آیا آمریکا واقعا در تجارت با چین دچار زیان شده است؟

یکی از شکایت های آمریکا درباره تشدید مناقشات تجاری با چین که به مدت 6 ماه طول کشیده، وجود کسری کلان تجاری آمریکا با چین و زیان دیدن آمریکاست. این نیز یکی از بهانه های آمریکا برای افزایش تعرفه علیه کالاهای شرکای عمده تجاری آمریکا از جمله کانادا، مکزیک، اتحادیه اروپا و ژاپن است. اما آیا آمریکا واقعا در تجارت با چین دچار زیان شده است، حقیقت چیست؟

فو زی‎یینگ، نماینده مذاکرات تجاری بین‎المللی وزارت بازرگانی چین و معاون وزیر بازرگانی چین امروز سه شنبه، 3 مهر (25 سپتامبر) گفت: این ادعا با واقعیت هماهنگ نیست و کاملا گمراه کننده است. وی گفت: تفاوت در روابط تجاری بین چین و آمریکا تنها در میزان مبادله است نه در منفعت و سود. از لحاظ تولید، چین و آمریکا در جایگاه‎های متفاوت در زنجیره صنایع و ارزش جهانی قرار دارند؛ آمریکا در جایگاهی بالا و چین در جایگاهی متوسط و پایین است. موسسات چینی بیشتر درآمد خود را در زمینه ساخت و تولید به دست می آورند اما موسسات آمریکا در زمینه‌ طراحی، عرضه قطعات و فروش، سود فراوان کسب می‎کنند.

پس از توسعه روابط چین و آمریکا در 40 سال گذشته، اقتصاد دو کشور با هم آمیخته شده و به یکدیگر وابسته اند. میزان تجارت دو طرف به 700 میلیارد دلار رسیده است. میزان فروش شرکت‌های آمریکا در چین نیز به 700 میلیارد دلار رسیده و سود آن ها از 50 میلیارد دلار فراتر است.

بر اساس گزارش منتشر شده شرکت گلدمن ساکس، اگر شرکت اپل تمامی کارخانجات تولید و مونتاژ خود را به داخل آمریکا منتقل کند، هزینه تولید این شرکت 37 درصد افزایش خواهد یافت.

در زمینه مصرف، با انجام تجارت بین دو کشور، بسیاری کالاهای مرغوب و ارزان قیمت چین وارد بازار آمریکا شده و هزینه زندگی آمریکایی ها کاهش یافت. براساس نتیجه مطالعات کمیسیون سراسری تجارت آمریکا، در سال 2015، در تجارت با چین هزینه هر خانواده آمریکایی در سال 850 دلار کم تر شد.

همکاری اقتصادی آمریکا با چین به عنوان بازار بزرگ و در حال رشد سریع، فرصت های بازرگانی بسیار برای شرکت های آمریکا فراهم کرده است. بر اساس گزارش منتشر شده کمیسیون سراسری تجارت آمریکا و چین درباره صادرات ایالت های آمریکا به چین در سال 2017، میانگین سرانه صادرات هر کشاورز آمریکا به چین در همین سال به بیش از 10 هزار دلار رسید. آمار وزارت بازرگانی چین نیز نشان می دهد: شرکت جنرال موتورز آمریکا در چین 10 شرکت با سرمایه گذاری مشترک با چین راه اندازی کرده که میزان تولید آن در چین 40 درصد تولید کل این شرکت را شامل شد. همچنین در آمد شرکت کوالکام آمریکا از طریق فروش چیپ و صدور مجوز حق انحصاری خود 57 درصد درآمد کل این شرکت را شامل شد. آیا همه این حقایق ثابت می کند که شرکت ها و مصرف کنندگان آمریکایی زیان دیده اند؟

در حقیقت، متعادل بودن تجارت بین چین و آمریکا از سوی هر دو طرف ایجاد شده است، طوری که آمریکایی ها به خرید کالاهای بیشتر چین علاقه مندند و کسری تجاری آمریکا با چین بیشتر می شود. علت اصلی آن عواملی چون تفاوت ساختار اقتصادی و تقسیم بین المللی کار دو کشور است.

با این حال، آمریکا درباره روابط اقتصادی و تجاری خود با چین هرگز نمی خواهد به بیش از 54 میلیارد دلار مازاد تجاری خدمات خود با چین اشاره کند. براساس آمار وزارت بازرگانی آمریکا، تا سال 2016 میلادی، میزان مسافران خاک اصلی چین به آمریکا در 13 سال پی در پی رشد داشته، به ویژه این که در طول 12 سال از این سال ها دارای رشد دو رقمی بوده است. علاوه بر این، براساس آمار رسمی چین، آمریکا بزرگ ترین مقصد تحصیل دانشجویان چینی در خارج از کشور است. طوری که در سال 2017 تعداد کل دانشجویان چینی در آمریکا حدود 420 هزار نفر بود که حدود 18 میلیارد دلار درآمد برای دولت آمریکا به ارمغان آوردند. همچنین وجهی که چین برای استفاده از حق مالکیت معنوی به آمریکا پرداخت کرده از 3 میلیارد و 460 میلیون دلار در سال 2011 به 7 میلیارد و 200 میلیون دلار در سال 2017 افزایش یافت.

علاوه بر این، ایجاد محدودیت آمریکا برای صادرات به چین یکی از علل دیگر وجود کسری تجاری آمریکا با چین به شمار می رود. بر اساس تحلیل و تجزیه برخی نهادهای مربوط آمریکا، اگر این کشور محدودیت صادرات کالاهای غیر نظامی با فناوری عالی به چین را کاهش دهد، کسری تجاری آمریکا با چین 35 درصد کاهش خواهد یافت.

واقعیات نشان می دهد که چین و آمریکا از تجارت با یکدیگر به منافع و سود برابر دست یافته اند و حتی آمریکا به منافع و سود بیشتری رسیده است. این ادعای آمریکا که از تجارت با چین آسیب دیده است، قانع کننده نیست.