17 سال پس از پیوستن چین به سازمان تجارت جهانی

دفتر مطبوعاتی شورای دولتی چین 28 ژوئن برای اولین بار کتاب سفید «چین و سازمان تجارت جهانی» را منتشر کرد و با یک نظام مشخص وضعیت اجرای تعهدات چین از هنگام پیوستن به سازمان تجارت جهانی و حمایت قاطع چین از نظام تجارت چندجانبه، سهم چین برای جهان و خواسته‎ها و فعالیت‌های چین در جهت کمک به اجرای سیاست درهای باز در سطح بالاتر را تشریح کرده است.

این کتاب سفید نه تنها به مردم در آَشنایی و شناخت سهم چین پس از پیوستن به سازمان تجارت جهانی کمک می کند، بلکه خوانندگان این کتاب دلیل حمایت قاطعانه چین از نظام تجارت چندجانبه با محوریت سازمان تجارت جهانی را نیز خواهند فهمید.

آیا چین تعهدات خود در پیوستن به سازمان تجارت جهانی را اجرا کرده است؟

در ابتدای پیوستن به سازمان تجارت جهانی، اکثر صنایع چین به طور مستقیم درگیر رقابت‌های بین‎المللی و در حقیقت با مشکلاتی عظیم مواجه بودند؛ برای مثال در زمینه خودروسازی، نه‎تنها کیفیت خودروهای تولید چین به میزان زیاد از کشورهای پیشرفته پایین‎تر بود بلکه تعرفه خودروهای وارداتی نیز قبل از پیوستن چین به سازمان تجارت جهانی 100 درصد بود. پس از ورود به این سازمان، تعرفه واردات خودرو به 25 درصد کاهش یافته و درهای بازار خودرو چین پیوسته به روی خودروسازان خارج گشوده‎تر شده است.

ظرف 17 سال گذشته و پس از پیوستن به سازمان تجارت جهانی، چین بر اساس 3 تعهد مبنی بر تجارت اجناس، تجارت خدمات و حفاظت از حق مالکیت معنوی، قوانین و مقررات دولت مرکزی و دولت‌های منطقه‌ای را به میزان زیادی اصلاح کرده و در عین حال تعرفه واردات را نیز به اندازه زیاد کاهش داده و بازار خدمات را به طور گسترده باز کرده و مبتکرانه حفاظت از حق مالکیت معنوی را تقویت بخشیده است. تا اوت سال 2010 تمامی تعهدات چین پس از پیوستن به سازمان تجارت جهانی عملی شده است.

بر اساس این کتاب سفید، سال 2020 میزان تعرفه گمرکی چین بر اجناس مختلف از 15.3 درصد در سال 2001 به 9.8 درصد کاهش یافت. سخنگوی وزارت بازرگانی چین مارس سال جاری عنوان کرد، با در نظر گرفتن عامل ساختار تجاری، در حال حاضر میانگین تعرفه تجاری واقعی چین فقط 4.4 درصد است، این رقم در آمریکا، اتحادیه اروپا و استرالیا به ترتیب 2.4، 3 و 4 درصد است.

در عین حال چین دست به ایجاد یک نظام حقوقی کامل برای حفاظت از حق مالکیت معنوی زده و پیوسته توان حفاظت و اجرای قانون مربوط به حق مالکیت معنوی را تقویت بخشیده است. از سال 2001میزان حق اجاره حق مالکیت معنوی فناوری‎ها و محصولات خارجی از سوی چین سالانه 17 درصد افزایش یافت؛ تا جایی که این مبلغ در سال گذشته 28 میلیارد و 600 میلیون دلار رسید. طبق داده‌های منتشرشده از سوی سازمان جهانی حق مالکیت معنوی، سال 2017، تعداد درخواست‎های انحصاری چین از طریق « پیمان همکاری انحصاری » به 51 هزار مورد رسید و بعد از آمریکا در مقام دوم جهان قرار گرفت.

با وجود صداهای گوناگونی که همواره سعی در زیر سوال بردن پایبندی چین به اجرای تعهدات خود پس از پیوستن به سازمان تجارت جهانی بوده‌اند، اکثر اعضای این سازمان اجرای تعهدات چین را تائید می‌کنند؛ تا جایی که حتی پاسکال لامی دبیر کل پیشین سازمان تجارت جهانی نمره "‌A+" یا بسیار عالی را به چین می‎دهد.

پیوستن چین به سازمان تجارت جهانی چگونه جهان را تغییر داد؟

لامی دبیر کل پیشین سازمان تجارت جهانی یک بار گفته بود: بسیاری از مردم تنها به صادرات چین توجه نشان می‎دهند اما متوجه نیستند که چین یک واردکننده بزرگ نیز هست. سال 2000 میلادی، چین هفتمین کشور بزرگ در زمینه صادرات و هشتمین کشور در زمینه واردات در جهان بود. پس از گذشت 17 سال، اکنون چین بزرگ‎ترین صادرکننده و دومین واردکننده جهان است. این کشور به عنوان دومین جامعه اقتصادی جهان، بزرگ‌ترین کشور تجاری، بزرگ‌ترین جذب‌کننده سرمایه خارجی و دومین کشور سرمایه‌گذاری در کشورهای دیگر است و در راه احیا و رشد اقتصاد جهان سهمی مهم داشته است.

اجرای تعهدات چین پیوستن به سازمان تجارت جهانی، چه تجربه‎ای را برای جهان به همراه دارد؟

همراه با بازتر شدن درهای چین، جهان نیز از توسعه چین سود می‎برد، کشورهای مختلف با پایبندی بر رعایت و حفظ اصول و مقررات سازمان تجارت جهانی، پشتیبانی از سازوکار تجارت چندجانبۀ مبتنی با درهای باز، شفافیت، فراگیر بودن و عدم تبعیض می‎توانند با عوامل نامشخص مقابله کرده و یک جامعه بشری با سرنوشت مشترک را ایجاد کنند.