در گذشت هما روستا و نگاهی به زندگی و آثارش

از کرخه تا مسافران

کمی بعد فعالیت‌های هما روستا با بازی در سینما و با حضور در فیلم‌هایی پی گرفته شد. "گزارش یک قتل" (۱۳۶۵) یکی از مهم‌ترین نمونه‌های بازی‌ها او در این دوره است، اما مهمترین حضور سینمایی‌اش در "مسافران" (۱۳۷۰) به کارگردانی بهرام بیضایی بود.

با آن که هما روستا در ابتدا می‌خواست این نقش را قبول نکند، اما به واسطه بازی در "مسافران" بود که به گفتۀ خودش تکنیک‌های بازیگری سینمایی و مفهوم ریتم در بازیگری سینمایی را از طریق دنبال کردن متدهای سخت‌گیرانه و به دقت طراحی شده بهرام بیضایی آموخت.

فیلم که در سال ۱۳۷۰ ساخته شد با جملات مشهوری آغاز می‌شود که هما روستا به زبان می‌آورد.

"ما میریم تهران. برای عروسی خواهر کوچکترم. ما به تهران نمی‌رسیم. ما همگی می‌میریم."

بازی در "مسافران" او را دوباره در کنار جمیله شیخی قرار داد، بازیگری که با او در سال ۱۳۵۵ برای بازی در نمایش "مرغ دریایی" آنتون چخوف (به کارگردانی حمید سمندریان) روی صحنه رفته بود.

"از کرخه تا راین" به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا به فیلم کلیدی کارنامۀ سینمایی هما روستا بدل شد. او در مصاحبه‌ای عنوان کرد که وقتی برای نمایش این فیلم به آمریکا رفته بود دوستانش در آن‌جا به سردی از او استقبال کردند و به او انتقاد داشتند که چرا در فیلم "یک آدم نزدیک به رژیم" بازی کرده. اما همان‌ها بعد از تماشای فیلم نظرشان عوض شده و حتی خیلی‌ها به گریه افتاده‌اند.

حضورش هما روستا در تلویزیون هم به همان اندازه توأم با دقت و وسواس در گزینش بود. بین کارهای تلویزیونی‌اش می‌توان به مجموعه‌های "محاکمه" (حسن هدایت، ۱۳۷۷) و "خاک سرخ" (ابراهیم حاتمی‌کیا، ۱۳۸۰) اشاره کرد.

با وجود این که درگذشت همسرش، حمید سمندریان، در سال ۱۳۹۱ ضربه بزرگی به او بود - کسی که او را به جز یک همسر، یک دوست و استاد هم می‌دانست – هما روستا توانست آموزشگاه بازیگری سمندریان را برای مدتی اداره کند و دوباره روی صحنه ظاهر شود.

او برای آخرین بار در بهار ۱۳۹۲ در نمایش "باغ آلبالو" (به کارگردانی حسن معجونی) روی صحنه رفت. بعد از آن شدت گرفتن بیماری توان کار را از او گرفت.

شخصیت‌هایی که هما روستا روی صحنه و در سینمای ایران تصویر کرد به خاطر نوعی وقار و متانت، و همین‌طور وجود آن ته لهجه مشهور، آثار متفاوتی شدند. اما دانش او به عنوان بازیگر همیشه عنصر اصلی ماندگاری نقش‌های محدودش بود.

او به عنوان بازیگری گزیده‌کار که شیفتۀ ادبیات کلاسیک غرب بود و همراهی و همکاری‌اش با حمید سمندریان در تاریخ تئاتر و سینمای ایران جایگاهی ویژه دارد.

هما روستا در چهارم مهرماه در بیمارستانی در لس آنجلس درگذشت. قرار است پیکر او به تهران منتقل شود.