي، رئيس وقت جمهوري اسلامي ايران در سپتامبر 1989؛ حجت الاسلام کروبی، رئیس وقت مجلس شوراي اسلامي در دسامبر سال 1991؛ آيت الله هاشمي رفسنجانی، رئیس وقت جمهوري اسلامي ايران در سپتامبر سال 1992؛ آقای حبیبی، معاون اول رئیس جمهوري وقت در اوت سال 1994 اشاره كرد. سيد محمد خاتمي، رئيس جمهوري وقت در روزهای 22 تا26 ژوئن سال 2000 نيز به دعوت جيآن زه مين به چین سفر كرد و دو رئیس جمهور مذاكرات و گفت و گوهايي برگزار كردند. لی رويی هوآن، رئیس كميتۀ‌ مشورت سیاسی ملی چین و جو رون جی، نخست وزیر چین نیز جداگانه با سيد محمد خاتمی ملاقات کردند. از سوي ديگر، از مسؤولان چیني که به ایران سفر كرده اند، مي توان از آقای وآن لی، رئیس کمیتۀ دائمی کنگرۀ ملی خلق چین (مۀ سال 1990) ؛ لی پن، نخست وزیر چین (ژوئیۀ سال 1991)؛ يآن شآن كون، رئیس جمهوري خلق چین (اکتبر سال 1991)؛ چیائو شی، رئیس کمیتۀ دائمی کنگرۀ ملی خلق چین (نوامبر سال 1996)؛ تآن جيا شوان،‌ وزیر امور خارجه (فوریۀ سال 2000)؛ هو جین تائو، معاون رئیس جمهوري خلق چین (ژانویۀ سال 2001)؛ جیآن زه مین، رئیس جمهوري خلق چین (اوریل سال 2002 ) نام برد. همکاری اقتصادی چین و ایران مبادلات تجاری دوجانبۀ چین و ایران از سال 1950 شروع شد و حجم تجارت بين دو کشور در سال 1998 به مبلغ 1.215 میلیارد دلار رسید که 657 میلیون دلار سهم صادرات چين به ايران و 558 میلیون دلار سهم صادرات ايران به چين بود. حجم تجارت دوجانبه در سال 1999 به 1.348 میلیارد دلار رسید که 663 میلیون دلار آن سهم صادرات چين به ايران و 685 میلیون دلار آن سهم صادرات ايران به چين بود. صادرات عمده چین به ایران تجهیزات و دستگاه هاي الكترونيكي و محصولات شیمیايی و واردات عمده چین از ایران نفت بوده است. سنگ معدن کروم، پلی استیلن، پنبه، پليمر، کشمش، پسته و غیره سایر اقلام وارداتی چين از ايران را تشکیل می دهد. همکاری اقتصادی، علمی و فنی چین و ایران از سال 1982 پيوسته رو به رشد بوده است. در آوریل سال 1985 شورای مشترک اقتصادی، بازرگاني و علمی و فنی چین و ایران تشکیل شد و تا کنون 9 جلسه برگزار كرده است. زمینه های همکاری دو کشور به منابع انرژی، حمل و نقل ، ماشین آلات، مصالح ساختمانی، استخراج معادن، زغال سنگ، مواد شیمیايی، فلزات رنگی و غیره مربوط مي شود. پروژه های عمدۀ همكاري دو كشور عبارتند از: ساخت متروی تهران، کشتی سازی، ساخت کشتی هاي نفت کش، ساخت کارخانه هاي توليد سیمان، ساخت و نصب مجموعۀ‌ مولد در كارخانه هاي تولید برق زغالي، ساخت و نصب تجهیزات تولید برق آبي و غیره. در روزهای 21 تا26 ژوئیۀ سال 2000 ميلادي، هیئتي به سرپرستی آقای وو شی شيون، معاون رئیس ادارۀ پست چین به ایران سفر کرد. در روزهای 11 تا 16 نوامبر همان سال آقای ون که گآن، رئیس ادارۀ هواشناسی چین به ایران رفت و مذاکراتی با مقامات ايراني برگزار كرد. در حال حاضر چین و ایران دربارۀ «قرارداد اجراي پروژۀ انتقال نفت خام کشورهای اطراف دریای خزر»، «قرارداد اجراي برنامه هاي اکتشافي در اطراف شهر كاشان»، « قرارداد همکاری بین شرکت جن وو و شرکت ملی نفت ایران در زمینۀ‌ منابع انرژی» به توافق اصولی دست یافته اند. همکاری دو کشور در زمینه های دیگر رفت و آمد مقامات و همکاری دو کشور در زمينۀ روابط فرهنگی، آموزش و پرورش، دانش و فناوري سال به سال افزایش می یابد. در سال 1972 هئیت های دانشگاه های معروف چین و ایران و تیم های ورزشی دو کشور دید و بازدید كردند و وزارت امور خارجۀ ایران، نخستین بار دو دانشجو را برای فراگیری زبان چینی به پکن اعزام کرد. به دنبال آن ، دو کشور چین و ایران دانشجویان خود را متقابلاً به دانشگاه هاي يكديگر اعزام کردند و سپس مبادلات و همکاری های دو کشور در زمینه های پزشکی، باستان شناسی و صنایع دستی پیوسته توسعه یافت. در سال 1975 دانشکدۀ زبان و ادبیات فارسي دانشگاه تهران بورس تحصیلی زبان چینی را ایجاد کرد و در همان سال استادان ايراني براي تدریس زبان فارسی به چین اعزام شدند. این فعالیت تا کنون ادامه داشته است. اکنون دردانشگاه پکن، دانشگاه زبان های خارجی پکن، دانشکدۀ زبان های خارجی شانگهای و دانشگاه زبان های خارجی لوئو يآن کلاس هاي آموزش زبان فارسی و در دانشگاه شهيد بهشتی تهران، رشتۀ زبان چینی دایر است. در دهۀ 80 قرن 20 ميلادي و پس از ديد و بازدید رهبران و مقامات بلندپايۀ دو کشور، مبادلات فرهنگی بین چین و ایران وارد مرحله جدیدی شده است. در سال 1983 دو کشور چین و ایران قرارداد همکاری های فرهنگی و علمی و فنی امضا کردند. برنامۀ همکاری رادیو و تلویزیونی در سال 1986 تصويب شد و طرفین در زمینه های فرهنگی، آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، جهانگردی، باستان شناسی، فیلم و سینما و هنر و غیره به مبادلات و همکاری وسیع پرداختند. مراکز علمی و آموزشی دو کشور بر اساس این قراردادها سال‌ها است همکاری می کنند. در سال 1989 مرکز پژوهش های فرهنگی ایران در دانشگاه پکن و در اواسط دهۀ 90 قرن 20 مرکز پژوهش های فرهنگی چین در تهران تأسیس شد. همراه با گسترش همكاري ها و نزديك تر شدن روابط دو كشور بسیاری از آثار ادبی برجستۀ ایران مانند شاهنامه فردوسی، مثنوی مولانا، دیوان حافظ، گلستان و بوستان سعدی، رباعیات خیام و غیره به زبان چینی ترجمه و چاپ و منتشر شده است.

گام هاي استوار چین و ایران به سوی توسعۀ اقتصادي

یادآوری می کنیم که این گزارش نگاهی است از خبرگزاری بنا ایران به روابط اقتصادی بین دو کشور. چين يکي از کشورهاي شرق آسيا است که از اواسط دهۀ هفتاد ميلادي، سياست آزاد سازي اقتصاد را در پيش گرفت و از شرايط بستۀ اقتصادهاي سوسياليستي به تدريج فاصله گرفت.

اين کشور طي دو دهۀ گذشته تلاش بسياري در راستاي اصلاح ساختار اقتصادي و آزاد سازي اقتصاد کشور به عمل آورد و بسياري از موانع تجارت خارجي و جذب سرمايه گذاري خارجي را از سر راه برداشت و در همين حال تقاضاي عضويت در موافقت نامۀ عمومي تعرفه و تجارت (گات) و سپس در سازمان جهاني تجارت (دبلیو تی او) را دنبال کرد.

امروزه اقتصادان بيش از آن که به مطالعه اقتصاد کشورهايي نظير آمريکا و آلمان اشتياق و علاقه نشان دهند، به بررسي روند رشد اقتصادي کشورهاي آسيایی مي پردازند که به تازگي گام در عرصۀ توسعه نهاده اند و در اين ميان کشور چين با توجه به شرايط خاص رشد سريع اقتصادي، نيروي کار فراوان و مواردي از اين دست همواره توجه صاحب نظران اقتصادي را به خود جلب کرده است.

رشد شگفت آور اقتصادي و حضور قارچ گونه کالاهاي ساخت اين کشور در بازارهايي که تا چندي پيش در انحصار چند کشور توسعه يافته بود، همگي شواهدي هستند که از تحولي عظيم و آينده اي درخشان در اقتصاد اين کشور حکايت مي کنند .

چين با 4 ميليارد و 910 ميليون دلار ارزش تولیدات ناخالص داخلی (جی دی پی) بر اساس شاخص برابري نرخ رسمي ارز، سومين اقتصاد بزرگ جهان در سال 2009 بود که برغم بروز بحران‌هاي مالي در اقتصاد جهاني، نرخ رشد اقتصادي آن به 8.7 درصد رسيد.

همچنين رشد 10 درصدي اقتصاد چين در سال 2010 ميلادي نشان از موفقيت هاي اقتصاددانان اين کشور دارد که البته با کاهش تقاضا از سوي اقتصادهاي توسعه يافته و صنعتي و ادامۀ بحران مالي و اقتصادي در منطقۀ يورو بي شک تاثير منفي زيادي بر رشد اقتصادي چين داشته و خواهد داشت.

اين در حالي است که بانک مرکزي چين براي مقابله با افزايش نرخ تورم در دو ماه گذشته دو بار نرخ بهرۀ بانکي را افزايش داده و در سال 2010 نيز شش بار نرخ ذخيرۀ قانوني بانک ها را افزايش داده است.

اتخاذ سياست هاي انقباضي پولي و مالي در چين موجب کاهش رشد اقتصادي اين کشور در سال 2011 خواهد شد. نرخ تورم چين در ماه نوامبر به بيش از 5.1 درصد رسيد که اين رقم در 28 ماه گذشته بي سابقه بوده است.

برخي کارشناسان و تحليلگران اقتصادي معتقدند که چين در آيندۀ نزديک با پشت سر گذاشتن ژاپن به دومين قدرت اقتصادي جهان تبديل خواهد شد.

يکي از شرکاي بزرگ چين در آسيا، ايران است به طوري که در حال حاضر چين به نخستين شريک صادراتي ايران تبديل شده است و بنابر آمارهاي رسمي گمرک در 9 ماهه سال 1389 صادرات غير نفتي به چين 3 ميليارد و 409 ميليون دلار و واردات 4 ميليارد و 4 ميليون دلار اعلام شده است.

در همين حال رشد 3 برابري حجم مبادلات تجاري ايران و چين در 5 سال اخير که از 2 ميليارد و 733 ميليون دلار در سال 1384، با 190 درصد رشد به رقم 7 ميليارد و 916 ميليون دلار افزايش يافته است که بيانگر ارتباط خوب تجاري دو کشوراست.

در اين ميان رشد صادرات غير نفتي ایران به چين بسيار بيشتر از رشد واردات بوده به نحوي که صادرات از 529 ميليون دلار در سال 1384 به رقم 3 ميليارد و 120 ميليون دلار در سال 1388 رسيده که رشد 6 برابري نشان مي دهد.

شنوندگان گرامی، در برنامه امشب، نگاهی کلی به روابط اقتصادی و تجاری بین چین و ایران انداختیم. در برنامۀ هفتۀ آینده، با موضوعات بیشتری دربارۀ توسعۀ رفت و آمد تجاری دو کشور در خدمتتان شما خواهیم بود.

حال حاضر از سياست هاي اقتصادي دو کشور محسوب مي شود.

هچنين ايران توانست با حضور در نمايشگاه هایي از جمله نمایشگاه بین المللي و بزرگ چين در شانگهاي و برگزاري همايش فرصت هاي سرمايه گذاري ايران در چين، حضوري فعالی در عرصۀ اقتصادي اين کشور داشته باشد. در سوم نوامبر سال 2010 میلادی، سمینار معرفی فرصت های سرمایه گذاری ایران به ابتکار سفارت این کشور در چین، سازمان سرمایه گذاری و حمایت اقتصادی و فنی ایران و اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین در پکن گشایش یافت و رئیس اتاق بازرگانی و صنایع ایران و چین در سخنان خود اعلام کرد: «در ایران، سه هدیه برای شما سرمایه گذاران داریم: امنیت کامل و آرامش زندگی، تضمین اصل و سود سرمایه در زمان انتقال، انرژی ارزان، نیروی کار ارزان، بازار مصرف بسیار مناسب.» نگاهي به آمار حجم مبادلات متقابل ايران و چين ، حکايت از عزم دو طرف در افزايش مبادلات و تنوع آنها دارد.

ايران و چين در سال 2008 میلادی 28 ميليارد، در سال 2009 میلادی 29 ميليارد و در سال 2010 میلادی حدود 30 ميليارد دلار با هم مبادلۀ تجاري داشتند و چين با خريد بيش از 31 ميليارد ريال کالا از ايران در حال حاضر شريک اول تجاري ايران محسوب مي شود. رشد و توسعه سالانه اين مبادلات دو کشور را بر افزايش اين رقم به 50 ميليارد دلار مصمم کرده است و توسعه مبادي همکاري هاي تجاري را در اولويت دو کشور گذارده است.

يکي از نکات مهم توسعۀ تجارت ايران و چين، تغيير نظام همکاري و فعاليت هاي تجاري دو کشور است. طي سال هاي گذشته همکاري هاي تجاري ايران و چين بر پايۀ اصولي نسبتا ثابت بوده است به گونه اي که اغلب ايران به چين مواد اوليه صادر مي کرده و چين نيز به ايران کالاي ساخته شده مي داده است.

حال آن که اين نظام بسيار متزلزل و خدشه پذير است و با افت و خيزهاي اقتصاد جهاني مي تواند دست خوش نوسان و دگرگوني شود به طوري که در سال هاي پیش از 2000 آلمان بر چين در ارتباط با ايران پيشي گرفت و به شريک اول تجارلي ايران مبدل شد و يا زماني ژاپن و عراق در اين جايگاه بودند.

بنابراين به نظر مي رسد تدوام روابط موفق و رو به رشد ايران و چين نيازمند برنامه هاي بلند مدت و پايه اي است به گونه اي هيچ تحول و تغيير اقتصادي آن را متاثر نکند و همواره مسير رشد و توسعه را بپيمايد.

مجيدرضا حريري، نايب رئيس اتاق بازرگاني ايران و چين هدف حجم مبادلات دو کشور را رسیدن به مرز 50 ميليارد دلار اعلام کرد.

حضور نسل جديد چيني ها با سرمايه گذاري مستقيم اقتصادي، دليلي موجه در اين رابطه است و نشان مي دهد آنها به اين نتيجه رسيده اند که با حضور مستقيم در ايران نه تنها مي توانند از قابليت هاي سرمايه گذاري در ايران بهره برداري کنند بلکه مي توانند با استفاده از موقعيت استراتژيک و جغرافيايي ايران به ساير کشورهاي هدف صادراتيشان دست يابند.

چين، در سال هاي گذشته نشان داده که با برنامه ريزي دراز مدت توانسته بر تمام مشکلات خود غلبه کند و امروز با وجود دارا بودن بيش از يک ميليارد و سیصد میلیون جمعيت، نه تنها از عهدۀ ادارۀ خود برآمده بلکه بازار اغلب کشورهاي دنيا را نيز قبضه کرده است، از اين رو به نظر مي رسد قرن آينده، ايران يکي از پايگاه هاي مهم صادرات کالاهاي چيني به خاورميانه و آسيا خواهد شد.

روابط چین و ایران

مروری بر مناسبات باستانی ايران و چين
چین و ایران دو تمدن باستاني هستند كه طي بیش از 5000 سال تاریخ خود،‌ همواره داراي روابط دوستانه اي با يكديگر بوده اند. بنا بر مدارک تاریخی، ارتباط ملت هاي ايران و چین از سدۀ‌ 4 پيش از میلاد آغاز شده است. تمدن هاي چین و ایران در زمان سلسلۀ هان (از سال 206 پيش از میلاد تا سال 220 میلادی) دارای تاریخ مکتوب بودند. سی ما چیان (Si ma qian ) مورخ معروف چین در کتاب «تواریخ» یادداشت دا وان (Da wan ) « نه تنها ابتکار بزرگ جآن چیان (Zhang qian) در برقراری رابطه بين امپراطوري چين و مناطق غرب را ثبت کرده، بلکه اشاره کرده است كه «امپراطوري اشکانیان در هزاران «لی» فاصله (لي، واحد قديمي طول در چين، معادل نیم کیلومتر) غرب تازی واقع است... صدها شهر بزرگ و کوچک تابع آن است و هزاران لی مربع مساحت دارد و یکی از بزرگ‌ترین امپراطوري هاي جهان است». مردم آنجا در تجارت ماهرند. بازرگانان با وسایل حمل و نقل از جمله کشتی به مناطق ديگر جهان مي روند».
همان‌طور كه مي بينيم،‌ جآن چيان در دو هزار سال پيش با عزمي راسخ و به فرمان امپراتور سلسلۀ‌ هان به سوي غرب چين سفر كرده تا با امپراطوري ايران ارتباط برقرار كند و اطلاعات دو طرف را مبادله كند. پس از اين دوره، ايجاد جادۀ‌ زميني ابريشم كه از سرزمين ایران مي گذشت و جادۀ‌ دريايي ابریشم که از خلیج فارس عبور مي كرد، مبادلات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دو امپراطوري چین و ایران را هر چه بیشتر رونق داد و از آن پس مبادلات فرهنگی دو امپراطوري و ملت هايشان روز به روز افزايش يافت. اين مبادلات فرهنگی در زمان سلسله هاي تآن و سون (از سال 618 تا سال 1128 میلادی) به اوج رسید.
در آن زمان بازرگانان، فرستادگان، روحانیان، مبلغان مذهبی، هنرمندان و مقامات بلندپايه گروه گروه به چین مسافرت مي كردند به طوري كه بیش از 5000 ایرانی در شهر چآن ان (شی ان امروز) ساکن شده بودند؛ که این نشانگر دامنۀ گستردۀ مبادلات بین دو کشور بود. اکنون درمناطق شين جيآن، نين شيا، شي ان، فو جيان و گوآن دون در چين، و شهرهاي اصفهان و تبريز در ايران آثار مربوط به اين مبادلات باقي است.در آن زمان نقاشی، موسیقی، خراطي، قلمزني، ظروف چینی و سفالی، سکه و سایر هنرهاي دستی، تاثیر زیادی در فرهنگ هاي دو کشور گذاشته بود. جادۀ‌ باستاني و زميني ابریشم که در چين از شی ان چین شروع مي شد و با گذر از ایران به دریای مدیترانه می رسید، نشان دیرینۀ روابط دوستانۀ دو امپراطوري چین و ایران بوده است. در سده هاي اخير چین و ایران كه به کشورهای نیمه مستعمره تبدیل شده بودند، در روند مبارزه با استعمار، تجاوز خارجی و امپریالیسم دوستی عمیقی برقرار کردند و از یکدیگر تأثیر پذیرفتند. پس از برقراری رابطۀ ديپلماتيك بين ايران و چين، به ویژه پس از انقلاب اسلامی ایران، تبادلات و همکاری دو کشور در زمینه های سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی به طور قابل ملاحظه ای پیشرفت کرده و روابط دو کشور الگویی از همکاری جنوب – جنوب شده است.
مروری بر روابط سیاسی دو کشور
چین و ایران در امور منطقه ای و بین المللی همکاری و رایزنی نزدیکی داشته اند. در سال 2000 میلادی، وزارتخانه های امور خارجه دو کشور سازوکار رایزنی سیاسی را رسماً ایجاد کردند و رفت و آمدهای مکرر مسؤولان دولت های دو کشور شاهدی از روابط خوب دو کشور است.
دربارۀ روابط چین و ایران، در آغاز قرن جدید در تاریخ پنجم مۀ سال 2001 ميلادي، هو جین تائو، معاون رئیس جمهوري وقتِ خلق چین و همراهانش به دعوت حبیبی معاون اول سيد محمد خاتمي، رئیس جمهور وقت ایران، به ایران رفتند و با استقبال گرم و صمیمانۀ مقامات ايران مواجه شدند. آقای حبیبی در مراسم خیرمقدم به آقای هو جین تائو گفت كه مردم دو کشور چین و ایران دوستی عمیقی دارند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، سطح روابط دوستانه و همکاری دو جانبه ارتقاء یافته است. ايران اميدوار است كه مسافرت هو جین تائو، معاون رئیس جمهوري وقت خلق چین دوستی و همکاری دو کشور در آغاز سدۀ جدید، در همه جوانب توسعه یابد و دو کشور مشترکاً زمینه ها و راه های جدیدي براي توسعۀ همکاری های دوستانه به ویژه در زمینه های اقتصادی، تجاری، علمی و فنی و فرهنگی پيدا كنند. همکاری ایران و چین دارای زمینه ها و امکانات مساعد و آیندۀ درخشانی است. آقای هو جین تائو هم در آن ديدار گفت كه چین به توسعۀ روابطش با ایران اهمیت زیادی می دهد و تقویت همکاری دوستانه بين دو کشور در همۀ جوانب، سیاست دائمی دولت چین است. مسافرت من نیز نشانگر توجه زیاد چین به توسعۀ روابط با جمهوری اسلامی ایران است. ما امیداواریم دو کشور مشترکاً براي پيشبرد هر چه بيشتر مناسبات دوستانه تلاش كنند.
مناسبات سياسي دو کشور چین و ایران، از زمان برقراري رابطۀ سياسي في ما بين در 16 اوت 1971 پيوسته توسعه یافته است. به ويژه در 20 سال اخیر روابط و همکاری دوستانه چین و ایران با موفقيت رو به گسترش بوده است. مسؤولان و مقامات ایرانی زيادي به چین سفر كرده اند كه از جملۀ آنها مي توان به سفر آيت الله هاشمي رفسنجانی، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی ایران در ژوئن سال 1985؛ آيت الله خامنه اي، رئيس وقت جمهوري اسلامي ايران در سپتامبر 1989؛ حجت الاسلام کروبی، رئیس وقت مجلس شوراي اسلامي در دسامبر سال 1991؛ آيت الله هاشمي رفسنجانی، رئیس وقت جمهوري اسلامي ايران در سپتامبر سال 1992؛ آقای حبیبی، معاون اول رئیس جمهوري وقت در اوت سال 1994 اشاره كرد. سيد محمد خاتمي، رئيس جمهوري وقت در روزهای 22 تا26 ژوئن سال 2000 نيز به دعوت جيآن زه مين به چین سفر كرد و دو رئیس جمهور مذاكرات و گفت و گوهايي برگزار كردند. لی رويی هوآن، رئیس كميتۀ‌ مشورت سیاسی ملی چین و جو رون جی، نخست وزیر چین نیز جداگانه با سيد محمد خاتمی ملاقات کردند.
از سوي ديگر، از مسؤولان چیني که به ایران سفر كرده اند، مي توان از آقای وآن لی، رئیس کمیتۀ دائمی کنگرۀ ملی خلق چین (مۀ سال 1990) ؛ لی پن، نخست وزیر چین (ژوئیۀ سال 1991)؛ يآن شآن كون، رئیس جمهوري خلق چین (اکتبر سال 1991)؛ چیائو شی، رئیس کمیتۀ دائمی کنگرۀ ملی خلق چین (نوامبر سال 1996)؛ تآن جيا شوان،‌ وزیر امور خارجه (فوریۀ سال 2000)؛ هو جین تائو، معاون رئیس جمهوري خلق چین (ژانویۀ سال 2001)؛ جیآن زه مین، رئیس جمهوري خلق چین (اوریل سال 2002 ) نام برد.
همکاری اقتصادی چین و ایران
مبادلات تجاری دوجانبۀ چین و ایران از سال 1950 شروع شد و حجم تجارت بين دو کشور در سال 1998 به مبلغ 1.215 میلیارد دلار رسید که 657 میلیون دلار سهم صادرات چين به ايران و 558 میلیون دلار سهم صادرات ايران به چين بود. حجم تجارت دوجانبه در سال 1999 به 1.348 میلیارد دلار رسید که 663 میلیون دلار آن سهم صادرات چين به ايران و 685 میلیون دلار آن سهم صادرات ايران به چين بود. صادرات عمده چین به ایران تجهیزات و دستگاه هاي الكترونيكي و محصولات شیمیايی و واردات عمده چین از ایران نفت بوده است. سنگ معدن کروم، پلی استیلن، پنبه، پليمر، کشمش، پسته و غیره سایر اقلام وارداتی چين از ايران را تشکیل می دهد.
همکاری اقتصادی، علمی و فنی چین و ایران از سال 1982 پيوسته رو به رشد بوده است. در آوریل سال 1985 شورای مشترک اقتصادی، بازرگاني و علمی و فنی چین و ایران تشکیل شد و تا کنون 9 جلسه برگزار كرده است. زمینه های همکاری دو کشور به منابع انرژی، حمل و نقل ، ماشین آلات، مصالح ساختمانی، استخراج معادن، زغال سنگ، مواد شیمیايی، فلزات رنگی و غیره مربوط مي شود. پروژه های عمدۀ همكاري دو كشور عبارتند از: ساخت متروی تهران، کشتی سازی، ساخت کشتی هاي نفت کش، ساخت کارخانه هاي توليد سیمان، ساخت و نصب مجموعۀ‌ مولد در كارخانه هاي تولید برق زغالي، ساخت و نصب تجهیزات تولید برق آبي و غیره. در روزهای 21 تا26 ژوئیۀ سال 2000 ميلادي، هیئتي به سرپرستی آقای وو شی شيون، معاون رئیس ادارۀ پست چین به ایران سفر کرد. در روزهای 11 تا 16 نوامبر همان سال آقای ون که گآن، رئیس ادارۀ هواشناسی چین به ایران رفت و مذاکراتی با مقامات ايراني برگزار كرد. در حال حاضر چین و ایران دربارۀ «قرارداد اجراي پروژۀ انتقال نفت خام کشورهای اطراف دریای خزر»، «قرارداد اجراي برنامه هاي اکتشافي در اطراف شهر كاشان»، « قرارداد همکاری بین شرکت جن وو و شرکت ملی نفت ایران در زمینۀ‌ منابع انرژی» به توافق اصولی دست یافته اند.
همکاری دو کشور در زمینه های دیگر
رفت و آمد مقامات و همکاری دو کشور در زمينۀ روابط فرهنگی، آموزش و پرورش، دانش و فناوري سال به سال افزایش می یابد. در سال 1972 هئیت های دانشگاه های معروف چین و ایران و تیم های ورزشی دو کشور دید و بازدید كردند و وزارت امور خارجۀ ایران، نخستین بار دو دانشجو را برای فراگیری زبان چینی به پکن اعزام کرد. به دنبال آن ، دو کشور چین و ایران دانشجویان خود را متقابلاً به دانشگاه هاي يكديگر اعزام کردند و سپس مبادلات و همکاری های دو کشور در زمینه های پزشکی، باستان شناسی و صنایع دستی پیوسته توسعه یافت. در سال 1975 دانشکدۀ زبان و ادبیات فارسي دانشگاه تهران بورس تحصیلی زبان چینی را ایجاد کرد و در همان سال استادان ايراني براي تدریس زبان فارسی به چین اعزام شدند. این فعالیت تا کنون ادامه داشته است. اکنون دردانشگاه پکن، دانشگاه زبان های خارجی پکن، دانشکدۀ زبان های خارجی شانگهای و دانشگاه زبان های خارجی لوئو يآن کلاس هاي آموزش زبان فارسی و در دانشگاه شهيد بهشتی تهران، رشتۀ زبان چینی دایر است. در دهۀ 80 قرن 20 ميلادي و پس از ديد و بازدید رهبران و مقامات بلندپايۀ دو کشور، مبادلات فرهنگی بین چین و ایران وارد مرحله جدیدی شده است. در سال 1983 دو کشور چین و ایران قرارداد همکاری های فرهنگی و علمی و فنی امضا کردند. برنامۀ همکاری رادیو و تلویزیونی در سال 1986 تصويب شد و طرفین در زمینه های فرهنگی، آموزش و پرورش، بهداشت و درمان، جهانگردی، باستان شناسی، فیلم و سینما و هنر و غیره به مبادلات و همکاری وسیع پرداختند. مراکز علمی و آموزشی دو کشور بر اساس این قراردادها سال‌ها است همکاری می کنند. در سال 1989 مرکز پژوهش های فرهنگی ایران در دانشگاه پکن و در اواسط دهۀ 90 قرن 20 مرکز پژوهش های فرهنگی چین در تهران تأسیس شد. همراه با گسترش همكاري ها و نزديك تر شدن روابط دو كشور بسیاری از آثار ادبی برجستۀ ایران مانند شاهنامه فردوسی، مثنوی مولانا، دیوان حافظ، گلستان و بوستان سعدی، رباعیات خیام و غیره به زبان چینی ترجمه و چاپ و منتشر شده است.