دورنمای توسعه صنعت تولید دوچرخه در چین

در دهه های 60 و 70 سده گذشته، دوچرخه از پرفروش ترین کالاها و یکی از لوازم ازدواج در چین به حساب می آمد. با این حال، یکی از مشکلات موجود این بود که باید این کالا را با داشتن کوپن خریداری کرد.

در دهه 80 سده گذشته، میزان استفاده دوچرخه در چین به 500 میلیون رسید. در سال 1981، کارخانه تولید دوچرخه یونگ جیو با ادغام کارخانه دوچرخه شانگهای و کارخانه تراکتور فنگ شو تاسیس شد.

استفاده از دوچرخه در چین نه تنها وضعیت گذشته چین را زنده کرده، بلکه نشانه ای از توسعه صنایع کشور به شمار می رود. در دهه 80 سده گذشته، تقریبا هر سه نفر یک دوچرخه داشت که این باعث شد چین "کشور دوچرخه" خوانده شود.

در اوایل دهه 90 سده گذشته، دوچرخه کوهنوردی که از وزن سبک و سرعت بالا و استقامت بیشتری برخوردار است در شهرهای بزرگ چین رایج شد.

در سال 1994 میلادی، دولت چین با صدور سیاست توسعه صنعت خودرو، چینی ها را به خرید خودروهای خصوصی تشویق کرد. از آن پس، صنعت خودرو در چین با سرعت بالایی توسعه یافته و دوچرخه به تدریج از زندگی برخی مردم دور شده است.

تا قرن جدید میلادی، دوچرخه سواری نه تنها روش رفت و آمد بوده، بلکه به نوعی ورزش رایج در چین تبدیل شد.

آیا دوچرخه کم کم از زندگی چینی ها حذف می شود؟ آیا چین همچنان کشور دوچرخه در جهان است؟ به دنبال گسترش شهرها، ترابری عمومی از جمله اتوبوس، مترو، تاکسی و دیگر وسایل نقلیه روز به روز بیشتر و دوچرخه کمتر مورد استفاده قرار گرفته است.

بر اساس آمار منتشر شده از انجمن صنعت خودروسازی چین، در سال 2012، هر یک از میزان های تولید و فروش خودرو در همین سال از 19 میلیون دستگاه فراتر رفته و تا پایان سال 2012، میزان خودروهای استفاده شده در چین به 120 میلیون دستگاه رسیده است.

به دنبال توسعه سریع خودرو در چین، نسبت استفاده از دوچرخه برای ترابری در شهر پکن از 62.7 درصد در سال 1986 به 18.1 درصد در سال 2009 کاهش یافته است.

دورنمای توسعه صنعت خودرو در چین

تعمیم و گسترش استفاده از خودرو نه تنها فشارهایی به بازار تولید و فروش دوچرخه وارد کرده، بلکه موجب خطرهای احتمالی برای دوچرخه سواران در راه شده است. اکنون عابران و دوچرخه سواران از یک معبر استفاده می کنند و گاهی اوقات این معبر به پارکینگ موقت خودروها تبدیل شده که این باعث شده است که افراد کمی برای رفت و آمد از دوچرخه استفاده کنند.

با این حال، برخی از کارشناسان حتی با این وجود نگران حذف دوچرخه نیستند. لیو شوئه چوان رییس مرکز تحقیق و توسعه شرکت تولید دوچرخه بتل (BATTLE) تیان جین در این باره گفت: اکنون در جهان هر کشوری پیشرفته تر باشد استفاده از دوچرخه در آن کشور هم بیشتر است.

وی افزود: اکنون دوچرخه سواری بیشتر به روش بدنسازی برای بسیاری از مردم خواهان زندگی سالم تبدیل شده است.

گون شیائو یان رییس انجمن دوچرخه چین در این باره نیز عنوان کرد: در مقابل تقاضای جدید، دوچرخه سواری همچنان فضای بزرگی برای توسعه در پیش رو دارد.

چین در زمان طولانی به "کشور دوچرخه سواری" در جهان مشهور بوده است. اما در حال حاضر، وضعیت صنعت دوچرخه در چین چگونه است؟ بر اساس گزارش های موجود، میزان تولید دوچرخه در چین در سال 2012، 82 میلیون و 780 هزار دستگاه بود و حدود 70 درصد کل میزان تولید و فروش در جهان را تشکیل داد، چین نیز از این لحاظ در مقام اول در جهان قرار دارد. از این میان، میزان تولید دوچرخه برقی در چین در این مدت 35 میلیون و 50 هزار دستگاه بود که 665 هزار دستگاه از این میان به کشورهای دیگر صادر شده است. با توجه به این نقطه، چین همچنان شایسته لقب "کشور دوچرخه" است.

با این حال صنعت تولید دوچرخه در چین با چالش هایی رو به روست. رییس انجمن دوچرخه چین در این باره گفت: میزان تولید دوچرخه کنونی در مقایسه با دوران اوج تولید کاهش یافته است، در آینده، این صنعت با رشد کند و پایینی رو به رو خواهد شد.

در حقیقت، مازاد تولید دوچرخه در سال های گذشته باعث رقابت شدید در بازار چین شده است. افزون بر این، بخشی از دوچرخه های تولید شده در چین مربوط به شرکت های خارجی است. برای نمونه، در شرکت بتل شهر تیان جین حدود 70 درصد محصولات تولید شده برای شرکت های خارجی و با مارک خارجی تولید شده است. این محصولات پس از تغییر مارک به مارک های خارجی، در کشورهای دیگر فروخته و قیمت آن چند برابر قیمت داخلی می شود. بنابراین، برای اقتدار ساختن صنعت دوچرخه چین، باید مارک های مشهور در جهان تولید و اقدام به تبلیغ آن در سراسر جهان کرد.

جالب آن که پس از ایجاد محدودیت هایی برای رفت و آمد موتورسیکلت، دوچرخه برقی که از ویژگی های دوچرخه و موتورسیکلت برخوردار است، وارد خانواده های مردم عادی چین شده است.

با توجه به ایمنی کم دوچرخه برقی، اکنون در چین سرعت آن در حد 20 کیلومتر در ساعت و وزن آن در حد 40 کیلو تعیین شده و مباحثات درباره استانداردهای دوچرخه برقی در چین هیچ گاه پایان نیافته است. بدیهی است در آینده استانداردهای سخت تر برای آن صادر خواهد شد.

با توجه به وضعیت ترابری و تقاضای مردم، دوچرخه های معمولی و برقی در آینده همچنان وسیله نقلیه ای باقی می ماند که بیشتر از دیگر وسایل نقلیه مورد استفاده قرار می گیرد. دست اندرکاران تولید و فروش دوچرخه چین اطمینان دارند که با توجه به تقاضا و ترفیع و نوآوری در تولید دوچرخه، این صنعت دورنمای درخشانی خواهد داشت.

اما شکل و کاربرد دوچرخه در آینده چگونه خواهد بود؟ به نظر بسیاری از کارشناسان، نسل آتی دوچرخه ها سبک، کوچک، چابک و با کیفیت عالی خواهند بود.

دوچرخه در دانشگاه ها مشتریان خود را دارد. وو کای دانشجوی دانشگاه شان دونگ در شرق چین عضو انجمن دوچرخه سواری دانشگاه است. او در سال 2006 یک دوچرخه بسیار خوب که وزن کل آن کم تر 15 کیلو است، خریداری کرد. او با این دوچرخه به بسیاری از مناطق چین از جمله شهر چینگ دائو، کوه تای شان و حتی ساحل دریاچه چینگ های واقع در جنوب غربی چین سفر کرد.

دوچرخه جدید که در مقایسه با دوچرخه سنتی از مواد سبک تر از جمله الیاف کربن، آلیاژ آلومینیوم و آلیاژ منیزیم استفاده کرده، از وزن سبک تر و استحکام بیشتری برخوردار است، وارد بازار شده است. به ویژه آن که آلیاژ منیزیم به عنوان ماده جدید در این دوچرخه ها یک سوم وزن آلیاژ آلمینیوم را دارد. رکاب ساخته شده با آن تنها 180 گرم وزن دارد. با آن که استفاده از این مواد تنها در مرحله آغازین است و قیمت آن بالاست، تنها تعداد کمی از کارخانه ها می توانند با آن دوچرخه بسازند. اما انتظار می رود که در آینده نزدیک همانند آلیاژ آلومینیوم به طور گسترده در صنعت تولید دوچرخه مورد استفاده قرار بگیرد.

دوچرخه های آینده نه تنها مدل های غنی تر داشته، هنر ساخت آن نیز دقیق تر و لطیف تر است که آن را مثل یک اثر هنری کرده است. افزون بر این، تجهیزاتی چون دستگاه های مکان یاب، ردیاب، کیلومتر شمار بر روی آن نصب می شود و هوشمندتر خواهد بود. همچنین دوچرخه های برقی نیز بیشتر از باتری لیتیوم استفاده می کند.

گزارش های منتشر شده از سیزدهمین نمایشگاه بین المللی دوچرخه برقی شمال چین که چندی پیش در شهر تیان جین واقع در شرق چین برگزار شد حاکی است که دوچرخه های آینده سبک تر، با مواد جدید و انرژی جدید، با هنر ساخت دقیق تر و با کیفیت عالی خواهند بود. برای توسعه دوچرخه، چه نوع سنتی و چه دوچرخه برقی در آینده، پاسداری از محیط زیست و تندرستی را باید در نظر گرفت.