مرکز پژوهش قوانین و مقررات سازمان تجارت جهانی دانشگاه علوم و حقوق سیاسی چین در یکی از گزارش‌های اخیر خود با انجام تحلیل‌های مفصل روی وقایع گذشته و استناد به اسناد گوناگون و مرور بر فرایند تاسیس و تکامل اتحادیه اروپا، به این نتیجه رسیده که اجرای سیاست یارانه‌ای برای صنایع انرژی نوین خود هدف واقعی هیاهوی تحول سبز اروپا و تحقیقات ضد یارانه‌ای آن علیه خودروهای برقی چین است.

در این گزارش آمده است، کمیسیون اروپا 20 اوت (30 مرداد) با صدور حکم نهایی درباره تحقیقات ضد یارانه‌ای خودروهای برقی چین، آمادگی اخذ عوارض ضد یارانه ای 17 تا 36.3 درصدی علیه خودروهای برقی چین را اعلام کرد (این نرخ در خصوص خودروهای تسلا 9 درصد است). این اقدام مورد توجه جامعه جهانی قرار گرفته و بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا، سازمان‌های صنفی و شرکت‌های خودروسازی، اندیشکده‌ها و دانشمندان این اقدام اتحادیه اروپا را حمایت‌گرایی تجاری تحت پوشش «تجارت منصفانه» می‌دانند. آنها معتقدند اتحادیه اروپا در ارتقاء صنعت خودروی برقی خود نباید از رقابت بترسد.

در این گزارش اشاره شده، اتحادیه اروپا همزمان با محکوم کردن «قانون کاهش تورمِ» آمریکا، خودش همواره سرگرم افزایش پرداخت یارانه‌ها به صنایع صفحات خورشیدی، خودروی برقی و باتری لیتیومی خود (محصولات سه‌گانه انرژی نوین) بوده است.

کمیسیون اروپا سال 2020 «استراتژی صنعتی جدید اروپا» را منتشر و در آن به وضوح اعلام کرد که حمایت‌های سرمایه‌ای و مالی را برای تحول سبز صنایع خود ارائه خواهد داد. در واقع، پشت هدف ادعایی اتحادیه اروپا از ارتقاء صنایع انرژی نوین مبنی بر «تحقق اهداف توسعه پایدار سازمان ملل»، قصد واقعی آن برای ارتقاء رقابت‌پذیری صنایع خود و رسیدن به برتری در عرصه انرژی‌های جدید در جهان نهفته به گونه‌ای که در راستای تحقق این هدف، مجموعه‌ای سیاست‌های یارانه ای توسط این اتحادیه به اجرا گذاشته شده است.

در این گزارش با مرور پیشینه تاسیس و تکامل اتحادیه اروپا اشاره شده که روند یکپارچگی اقتصادی اروپا از هماهنگ سازی سیاست‌های صنعتی آن مخصوصا در صنایع انرژی آغاز شده است.

طبق این گزارش، در دهه 50 قرن گذشته، در اروپا «جامعه زغال سنگ و فولاد اروپا»، «جامعه انرژی اتمی اروپا» و «جامعه اقتصادی اروپا» ایجاد شد که سرآغاز یکپارچگی اقتصادی اروپا به شمار می‌آید.

در این گزارش آمده است، در سال 1965، کشورهای فرانسه، آلمان، ایتالیا، بلژیک، هلند، لوکزامبورگ که «جامعه زغال سنگ و فولاد اروپا» را تاسیس کرده بودند، با امضای پیمانی، شوراها و کمیسیون‌های سه جامعه مذکور را ادغام کردند. شورای واحد سه جامعه مذکور اروپا در سال 1974 از اعضای خود خواست تا سال 1985 انرژی وارداتی را به میزان 50 درصد کاهش دهند.

به طور کلی، اروپا در ابتدای روند یکپارچگی خود آغاز به اجرای سیاست‌های مشترک صنعت انرژی کرده است.

در این گزارش اضافه شد، پس از تاسیس رسمی اتحادیه اروپا در سال 1992، در بازه زمانی 1995 تا 2000، این اتحادیه با انتشار مجموعه کتاب‌های سفید و سبز درباره سیاست انرژی، عملیات و راهبرد انرژی‌های تجدیدپذیر و امنیت انرژی،  توسعه انرژی‌های نوین و تجدیدپذیر را به عنوان یکی از اولویت‌های سیاسی خود تعیین کرد؛ در سال 2006، اتحادیه اروپا با انتشار کتاب سبز «راهبرد انرژیِ پایدار، رقابت پذیر و امن اتحادیه اروپا»، رسما اهداف خود در عرصه انرژی را تعیین کرده و توسعه انرژی‌های نوین و تجدیدپذیر را در اولویت قرار داد. در پی آن، مجموعه‌ای از پیمان‌ها در راستای تکامل این سیاست میان اعضای اتحادیه امضا شده است.

این گزارش پس از مرور پیشینه تاسیس و فرایند یکپارچگی اتحادیه اروپا، به بررسی سیاست یارانه‌ای همه‌جانبه اتحادیه اروپا برای صنایع انرژی نوین مخصوصا صنایع صفحات خورشیدی، خودروی برقی و باتری لیتیومی (محصولات سه‌گانه انرژی نوین) پرداخت و یادآور شد، اتحادیه اروپا طبق «پیمان عملکرد اتحادیه اروپا» به اعضای خود اجازه می‌دهد که سیاست‌های یارانه‌ای سراسری کشور را به اجرا بگذارند. این پیمان همچنین به شورای اروپا اختیار می‌دهد که طبق نیازهای اعضای اتحادیه برای توسعه صنعتی، فهرست صنایع مشمول سیاست یارانه‌ای را گسترش دهد.

در این گزارش افشا شد که اتحادیه اروپا از دو راه اصلی برای پرداخت یارانه به صنایع انرژی نوین خود مخصوصا «محصولات سه گانه انرژی نوین» یعنی صفحات خورشیدی، خودروی برقی و باتری لیتیومی استفاده می‌کند که به این شرح است: راه اول پرداخت یارانه به صنایع انرژی نوین از منبع بودجه اتحادیه و از طریق صندوق‌های مختلف اتحادیه و راه دوم، استفاده از بودجه کشورهای عضو برای پرداخت یارانه‌های دولتی به صنایع انرژی نوین.

از این گزارش می‌توان دریافت که طبق گزارش اتحادیه اروپا به سازمان تجارت جهانی در جولای 2023، اتحادیه سه نوع یارانه به صنایع انرژی نوین خود می‌پردازد که عبارتند از: یارانه ساختاری، یارانه به کشاورزی و یارانه به تحقیقات و توسعه. به عنوان مثال اتحادیه اروپا با اجرای برنامه «اروپا در افق» یارانه‌ها را برای فعالیت‌های تحقیق و توسعه فناوری «محصولات سه گانه انرژی نوین» به منظور تقویت رقابت پذیری آنها در جهان می‌پردازد. در این گزارش افشا شد در بازه زمانی 2021-2022، حدود 22.735 میلیون یورو یارانه در چارچوب این برنامه پرداخته شده است.

از این گزارش می‌توان دریافت که اروپا برای برتر ساختن محصولات سه گانه انرژی نوین خود یعنی صفحات خورشیدی، خودروی برقی و باتری لیتیومی در جهان، بیش از 11 بنیاد یا صندوق حمایت مالی برای پرداخت یارانه به این صنایع ایجاد کرده است.

به عنوان مثال، تا آوریل سال 2024، از منبع «صندوق بازیابی و تاب آوری» حدود 87.9 میلیارد یورو برای اختصاص یارانه به تولید خودروهای بدون انتشار گاز گلخانه ای و خودروهای کم مصرف پرداخت شده است.

یا در مثالی دیگر، صندوق «تهسیل مواصلات اروپا» در بازه زمانی 2021 تا 2027 قرار است 5.94 میلیارد یورو حمایت مالی برای ایجاد و توسعه شبکه‌های فرامرزی اعضای اتحادیه در عرصه حمل و نقل، انرژی و خدمات دیجیتالی بپردازد.

در این گزارش تاکید شده، اتحادیه اروپا همزمان با اجرای این سیاستهای یارانه‌ای برای حمایت از صنایع صفحات خورشیدی، خودروی برقی و باتری لیتیومی خود، اقدامات بازدارنده تبعیض آمیز را علیه صنایع مشابه در دیگر کشورها انجام می‌دهد.

مثلا این اتحادیه تحقیقات ضد یارانه‌ای اتحادیه اروپا را علیه خودروهای برقی چین انجام داده است. طرف چینی این اقدام اروپا را زیر سئوال برده و آن را اقدامی کاملا سیاسی و حمایت‌گرایانه در عرصه تجاری می‌داند چون اتحادیه اروپا میلیاردها یورو یارانه را به صنایع خودروی برقی خود پرداخته و به بهانه یارانه، اقداماتی علیه خودروهای برقی چین را اتخاذ کرده است.

در این گزارش به نقل از سخنگوی وزارت بازرگانی چین آمده است که این اقدام اروپا مخالف قوانین سازمان تجارت جهانی است و رقابت عادلانه نیست و حکم نهایی برای اخذ تعرفه اضافی از خودروهای برقی چین، متکی بر «وقایعی» است که اتحادیه اروپا به طور یکجانبه تایید کرده و مورد تایید طرف چینی قرار نگرفته است.

در قسمت جمع‌بندی این گزارش آمده است، اتحادیه اروپا متکی بر اسنادی مانند «سیاست جدید سبز اروپا»، «راهبرد صنعتی جدید اروپا» و «برنامه صنعتی جدید سبز اروپا»، یک سیستم سیاستی و راهبردی همه‌جانبه را برای پرداخت یارانه‌ها به عناوین گوناگون به صنایع صفحات خورشیدی، خودروی برقی و باتری لیتیومی و دیگر صنایع انرژی نوین خود ایجاد کرده و در چارچوب آن، مبالغ هنگفت یارانه را پرداخته و می‌پردازد.

در این گزارش افشا شده، بر اساس داده‌های منتشر شده توسط کمیسیون اروپا، از سال 2018 تا آگوست 2024، طبق طرح «پروژه‌های مهم با منافع مشترک اروپا»، کمیسیون اروپا 36.2 میلیارد یورو یارانه برای پروژه‌ها مربوط به باتری، انرژی هیدروژنی، میکروالکترونیک، فناوری ارتباطات و نسل جدید زیرساخت‌های فناوری ابری، تصویب و اعطا کرده است. این نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا برای تقویت حمایت مالی از صنایع صفحا خورشیدی، خودروی برقی و باتری لیتیومی از هیچ تلاشی دریغ نخواهد کرد در حالیکه به بهانه همان یارانه، محصولات چینی را از فرصت رقابت برابر و منصفانه در بازار اروپا محروم می‌سازد.