اتهامات «مازاد ظرفیت» نشان دهنده استاندارد دوگانه واشنگتن در اجرای اصولی است که از اقتصاد بازار، تجارت آزاد و تقسیم کار جهانی پشتیبانی می‌کند، یعنی همان چیزی که آمریکا قرن‌هاست مدعی رعایت آنها بوده است.

یکی از اولویت‌های اصلی «جنت یلن» وزیر خزانه داری ایالات متحده طی دومین سفرش به چین که تازه خاتمه یافته، مطرح کردن نگرانی‌های واشنگتن برای پکن درباره به اصطلاح «ظرفیت مازاد» در صنایع سبز در حال شکوفایی چین اعلام شد.

پیش از آنکه سفر یلن انجام شود، اتهامات «تولید مازاد چین» از جانب واشنگتن به سوی رسانه‌های جریان اصلی غربی سرازیر شده بود و ادعا می‌شد که چین می‌تواند بازارهای جهانی را با صادرات ارزان صفحات خورشیدی و خودروهای برقی تحت کنترل خود در آورد.

نگرانی‌های واشنگتن بی اساس هستند زیرا گمراه کننده‌اند. این نگرانی‌ها همچنین منعکس کننده ذهنیت مجموع صفر برخی سیاستمداران در واشنگتن است.

واشنگتن طی سال‌های اخیر به شکل فزاینده‌ای از پیشتازی فناوری پیشرفته چین ترسیده و نگران از دست دادن احتمالی برتری فناوری جهانی خود شده است.

آمریکا راهبرد «حیاط کوچک، دیوار بلند» را به کار گرفته و تحریم‌های نیمه رسانا را علیه چین وضع کرده و شماری از شرکت‌های فناوری چین را به بهانه امنیت ملی در فهرست سیاه قرار داده است. 

اتهامات «مازاد ظرفیت» نشان دهنده استاندارد دوگانه واشنگتن در اجرای اصولی است که از اقتصاد بازار، تجارت آزاد و تقسیم کار جهانی پشتیبانی می‌کند، یعنی همان چیزی که آمریکا قرن‌هاست مدعی رعایت آنها بوده است. هر گاه صنایع ایالات متحده در یک موقعیت برتر و منفعت آمیز قرار بگیرند، واشنگتن از قدرت مطلق بازار و تجارت آزاد جهانی دفاع می‌کند؛ اما زمانی که شرکت‌های آمریکایی با رقابت جدی روبرو می‌شوند، ایالات متحده به سمت دیگری نگاه می‌کند و یک سپر حمایتی ایجاد می‌کند.

«دیوید فیکلینگ» ستون نویس «بلومبرگ» طی یادداشت اخیرش تاکید کرد که «یلن 200 سال اقتصاد را به دور می‌اندازد تا فناوری انرژی پاک چین را مسدود کند» و این تلاش یک فاجعه محافظه کارانه است که مسیر منتهی به صفر خالص را مختل می‌کند.

[صفر خالص ( net zero ) به حالتی اطلاق می‌شود که در آن گازهای گلخانه‌ای و آلاینده که وارد جو می‌شوند با حذف از جو متعادل می‌شوند.]

در حقیقت بر خلاف «مشکل ظرفیت مازاد»، بخش انرژی پاک به شدت در تلاش است تا به تقاضای بازار در میانه نگرانی‌های فوری تغییرات اقلیمی و تلاش‌های گسترده برای گذار انرژی پاسخ دهد.

«آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر» در پایان سال گذشته میلادی پیش بینی کرد به منظور تحقق اهداف معاهده آب و هوایی «پاریس»، ظرفیت برق تجدیدپذیر جهانی باید تا سال 2030 سالانه حدود هزار گیگاوات افزایش یابد.

بر اساس گزارش سال 2023 آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر، در سال قبل یعنی سالی که با ظرفیت اضافه بی سابقه رکوردی بالا بر جای گذاشت، ظرفیت برق تجدیدپذیر جهان حدود 507 گیگاوات افزایش یافت، یعنی نیمی از آنچه برای تحقق هدف 1.5 درجه سانتیگراد مورد نیاز است.

بر اساس گزارش فوق، یکی از برجسته‌ترین موانع سر راه گذار انرژی جهانی، عدم تامین منابع مالی کافی در کشورهای در حال توسعه جایی که در آن سرمایه می‌تواند دو تا سه برابر بیشتر از بازارهای بالغ انرژی‌های تجدیدپذیر باشد.

پشت این شکاف سرمایه گذاری، نظم مالی تحت سلطه غرب قرار دارد که سودهای پولی را بر حقوق توسعه‌ای ترجیح می‌دهد.

واشنگتن بهتر است به جای دمیدن به «چین‌هراسی» برای آهسته کردن رشد چین، در راستای تقویت توان فناوری و زیرساخت انرژی‌های پاک خود تلاش کند. این امر همچنین نیازمند تعهد به دفاع از آرمان‌های بازار آزاد است چیزی که آمریکا مدعی حمایت از آن است.

چین و ایالات متحده منافع مشترک بیشتر و نه کمتری دارند. این موضع چین است که دو طرف باید به یکدیگر کمک کنند به جای آنکه برای توسعه همدیگر مانع ایجاد کنند؛ هم در حوزه‌های سنتی مانند تجارت و کشاورزی و هم در زمینه‌های نوظهور مانند تغییرات اقلیمی و هوش مصنوعی.

وزیر خزانه آمریکا پیش از آنکه چین را ترک کند، تعهد واشنگتن مبنی بر عدم تمایل به جدا شدن از چین را تکرار کرد.

باید گفت مخالفت شفاهی آسان با «جدا شدن» برای ایجاد یک رابطه اقتصادی سالم میان دو اقتصاد برتر جهان، کافی نیست. فقط همکاری برد-برد می‌تواند چاره‌ساز باشد.