نقل مکان از روستاها به شهرها یکی از معضلات کشورهای در حال توسعه است. زندگی در شهرهای بزرگ برای روستاییانی که در زادگاه خود از امکانات کافی برخوردار نیستند، جذابیت خیره کننده ای دارد به طوری که مهاجرت به شهرها به رویای جوانان روستا تبدیل می شود.

دولت چین پس از اجرای اصلاحات و تغییر در مالکیت اراضی کشاورزی روستایی، هر روستا را که توانست، به وسیله کشاورزی زنده نگه داشت. همچنین صنایعی در روستاها احداث شد تا نیاز روستاییان به شغل را بر طرف کند و مانع از مهاجرت بی رویه مردم روستا به شهرها شود. در مواردی برخی از روستاها که زمین های قابل کشت نداشتند و یا راه های مواصلاتی منتهی به این مناطق، صعب العبور بود، تخلیه شدند و ساکنانشان به روستاهای دیگری در آن مناطق منتقل شدند.

اغلب کشاورزان چینی در زمان شروع اصلاحات فقیر بودند. جمعیت روستایی چین با وجود کار و تلاش زیاد با مشکل گرسنگی روبرو بود. دولت چین با برنامه ریزی برای اشتغال روستاییانش از وقوع بحران انسانی عظیمی جلوگیری کرد. چین ارتقای کیفیت زندگی روستاییان را که بزرگترین جمعیت این کشور بودند، پله پله شروع کرد.

کشاورزی و صنعت تا اندازه زیادی به معیشت مردم کمک کرده و برنامه بعدی دولت چین توسعه گردشگری است تا بتواند به ارتقای رفاه مردم چین به ویژه روستاییان این کشور کمک کند. موفقیت این طرح ها ضمن توسعه گردشگری روستایی، هدف کاهش فقر را محقق کرد.

روستاها اجتماعی مشارکت محور هستند. هر برنامه ای برای این مناطق با مشارکت مردم و نهادهای محلی و به وسیله یک مدیریت بومی با انگیزه قابل اجرا است درحالیکه اجرای برنامه های مشابه برای شهرها ساز و کار دیگری می طلبد و سخت تر و زمان بر تر است.

اگر امروز طرح های مربوط به گردشگری روستایی با جدیت بیشتری اجرا می شود به این دلیل است که روستاهای چین مورد توجه گردشگری جهانی قرار گرفته و درآمد گردشگری در رشد اقتصادی چین سهم قابل توجهی دارد و برای این بودجه برنامه ریزی شده است.

پیش ‌نیاز جلب این مشارکت توانمند سازی و انگیزه دهی به جامعه محلی است تا بتوانند مشارکت موثری داشته باشند. چینی ها مردمی اجتماعی هستند و در اجرای دستورات دولتی روحیه ای فرمانبردار دارند. این ویژگی چینی ها حائز اهمیت است و منجر به پایداری نتایج می شود.

افزایش سرمایه‌ گذاری دولت در این حوزه و تشویق بخش خصوصی به سرمایه ‌گذاری بیشتر در توسعه گردشگری و ایجاد انگیزه برای گردشگران خارجی از جمله برنامه های دولت چین برای توسعه گردشگری روستایی است.

گردشگری روستایی نقش خود را در اقتصاد این کشور ایفا کرده و می توانیم پیش بینی کنیم که آورده این صنعت به ارتقای کشاورزی محلی و صنعت فرآوری محصولات کشاورزی و دیگر صنایع و مشاغل محلی بیانجامد.

در کشور ما برخی به غلط گمان می کنند گردشگری منجر به تخریب محیط زیست و بافت تاریخی می شود اما در صورت وجود نظارت و به شرط مصرف درست منابع مالی حاصل اشتباه بودن این نظر قابل اثبات است. ارزش افزوده گردشگری می تواند به حفظ، مرمت و احیای مناطق کمک کند.

طرح ارتقای گردشگری روستایی که با هدف ایجاد اشتغال در روستاها و کاهش روند مهاجرت به شهرها اجرا می شود در الگوی چینی نشان داد که به افزایش درآمد سرانه و ارتقای سطح معیشت مردم روستایی منجر شده است.

این صنعت جذابیت سکونت در روستاها را بالا می برد و منجر به کاهش مهاجرت و پیش گیری از تخریب بافت روستایی می شود.

میر قاسم مومنی، استاد جغرافیای سیاسی ایران

مطالب نوشته شده در این مقاله برگرفته از نظرات شخصی نویسنده است و موضع رسمی بخش فارسی رادیو و تلویزیون مرکزی چین را منعکس نمی‌ کند.