چین و ایران به عنوان نمایندگان برجسته تمدن‌های باستانی در شرق و غرب آسیا، در اجرای طرح‌های تمدنی جهانی و ترویج تبادلات و یادگیری متقابل بین تمدن‌ها پیشقدم هستند.

«شی جین پینگ»، دبیر کل کمیته مرکزی حزب کمونیست چین 15 مارس سال 2023، هنگام حضور در گفتگوی سطح بالا بین حزب کمونیست چین و احزاب سیاسی جهان، «ابتکار تمدن جهانی» را مطرح کرد. این ابتکار در سال گذشته بازتابهای گرمی در جهان به دنبال داشته است.

محتوای اصلی ابتکار تمدن جهانی شامل چهار «فراخوانی مشترک» است: فراخوانی مشترک برای احترام به تنوع تمدن‌های جهانی، فراخوانی مشترک برای ترویج ارزش‌های مشترک همه بشر، فراخوانی مشترک برای ارزش گذاری به ارث بردن و نوآوری تمدن‌ها و فراخوانی مشترک برای تقویت مبادلات و همکاری بین‌المللی انسانی.

امروز آینده و سرنوشت همه کشورها پیوند تنگاتنگی با هم دارند، تمدن‌های مختلف با همزیستی فراگیر، مبادلات و یادگیری متقابل، نقشی بی بدیل در پیشبرد روند نوسازی جامعه بشری و رونق باغ تمدن‌های جهان ایفا می‌کنند.

چین نه تنها پیشنهاد دهنده ابتکار تمدن جهانی است، بلکه یک مجری فعال آن است. چین طی سال گذشته مبادلات انسانی و فرهنگی متنوع را با سایر کشورها انجام داد که باعث ارتقای شناخت و درک متقابل بین مردم کشورهای مختلف شده است. مبادلات فرهنگی و گردشگری در چهارچوب «کمربند و جاده» سرشار از نشاط است و در همین راستا تئاتر بین‌المللی، موزه، جشنواره هنر، کتابخانه، اتحاد موزه هنرهای زیبای جاده ابریشم تأسیس شده‌اند.

ابتکار تمدن جهانی پس از مطرح شدن با ستایش گسترده شخصیت‌های کشورهای مختلف همراه شده است. 

«خلیل شیرغلامی»، معاون پژوهشی و مطالعاتی مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه ایران و سرکنسولگر پیشین جمهوری اسلامی ایران در شهر «گوانگجو» گفت: آن چیزی که امروز دنیا به آن رسیده و باید بیشتر انجامش دهیم و در ابتکار تمدن جهانی مطروحه رئیس جمهور «شی جین پینگ» هم مشخص است، مبتنی بر یک واقعیت است که تمدن‌ها باید از همدیگر یاد بگیرند. باید فرهنگ مفاهمه و مدارا توسعه پیدا کند. هیچ تمدنی از دیگری برتر نیست.

چین و ایران هر دو تمدن‌های آسیای باستانی با سابقه طولانی تبادلات دوستانه هستند. جاده ابریشم باستانی این دو کشور را از نزدیک به هم پیوند داده است. پس از آنکه رئیس جمهور شی جین پینگ ابتکار تمدن جهانی را مطرح کرد، ادارات مربوطه چین و ایران فعالانه آن را اجرا کردند و یک سری تبادلات و همکاری‌های انسانی و فرهنگی را انجام دادند.

در اوایل سال 2023، دو کشور اسناد همکاری مهمی در زمینه گردشگری و میراث فرهنگی امضا کردند. متعاقباً، چین ایران را در دسته دوم کشورهایی قرار داد که سفرهای گروهی خارجی را از سر گرفته‌اند و ایران کنفرانس‌های ترویج گردشگری را در پکن، گوانگجو و شانگهای برگزار کرد. معاونان وزرای فرهنگ و گردشگری دو کشور نیز دید و بازدید کردند.

در اکتبر گذشته، دانشگاه «لانجو» چین مجمع عالی رتبه گفتگوی تمدن‌ها با موضوع «تبادل و یادگیری متقابل تمدن چین و تمدن پارسی» را برگزار کرد که بیش از 80 کارشناس و محقق از چین، ایران، ایتالیا، کانادا و سایر کشورها در آن حضور یافتند. سخنرانی جالب دانشمندان در این مجمع  تاثیر عمیقی بر من که  برای مصاحبه به آن شهر رفتم، گذاشته است.«علی محمد سابقی» دبیرکل انجمن دوستی ایران و چین و رایزن فرهنگی اسبق ایران در چین در گفت‌وگو با ما گفت: این گفت‌وگوی مهم بین فرهنگ ایرانی و فرهنگی چینی، تمدن پارسی و تمدن چین است؛ تنها از طریق گفت‌وگوی تمدن‌ها  جامعه بشری می‌تواند به پیشرفت‌های بیشتری دست یابد. 

در آغاز سال 2024، چین، ایران و عربستان سعودی گفتگوی بین تمدن‌های باستانی را در سالن «وومن» موزه «شهر ممنوعه» در پکن آغاز کردند. این نمایشگاه به مخاطبان چینی امکان می‌دهد تا تمدن ایران باستان و تمدن اسلامی را بهتر درک کنند، تبادلات و یادگیری متقابل بین چین، ایران و عربستان سعودی را به طور شهودی تجربه کنند و به وضوح شاهد «برخورد تاریخی» تمدن چین، تمدن ایرانی و تمدن اسلامی باشند.

2023 سالی پرباری برای تبادلات و همکاری‌های فرهنگی چین و ایران بود و سال 2024 هم شاهد آغاز خوب دیگری از سوی دو کشور در اجرای ابتکار تمدن جهانی بوده است. همانطور که «سید عزت‌الله ضرغامی» وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران اخیرا در مقاله‌ای ویژه برای نمایشگاه مزبور نوشت، تبادلات و همکاری‌های مردمی و فرهنگی راه مهمی برای تعمیق روابط ایران و چین است. نمایشگاه «شکوه ایران باستان - نمایشگاه میراث فرهنگی برجسته ایران» که همزمان با آغاز سال نو میلادی در موزه شهر ممنوعه برگزار شد، نشان می‌دهد که امسال سال خوبی برای توسعه روابط ایران و چین است و ارتباط  دو تمدن باستانی بیش از پیش عمیق‌تر خواهد شد.