عرفان ها و آیین های شرقی پیروانشان را متفکر، صبور و اهل مدارا بار می آورند. چینی ها ملتی پرکار، صرفه جو و سازگارند که مشکلات خود را به صورت هیجانی بروز نمی دهند. در مقابل آمریکایی ها قلدر، پر توقع و مصرف گرا هستند. بخش بزرگی از تنش میان چین و آمریکا از ناحیه این تضاد بنیادین و نقشی است که در اقتصاد دو کشور ایفا می کند، سرچشمه گرفته است.

آمریکای ها در هر فرصت دیپلماتیکی عجولانه دشمنی خود با چینی ها را نشان می دهند این بار اختلافات ایالات متحده با چین در اظهار نظر جنت یلن، وزیر خزانه داری آمریکا که اخیرا به چین سفر کرده بود نمایان شده است. خانم یلن با اشاره به موضوع مازاد ظرفیت تولید در صنایع چین با صراحت اشاره کرده است که مازاد تولید چین تاثیری منفی بر اقتصاد آمریکا دارد.

اگر چه آمریکا برای گسترش فضای چین هراسی در جهان، همواره اتهامات مختلفی به دولت چین زده، اما مهمترین محور اختلاف دو کشور اقتصادی بود و از مشکلاتی سرچشمه گرفته که در پی رشد اقتصادی پر سرعت چین گریبانگیر آمریکا شده است. به عقیده آمریکا دست و پای اقتصاد چین بیش از آن چه در تصور و انتظار غرب می گنجید، دراز شده است.

کنار آمدن با این حقیقت برای ایالات متحده دشوار است که کشوری آسیایی بازار های جهانی را درنوردیده و اعتماد شرکای دیرینه غرب را جلب کرده است. از این رو امروز آمریکا از ترس بلعیده شدن جایگاه، رتبه ها و دستاورد های اقتصادی اش توسط چین دست و پا می زند و به هر روشی برای کنترل و محدود کردن چینی ها متوصل می شود.

چین ویژگی های خاصی دارد، مصرف در این کشور در مقایسه با مصرف در آمریکا بسیار کم است. تولید و صادرات چین بالا است و آمریکا ادعا می کند این رشد اقتصادی بر شاخص اشتغال در ایالات متحده تاثیر منفی گذاشته است. محور سخنان وزیر خزانه داری آمریکا حول همین مساله است.

چین در حوزه انرژی سرمایه گذاری بالایی داشت و امروز زمان بهره برداری رسیده و همین منجر به بروز تنش های تجاری میان آمریکا و چین می شود. زیرا آمریکا با نگاهی غیر منصفانه می خواهد مانع این روند شود و رشد پر شتاب اقتصاد چین را محدود کند.  

ایالات متحده سال ها مروج تئوری اقتصاد آزاد در جهان بود و به این بهانه که بازار رقابتی نرخ ها را تعیین می کند، از اقتصاد های ضعیف جهان بهره برداری می کرد. امروز چین در زمین اقتصاد رقابتی بازی می کند، ولی آمریکا از این کشور می خواهد برد اش را واگذار کند.

اقتصاد آزاد، یک بازار جهانی و رقابتی است که به مصرف کننده در مورد محصولات و قیمت حق انتخاب می دهد. نتیجه رقابت در بازار ارائه محصول با کیفیت است این رقابت باعث می شود از منابع به شکلی کارآمد تری استفاده شود.

اگر در این شیوه، کسب موفقیت برخی از فعالان اقتصادی به نفع دیگر بازیگران نیست، باید خاطر نشان کرد که این همان سنت اقتصادی مطلوب آمریکا است که ایالات متحده سال ها این شیوه را به کار بسته و امروز که با رقیبی قدر روبرو شده می خواهد میز بازی را به هم بزند!

آمریکا با متهم کردن چین به از بین بردن اشتغال در آمریکا، به مخالفت با ساختاری برخاسته که خود بدعت گذار اش بود. حالا که انحصار برخی از محصولات در بازار های جهانی از دست آمریکا خارج شده و چین ابتکار عمل را به دست گرفته، ایالات متحده ناجوانمردانه به فکر تضعیف رقیب شرقی اش برآمده است.

آمریکا در مورد خطری که مازاد تولید و صادرات چین بر این کشور دارد مبالغه می کند، اگر خطر رشد صادرات چین واقعا مخاطره ای بزرگ برای آمریکایی ها باشد، باید گفت که ایالات متحده سال ها خود منشا همین تهدید در جهان بود! جهان چطور با انحصار غرب در اقتصاد کنار آمد؟! آمریکا نیز می تواند مشکل اش را به همان طریق حل کند! این مساله را می توان با رقابت سالم و تقسیم کار، حرکت به سمت تکنولوژی های نوین و افزایش تقاضا مدیریت کرد.

کاهش توان اقتصادی آمریکا نتیجه مصرف بودجه این کشور در تنش های نظامی و سیاسی در نقاط مختلف جهان از جمله در اوکراین و خاورمیانه است. آمریکا می تواند از دشمنی و نفرت پراکنی دست بردارد و به صحنه رقابت صرف اقتصادی برگردد و با قواعد درست بازی کند.

نویسنده: محمد شوری، استاد دانشگاه و تحلیلگر سیاسی ایران

مطالب نوشته شده در این مقاله برگرفته از نظرات شخصی نویسنده است و موضع رسمی بخش فارسی رادیو و تلویزیون مرکزی چین را منعکس نمی‌ کند.