کارشناس چینی امور ایران: بحران ایران و عربستان سعودی زودگذر بوده و تأثیر کمی بر روند موضوع هسته‌ای ایران خواهد گذاشت

عربستان سعودی دوم ژانویه 47 نفر از جمله شیخ نمر باقر النمر روحانی سرشناس شیعه در این کشور با اتهام ارتکاب به جرائم تروریستی اعدام کرد که نارضایتی شدید مردم ایران را در پی داشته است. این رویداد باعث شد تظاهر کنندگان خشمگین ایرانی با هجوم به سفارت عربستان سعودی، ساختمان این سفارت در تهران را به آتش بکشند. در پی این حادثه کشورهای عربستان سعودی، سودان و بحرین قطع روابط خود با ایران را اعلام کردند و امارات متحده عربی نیز روابط خود با ایران را به سطح کاردار تنزل داده است. علاوه بر این، در اثر این اتفاقات بهای نفت خام در بازارهای جهان افزایش یافته است. هوا لی مینگ کارشناس مسائل بین‌المللی و یکی از متخصصین معروف چینی در امور ایران، این رویداد را با اوضاع کنونی خاورمیانه مرتبط می‌داند، اما در عین حال که عقیده دارد به پیچیدگی اوضاع خاورمیانه دامن می‌زند، اما زودگذر بوده و از کنترل خارج نخواهد شد و تأثیر کمی بر روند موضوع هسته‌ای ایران می‌گذارد.

شیخ نمر باقر النمر که به تازگی توسط عربستان سعودی اعدام شد، 57 سال سن داشت و از روحانیان معروف شیعه و مخالفان دولت این کشور بود. او از سال 1980، فراگیری علوم دینی به مدت 10 سال در ایران زندگی کرده بود. او که اغلب دولت عربستان سعودی را به باد انتقاد می‌گرفت و خواستار برخوداری شیعیان عربستان سعودی از حقوق و امتیازات بیشتر بود و در فعالیت های سیاسی شرکت می کرد، بارها توسط دولت عربستان سعودی بازداشت شده بود.

آقای هوا لی مینگ در گفتگو با رادیو بین‌المللی چین در اشاره به این مطلب، اعدام شیخ نمر باقر النمر را ناشی از جایگاه کنونی عربستان سعودی در منطقه دانست. او گفت:

شیخ نمر باقر النمر یکی از رهبران شیعیان عربستان سعودی بود و رویارویی او با دولت عربستان سعودی برای همه آشکار بود. اینکه دولت عربستان سعودی در گذشته اقدامی در قبال او انجام نداده اما چند روز قبل او را اعدام کرد، احتمالا ناشی از جایگاه کنونی عربستان سعودی در منطقه و اوضاع کنونی منطقه است. در پی تغییر سیاست‌های خاورمیانه‌ای آمریکا، جایگاه ایران در منطقه بهبود و ارتقاء یافته و از سوی دیگر، تلاش های چندباره عربستان سعودی برای مداخله در دیگر کشورها نیز موفق نبوده است.

سفیر پیشین چین در ایران افزود: عربستان سعودی از سال 2011 و هم زمان با مطرح شدن مساله سوریه، همواره به دنبال سرنگونی حکومت بشار اسد بوده و همیشه از مخالفان سوریه پشتیبانی کرده است. اما با گذشت پنج سال هنوز عربستان سعودی و متحدان عربش نتوانسته اند به هدف خود برسند. به علاوه، عملیات نظامی ارتش ائتلافی به رهبری عرستان سعودی نیز نتواسته است منجر به ثبات یمن شود. افت شدید بهای نفت نیز باعث بحران مالی در این کشور شده است. از این رو، این بار عربستان سعودی به منظور در دست گرفتن ابتکار عمل شیخ نمر باقر النمر را اعدام کرد تا خشم شیعیان سراسر جهان را برانگیزد و واکنش شدید مردم ایران به این رویداد نیز کاملا ًقابل تصور است.

تأثیرات ناشی از قطع روابط ایران و عربستان سعودی در منطقه و جهان هنوز در حال گسترش است. بحرین و سودان نیز چهارم ژانویه قطع روابط با ایران را اعلام کردند. امارات متحده عربی نیز در همان روز روابط با ایران را به سطح کاردار تنزل داد و از ایران خواست تعداد دیپلمات‌های خود در این کشور را کاهش دهد. قیمت نفت خام نیز پس از یک روند نزولی طولانی مدت ،رو به افزایش گذاشته است؛ قیمت نفت برنت این روزها با افزایش 3 درصدی همراه بوده است.

اما آقای هوا لی مینگ معتقد است علی رغم تشنجات ایران و عربستان سعودی بر سر اعدام شیخ نمر باقر النمر، اوضاع منطقه از کنترل خارج نخواهد شد. وی گفت: ایران در منطقه از جایگاه راهبردی مهمی برخوردار بوده و جزو تولید‌کنندگان عمده نفت در جهان است. عربستان سعودی نیز بزرگترین تولید کننده نفت جهان و متحد مهم آمریکا در منطقه است. دشمنی این دو کشور مهم منطقه حتماً به پیچیدگی اوضاع منطقه دامن خواهد زد. باور دارم رهبران این دو کشور به این نکته پی می‌برند و وارد جنگ و حتی درگیری نمی‌شوند. فکر می‌کنم تشنجات میان دو کشور برای مدتی ادامه یابد و یا شدیدتر شود، اما منجر به جنگ نخواهد شد.

آقای هوا لی مینگ درباره تأثیرات این رویداد بر اجرای برجام نیز گفت:توافقنامه برجام نتیجه مذاکرات 18 ماهه 5 کشور عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل و آلمان و ایران بوده و برای کشورهای مهم دنیا و کل جامعه جهانی قابل قبول است، از این رو، این نتیجه به راحتی از دست نخواهد رفت و تلاش‌های انجام شده در راستای آن، نیز بیهوده نخواهد بود. از این رو شاهد هستیم که آمریکا در این مساله، موضع بی طرف گرفته و به میانجیگری پرداخته و اتحادیه اروپا نیز موضع مشابهی در پیش گرفته است. با توجه به رویکرد جامعه جهانی به خودداری از افزایش تشنجات، فکر می کنم تصمیم‌گیران ایران و عربستان سعودی به‌طور منطقی عمل کنند و به زیاده‌رودی روی نیاورند.