اندر سختی های زبان چینی

!شاید اگر از شما سوال کنند سخت ترین زبان دنیا کدام است، شما هم مثل بیشتر افراد فورا بگویید، البته که زبان چینی

تعدادی از کاراکترهای چینی از بیش از ده – پانزده خط که البته برای چینی ها هر کدام یک اسم دارد، تشکیل شده است. بدون شک هر شخصی با دیدن چنین کاراکترهایی دود از کله اش بلند می شود، که واقعا یک چنین چیزی را چه طور می شود خواند و نوشت! بله، زبان چینی از نظر نوشتاری واقعا زبان سختی است. چرا که هزاران کاراکتر دارد. البته گفته شده که با دانستن 3 تا 4 هزار از کاراکترها می توانید یک روزنامه را به خوبی مطالعه کنید! اما از نظر ساختاری این زبان به نظر بسیاری از آن ها که زبان چینی یاد می گیرند، زبان سختی نیست. گاهی می گویند این زبان حتی از زبان های لاتین هم ساده تر است. دوستی می گفت، نخست در تلفظ ها مشکل داشتم اما پس از مدتی تمرین، مشکل حل شد. حالا زبان چینی را خیلی خوب صحبت می کنم و خوب می فهمم! بسیاری از دانش آموزان خارجی نیز، هم کلامند که زبان چینی اصلا گرامری ندارد. آن هم که هست بسیار ساده است. به هر حال این روزها به سبب رشد اقتصادی این سرزمین و سلطه هر روزه ی چین بر جهان، ناخودآگاه زبان آن هم مورد توجه بسیار قرار گرفته است.

بسیاری از مردم کشورهای مختلف، از اروپا و آمریکا گرفته تا آفریقا و آسیا، به ویژه آن ها که از نظر سیاسی و اقتصادی در ارتباط بیشتر با چین هستند، تلاش می کنند تا این زبان را بیاموزند.

و اما، زبان چینی یا دقیق تر، زبان‌های چینی بخشی از خانواده زبان‌های "سینی-تبتی" را تشکیل می‌دهند. زبان مادری حدود یک پنجم مردم جهان یکی از انواع زبان چینی است. این زبان در خود زبان چینی و سرزمین چین به نامهای جُونگ ون (Zhōngwén)که برای نامیدن زبان نوشتاری به کار می‌رود، هن یو (Hànyǔ)و هویو (Huáyǔ) نامیده می‌شود. زبان اصلی و عمده و رسمی در سرزمین چین، چینی ماندارین یا پوتونگ هوا است.

فرق عمده زبان چینی ماندارین با اکثر زبان های دیگر جهان در آهنگین بودن آن است. بدین صورت که هر هجا در این زبان به طور مثال (chang, chung, bei, ba, lai و...) در ۴ آهنگ و تعدادی ازهجاها نیز به صورت استثنایی در ۵ آهنگ تلفظ می‌شوند.

در آهنگ اول هجا به صورت یکنواخت و کشیده تلفظ می‌شود.

در آهنگ دوم، در هنگام تلفظ هجا صدای فرد به صورت تدریجی به سمت بالا می‌رود.

در آهنگ سوم صدای فرد ابتدا به سمت پایین سقوط می‌کند و سپس به سمت بالا اوج می‌گیرد.

در آهنگ چهارم هجا به صورت دفعی و ضربتی تلفظ می‌شود.

تلفظ پنجم هم که به صورت استثنایی در برخی هجاها وجود دارد فاقد آهنگ است و هجا به صورت معمولی بیان می‌شود.

به عنوان مثال هجای ma در آهنگ اول معنی مادر را می‌دهد و بدین شکل نوشته می‌شود:(媽/妈). در آهنگ دوم معنای کَنَف می‌دهد و بدین شکل نوشته می‌شود:(麻). در آهنگ سوم معنی اسب می‌دهد و بدین شکل نوشته می‌شود:(馬/马). در آهنگ چهارم معنای توامان سرزنش کردن و توهین کردن را می‌دهد و بدین شکل نوشته می‌شود:(罵/骂). در آهنگ پنجم نیز به عنوان جزء پایانی جمله سوالی به کار می‌رود و جمله را سوالی می‌کند و بدین شکل نوشته می‌شود:(嗎/吗).

درباره نگارش زبان چینی باید گفت که این زبان به دو صورت نگارش می شود، چینی سنتی یا کلاسیک و چینی ساده‌شده.

چینی سنتی خط اصیل زبان چینی است که از سده‌های دور برای نگارش این زبان به کار می‌رفته‌است و اکنون در خاک اصلی چین و مناطق تایوان، هنگ کنگ، ماکائو و میان چینی‌های مقیم ایالات متحده و غرب رایج است. خط چینی ساده شده نیز همان خط سنتی است که در جمهوری خلق چین و سنگاپور رایج است. این خط به دستور "مائو تسه دونگ" موسس جمهوری خلق چین ازساده کردن خط سنتی به دست آمده‌است.

کانجی به ژاپنی‏ نیز تشکیل شده از حروف چینی است که همراه با هیراگانا کاتاکانا، اعداد هندی-عربی و حروف لاتین (یا روماجی) برای نگارش در سامانه نوین نوشتاری ژاپن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کانجی حرفی تصویری یا واژه‌نگار است. کانجی‌ها در زبان ژاپنی می‌توانند به چند صورت خوانده و تلفظ شوند. معنای لفظی واژه کانجی در زبان ژاپنی نویسه‌های قوم هان است. در زبان چینی نیز کانجی به همین معنا به کار برده شده و به همین صورت نوشته می‌شود اما واژه کانجی در زبان چینی به صورت هانتسو تلفظ می‌شود.

اساس کانجی همان حروف چینی (هانتسو) است که به زبان ژاپنی وارد شده است. با این همه امروز تفاوت‌های مهمی بین حروف چینی و کانجی‌های مورد استفاده در ژاپن وجود دارد. سه عامل در ایجاد این تفاوت‌ها نقش داشته است: یکی استفاده از کانجی‌هایی است که در خود ژاپن ساخته شده‌اند و Kokuji خوانده می شود؛ دوم معنای تازه یافتن برخی از حروفی است که از چین وارد شده و Kokkun خوانده می شود. سوم ساده‌سازی کانجی‌ها در ژاپن پس از جنگ جهانی دوم است. کشور چین نیز در دهه پنجاه میلادی برای گسترش سوادآموزی اقدام به ساده‌سازی حروف چینی کرد که به نوبه خود باعث افزایش تفاوت در کاراکترهای مورد استفاده در این دو کشور شد.

تعداد کاراکترهای (علایم نگارشی) این زبان که در چینی به آن ها هان زی (汉字) گفته

می شود، به طور سنتی بالغ بر 70 تا 80 هزار عدد است که البته امروزه همگی آن ها (جز برای کاربردهای ادبی و مطالعاتی) منسوخ شده‌اند و در حال حاضر یک چینی یا یک خارجی که می‌خواهد چینی بیاموزد، برای آن که بتواند بگوید سواد کامل دارد باید تنها حدود 10 هزار کاراکتر را بتواند بخواند و بنویسد.

امروزه برای آوانویسی یا romanization این زبان از سیستمی مبتنی بر الفبای لاتین به نام "پین این"(pin yin)استفاده می‌شود.

واما، در سرتاسر کشور چین زبان‌ها و گویش‌های مختلفی وجود دارد که اختلاف و فرق اکثر آن ها در چگونگی تلفظ هجاهاست که توضیح داده شد. مثلا یک هجا در زبان یک ناحیه با یک آهنگ خاص یک معنی می‌دهد و در ناحیه‌ای دیگر با همان طرز بیان و آهنگ، معنی دیگر. به طور مثال زبان رسمی یا ماندارین دارای ۴ آهنگ ولی زبان کانتونی (یویه) که در جنوب این کشور در استان گوانگ دونگ (کانتون) رایج است دارای ۸ آهنگ برای تلفظ هجاها است.

زبان های عمده چینی عبارت هستند از: کانتونی، ماندارین، گویش وو (چینی)، که جیا (هکا)، مین دونگ، جین یو، پوشیان، هویی جو، مین جونگ، گَن، شیانگ، مین بِی، مین نَن و

پینگ هوا

در این میان زبان ماندارین (Beifanghua یا Guanhua) یک گروه از زبان های چینی مرتبط با هم است که در قسمت‌های شمالی و جنوب غربی چین صحبت می‌شود.

گروه زبان های ماندارین شامل گروهی از زبان ها می‌شود که گاهی اوقات مشابهت زیادی با هم ندارند و کمتر توسط صحبت کنندگان دیگر قابل فهم است. این دسته بندی بر اساس معیارهای زبان شناسی بوده و خارج از محیط‌های دانشگاهی کاربرد ندارد ولی در زندگی روزمره، از کلمه ماندارین برای اشاره به زبان چینی استاندارد استفاده می‌شود.

از نام ماندارین علاوه بر اشاره به مجموعه این زبان ها، برای نامیدن زبانی مشخص به نام ماندارین استاندارد نیز استفاده می‌شود. این زبان بیش از هر زبانی برروی کره زمین صحبت می‌شود.

در زبان انگلیسی، کلمه ماندارین به دو مفهوم اشاره می‌کند، نخست، ماندارین استاندارد یا چینی استاندارد (Putonghua/Guoyu)، که بر پایه لهجه پکنی (لهجه‌ای که در پکن صحبت می‌شود) بنا شده‌است و این زبان ماندارین استاندارد به‌عنوان زبان رسمی جمهوری خلق چین و منطقه تایوان و یکی از زبان های رسمی سنگاپور مورد استفاده قرار می‌گیرد. این زبان یکی از ۶ زبان رسمی سازمان ملل است.

مورد دوم این که زبان ماندارین استاندارد به تمام گویش‌هایی گفته می شود که در شمال و جنوب غربی چین صحبت می‌شند و همگی از نظر زبان شناسی ماندارین نامیده می‌شوند.

از دیگر گویش ها، یکی گویش "وو" گویشی از زبان چینی است که با لهجه رسمی این کشور که ماندارین است تفاوت‌های دستوری و واژه‌ای دارد. این گویش که نزدیک به ۷۷ میلیون نفر گویشور دارد دارای جایگاه زبان رسمی نیست. کانتوِنی هم نام یکی دیگر از زبان‌های چینی است.

کانتوِنی بیشتر در جنوب چین در گوانگ‌دونگ (کانتون)، هنگ کنگ و ماکائو تکلم می‌شود.

جیا گو وِن، ‏ خط نوشته‌هایی است که در چین باستان بر روی لاک لاک‌پشت ها و یا استخوان‌های گاو یا جمجمه آهوها حکاکی می‌شده. این خط در دوران سلسله‌ "شان" رایج بود که بیش از ۳ هزار سال قدمت تاریخی دارد. از آن جا که این کتیبه‌ها با چاقوی برنز یا یشمی مستقیما بر روی کاسه‌ها (لاک) یا استخوان های سفت حکاکی شده بنابراین خط و حروف غالبا خط راست بوده و شکل این حروف طبیعتا به شکل چهار گوش در آمده‌است. امروزه هیروگلیف‌های چینی کماکان این خصوصیات را حفظ کرده‌است. گفته می‌شود این خطوط اولین‌بار در سال ۱۸۹۹ توسط "وان ای ژون" (۱۸۴۵-۱۹۰۰) شناسایی شد و در نزدیکی دهکده‌ای در حومه شهر "آن یان" استان "هه نان" کنونی از زیر خاک بیرون آمد.