ملاحظه ای بر اعطای جایزۀ «بنیاد جرج بوش برای روابط امریکا و چین» به جیمی کارتر

عصر روز چهارشنبه 22 خرداد/ جوزا، 12 ژوئن، «بنیاد جرج بوش برای روابط امریکا و چین» جایزۀ رهبر ممتاز توسعۀ روابط چین و امریکا را به پاس خدمات بزرگ جیمی کارتر، رییس جمهور اسبق آمریکا، در توسعۀ روابط چین و آمریکا به وی اعطاء کرد.

جیمی کارتر 94 ساله از حزب دموکرات آمریکا است که در زمان تصدی ریاست جمهوری، بین کشورش و چین روابط رسمی برقرار کرد؛ اما جرج بوش پدر از حزب جمهوری خواه آمریکا که در سالهای 1974 و 1975 رییس دفتر آمریکا در چین بود و در اواخر ماه نوامبر سال گذشتۀ میلادی در 94 سالگی درگذشت.

در شرایط تشدید اصطکاک تجاری و تنش بین چین و آمریکا، اعطاء جایزه ای به نام یک رییس جمهورِ جمهوری خواه به یک رییس جمهوری سابق دموکرات معنای عمیقی دارد. این نشان می دهد که بسیاری از نخبگان سیاسی آمریکا در حفظ روابط، دوستی و تفاهم با چین، اختلاف منافع بین حزبی را با دوراندیشی کنار می گذارند. کارتر به عنوان شخصیتی فعال در برقراری روابط چین و آمریکا این جایزه را برنده شد و این پاسخی قوی به «نظریۀ قطع رابطه» بین چین و آمریکا است.

بسیاری از سیاستمداران آمریکا از جمله نیکسون و کارتر و جرج بوش پدر رییسان جمهوری پیشین آمریکا در تحولات بزرگ بین المللی، توسعۀ روابط با چین را انتخاب کردند. زیرا می دانستند که تنها در صورت همکاری دو کشور، منافع آمریکا به طور واقعی حفظ می شود و به صلح منطقه و توسعۀ پایدار و باثبات جهان یاری خواهد شد.

در زمان برقراری روابط رسمی چین و آمریکا در سال 1979، میزان تجارت دو جانبه تنها 2 میلیارد 500 میلیون دلار بود، اما تا سال 2018 میلادی، این رقم به بیش از 630 میلیارد دلار رسید که 252 برابر میزان مذکور است. اکنون میزان فروش شرکتهای آمریکا در چین 700 میلیارد دلار و سود آنها به 50 میلیارد دلار می رسد. جیمی کارتر در آغاز سال جاری گفته بود: برقراری روابط رسمی با چین یکی از مفیدترین تصمیمهای او برای پیشبرد صلح جهانی بوده است.

با این حال، دولت کنونی آمریکا تحت تأثیر معدودی از سیاست بازان، از مسیر درستی که بسیاری سیاستمداران پیشین طی دهه های گذشته ایجاد کرده اند، منحرف شده است. برخی سیاست بازان آمریکایی با «نظریۀ بازی مجموع صفر» و نادیده گرفتن منافع چین و آمریکا که در مکمل یکدیگر بودن و آمیزش عمیق اقتصادی دو کشور است، محدودیتهایی در زمینۀ تجارت، دانش و فناوری و تبادلات انسانی و فرهنگی ایجاد کرده و حتی مدعی و خواستار قطع رابطه با چین و برپا کردن جنگ سرد جدیدی علیه چین هستند. این امر به منافع چین و آمریکا و شکوفایی و ثبات جهان آسیب وارد خواهد کرد.

مردم در سخنان کارتر در ایالت جورجیا آگاه شدند که رییس جمهور فعلی آمریکا همین اواخر به او زنگ زده و نگرانی خود را از برتری یافتن چین از آمریکا ابراز کرده است.

کارتر گفت: آمریکا سالهای سال سرگرم جنگ بوده ولی چین به توسعۀ اقتصادی و بهبود زندگی مردم پرداخته است. وی تأکید کرد، ابرقدرت بودن فقط به داشتن قویترین نیروی نظامی نیست، بلکه پیشگامی در فراهم کردن زندگی بهتر برای مردم است.

همزمان با تحولات بی سابقه در اوضاع جهانی طی صد سال گذشته، دورنمای روابط چین و آمریکا نباید تحت تاثیرات منفی برخی از آراء نادرست در داخل آمریکا قرار گیرد. همانطور که کارتر گفت، آمریکا و چین دارای فرهنگ، تاریخ، نظام دولتی، منافع و روند توسعۀ متفاوت هستند، ولی ما اطمینان داریم اهدافی که ما را به هم پیوند می دهد، احترام به یکدیگر، صلح پرستی، شکوفایی و پیشرفت است. این مهمتر از اختلافاتی است که ما را از یکدیگر جدا کرده است. جورج بوش گفته بود که یکی از آرزوهای ما برای جهان این است که چین و آمریکا به عنوان دو غول جهان به توسعۀ روابط مشارکتی همه جانبه و دوستی بپردازند و برای مردم همۀ کشورها و مناطق جهان صلح و شکوفایی ایجاد کنند.

چنین آراء منطقی از سیاستمداران باسابقۀ آمریکایی باید جریان اصلی رویکرد و سازندگی روابط بین چین و آمریکا باشد. این اظهارات باعث می شود جامعۀ آمریکایی به این نکته پی ببرد که منافع چین و آمریکا به یکدیگر پیوند خورده و همکاری با چین، مسؤولیت واقعی برای تامین منافع ملی آمریکا است.