آمریکا در یک نمایش بسیار روشن از کاهش نفوذ خود، در تلاش برای حفظ برتری فناوری در مقابل چین به تدابیر ناامیدکنندهای متوسل شده است. جدیدترین تلاش دولت بایدن برای اعمال محدودیتهای سختگیرانه صادرات نیمه رساناها نه فقط ناکامی سیاستهای قبلی را آشکار ساخت، بلکه تهدیدی برای دور ساختن متحدان کلیدی ایجاد کرد و به طور بالقوه ساختار هژمونی فناوری غرب را از بین برد.
تلاشهای اخیر آمریکا برای تشدید کنترل خود بر تجارت جهانی نیمه رساناها از طریق محدودیتهای صادراتی سختگیرانهتر، نشان دهنده این است که راهبردهای گذشته کارایی نداشته است. دولت بایدن در حال حاضر از «قانون محصولات مستقیم خارجی» (FDPR) به عنوان یک تهدید جدی استفاده و تلاش میکند تا از متحدانی که تمایل ندارند را وادار به پیروی کند.
این اقدام افراطی که به آمریکا اجازه میدهد با استفاده از حداقل فناوری آمریکایی، کنترلهایی را بر محصولات ساخت خارج اعمال کند، قصد دارد شرکتهایی مانند شرکت ژاپنی «توکیو الکترون» و شرکت هلندی «ASML Holding NV» را مجبور سازد از دستور کار ضدچینیِ ایالات متحده تبعیت کنند.
با این وجود، علیرغم این تاکتیکهای مُشتِ آهنین، صنعت نیمه رسانای چین به درخشش خود ادامه داده است. محدودیتهای موجود مانع برای پیشرفت چین ایجاد نکرده زیرا این کشور سرمایه گذاریهای چشمگیری را در صنعت نیمه رسانای خود انجام داده که نمونهای از آن «صندوق بزرگ III» است. این انعطاف پذیری نشانگر بیهودگی تلاشهای آمریکا برای مهار پیشرفت فناورانه چین محسوب میشود.
عجیب اینکه این محدودیتهای اولیه ممکن است ناخواسته عزم چین را برای ایجاد یک زنجیره تامین نیمه رسانای مستقل تقویت کرده باشد. چین با سرمایه گذاری سنگین روی توانمندیهای داخلی نه فقط به نقاط آسیب پذیر خود توجه کرده بلکه خود را به عنوان یک رقیب قدرتمند در صحنه جهانی معرفی کرده و مستقیما هژمونی فناوری آمریکا را به چالش کشیده است.
پیامدهای اقتصادی این سیاستهای محدود کننده در سراسر جهان حس میشود و متحدان آمریکا بیشترین بار را به دوش میکشند. فقط تهدید به کارگیری FDPR باعث شد سهام شرکت توکیو الکترون 7.5 درصد سقوط کند که منجر به کاهش بیشتر در «میانگین بورس اوراق بهادار نیکی» شده است. به طور مشابه سهام شرکت ASML هم در آمستردام افتی 11 درصدی را تجربه کرد و به طور شگفت انگیزی حدود 46 میلیارد دلار ارزش بازار را از بین برد.
این زلزلههای بازار نشان دهنده تاثیر بی ثبات کننده اقدامات یکجانبه آمریکا بر اقتصاد جهانی است.
با توجه به آنکه واشنگتن در نظر دارد حتی کنترلهای سخت گیرانهتری بر صادرات اعمال کند، با مقاومتی روزافزون از جانب متحدان خود روبرو میشود.
هم ژاپن و هم هلند مقابل فشارهای آمریکا عقب نشینی کردهاند و به دنبال زمان بیشتری برای ارزیابی تأثیر ممنوعیتهای کنونی و منتظر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری پیش رو در ایالات متحده هستند. این تردید و درنگ نشان دهنده یک شک عمیق در میان متحدان آمریکا درباره خرد و پایداری موضع تهاجمی واشنگتن است.
علاوه بر این عملکرد نامطلوب بایدن بیش از پیش نفوذ آمریکا را کاهش داده است. بی ثباتی و فقدان رهبری یکپارچه در واشنگتن اعتبار تعهدات آمریکا را کاهش میدهد و متحدان را به شکلی روزافزودن نسبت به همسویی بیش از حد خود با سیاستهای متزلزل آمریکا محتاط میکند.
هر چه آمریکا به اقدامات تهاجمی خود برای انزوای چین از لحاظ فناوری ادامه میدهد، شکافها در میان متحدان واشنگتن به شکلی فزاینده آشکار میشود.
با توجه به مقاومت روزافزون ژاپن و هلند، ظاهرا فقط مساله زمان در خصوص پیروی از خواسته آمریکا پیش روی آنها قرار دارد و منافع ملی خود را بر خواستههای ایالات متحده ترجیح دهند.
انتخابات نوامبر در ایالات متحده فاکتور دیگری از عدم اطمینان را اضافه کرده و پایایی بلندمدت این سیاستهای محدودکننده را بیشتر تضعیف میکند. متحدان آمریکا خود را بر سر دوراهی حس میکنند و مجبورند بین همسویی با راهبرد متزلزل واشنگتن یا ترسیم مسیرهای مستقل خود در یک چشمانداز جهانی که به سرعت در حال تغییر است، یکی را انتخاب کنند.
در نهایت، تلاش آمریکا برای تسلط فناوری به بهای همکاری جهانی، کشوری را پیش چشم جهانیان آشکار ساخته که در تلاش برای حفظ قدرت خود در دنیای بشدت چندقطبی است.
با توجه به آشکارتر شدن محدودیتهای رویکرد اجباری آمریکا، این کشور ممکن است خود را منزوی ببیند و شاهد ایجاد اتحادهای جدید و ترسیم مسیرهای آنها در صنعت جهانی نیمه رسانا باشد.
این سناریوی که در حال فاش شدن است فرصتهایی را برای کشورها فراهم آورده تا تعاملات فناوری خود را تقویت کنند و مدلهای جایگزین همکاری را برای کشورهایی که از قلدری آمریکا به ستوه آمده، ارائه دهند.
با توجه به تغییر نظم جهانی، این طور به نظر میرسد که دوران برتری مطلق فناوری آمریکا در حال پایان است و عصر جدیدی از اکوسیستمهای فناوری گوناگون و نفوذ جهانی متعادلتر در حال آغاز است.
-
2024
- 07/29
- 15:42:25
- GMT+08:00
- /