روسیه در ماه دسامبر پایان عملیات ضد تروریستی در سوریه را اعلام و رییس جمهوری روسیه نیز در بازدید از پایگاه هوایی حمیمیم دستور خروج ارتش روسیه از سوریه را صادر کرد. این تحولات بزرگ که در آخر سال 2017 صورت گرفت، گویا نوعی هدیه سال نو برای سوریه بود. فشار تروریست ها که سال ها بر سر سوریه آوار بود، پس از شش سال درگیری داخلی از میان رفت. با مرور تحولات سوریه در سال 2017 می توان دریافت که روسیه با عملیات ضد تروریستی خود در سوریه نه تنها روابط خود با سوریه و ترکیه را تحکیم بخشیده بلکه توانست طرح بزرگ خود برای خاورمیانه را به اجرا گذاشته و نفوذ خود در خاورمیانه را افزایش دهد.
ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه 11 دسامبر با هدایت چندین جنگنده وارد پایگاه هوایی حمیمیم سوریه شد و در سخنرانی خود دستور خروج اکثریت نیروهای مسلح روسیه از سوریه را صادر کرد. وی گفت:"در دو سال گذشته ارتش روسیه و سوریه قوی ترین نیروی تروریستی جهان را شکست داده اند. از این رو، تصمیم بر آن شد تا بیشتر نیروهای روس در سوریه به میهن بازگردند."
اما پوتین تاکید کرد، دو پایگاه نظامی خود یعنی پایگاه های طرطوس و حمیمیم باقی می مانند تا در صورت فعالیت مجدد تروریست ها، با آن ها مقابله کنند.
وزارت دفاع روسیه نیز پیش تر اعلام کرده بود تمام شهرها و مناطق مسکونی سوریه از دست تروریست ها آزاد شده است.
ولادیمیر فیتین مدیر مرکز خاورمیانه پژوهشگاه راهبردهای روسیه عنوان کرد: مهم ترین نتایج روسیه در سوریه در سال 2017 شکست داعش و آزادسازی بخش بزرگی از زمین سوریه از جمله شهرهای حلب، حمس و دیرالزور بود.
مذاکره آستانه به ابتکار سه کشور روسیه، ترکیه و ایران به منظور حل مساله سوریه در ماه ژانویه سال 2017 آغاز به کار کرد و برای حل مساله نقش مثبتی ایفا کرده و مکمل مذاکره ژنو تلقی می شود. فیتین با اشاره به این که با پایان عملیات نظامی، میانجی گری مساله نیز وارد مرحله جدید شده است گفت:" سوریه تدریجا پا بر مسیر آشتی ملی می گذارد. روسیه تلاش های زیادی در این راستا از جمله پیشبرد مذاکره آستانه و همکاری با ترکیه و ایران انجام داده است. اما سعی داریم تا دولت و مخالفان سوریه به پای میز مذاکره بازگردند تا درباره اصلاح قانون اساسی و برگزاری انتخابات تحت نظارت سازمان ملل به بررسی بپردازند."
فیتین افزود: نیروهای خارجی زیادی در مساله سوریه حضور دارند. آمریکا، کشورهای عرب، ترکیه، ایران و روسیه در میانجی گری مساله حضور فعالانه ای دارند.
وی گفت: "سه کشور روسیه، ترکیه و ایران در مساله مواضع متمایز دارند. روسیه و ایران از حکومت بشار اسد پشتیبانی می کنند در حالی که ترکیه می خواهد جبهه متحد جایگزین بشار اسد باشد. با این حال، دسترسی به توافقاتی مانند ضرورت پایان تجزیه و همبستگی سوریه و تصمیم گیری مردم سوریه درباره کشور خود بین این سه کشور نتیجه بسیار چشمگیر داشته و به حل مساله به نحو منطقی و صلح آمیز کمک خواهد کرد."
نیروی هوایی روسیه ماه سپتامبر سال 2015 حملات به داعش سوریه را آغاز کرد. در آن زمان 70 درصد زمین سوریه تحت اشغال این گروه بود. اما با کمک روسیه، اوضاع برای ارتش سوریه مثبت و مفید شد و دو سال پس از آن، داعش سوریه از بین رفته و حکومت بشار اسد که برای مدتی متزلزل بود، تثبیت یافت. اما شکست داعش به معنای حل مساله نیست. در آینده، چالش پیش روی روسیه به چگونگی تبدیل نقش خود از پیروزی جنگ ضد تروریستی به ایجاد کننده صلح خواهد بود. به علاوه، تحکیم همکاری روسیه با ایران و ترکیه نیز نشانگر قصد روسیه در نقشه دوباره برای خاورمیانه است. می توان گفت در آینده رقابت بین روسیه، آمریکا و کشورهای مهم خاورمیانه همچنان ادامه خواهد داشت.
