در حاشیه برگزاری پنجاه و پنجمین کنفرانس شورای حقوق بشر سازمان ملل، «انجمن مطالعات حقوق بشر چین» پنجشنبه 14 مارس (24 اسفند) در ژنو نشست را پیرامون «حق آموزش اقلیت‌های قومی در روند توسعه مدرنیزاسیون» برگزار کرد که در آن با پرداختن به نمونه‌هایی مانند مناطق شی‌زانگ (تبت) و شین‌جیانگ چین به بحث و گفتگو در این مورد پرداخته شد.

«وانگ یان‌وِن» معاون دبیر کل انجمن مطالعات حقوق بشر چین میزبانی این نشست را بر عهده داشت و هفت کارشناس نیز در آن سخنرانی ایراد کردند.

«لیانگ جون‌یان» محقق پژوهشکده تاریخ مرکز تحقیقات شی‌زانگ‌شناسی چین توضیح داد که در گذشته تقریبا 95 درصد مردم شی‌زانگ رعیت‌ها و بردگان بی‌سواد بودند و از حق آموزش برخوردار نبودند. از زمان آزادی مسالمت‌آمیز شی‌زانگ، حق آموزش برای شهروندان این منطقه به طور واقعی تضمین شده است. نتیجه هفتمین سرشماری ملی چین در سال 2020 نشان می‌دهد که به ازای هر 100 هزار نفر از جمعیت شی‌زانگ 11 هزار نفر تحصیلات دانشگاهی دارند که یک افزایش قابل توجه را نشان می‌دهد.

این کارشناس اشاره کرد که برخی با انگیزه‌های پنهانی و عمداً درباره وضعیت توسعه آموزش در شی‌زانگ دست به سیاه‌نمایی می‌‌زنند. مدارس شبانه‌روزی در بسیاری از نقاط جهان وجود دارد. در مواجهه با مشکلاتی که در برخی کشورها وجود داشته، به جای زدن عینک‌ رنگی و سیاهنمایی درباره وضعیت امروز آموزش شبانه‌روزی در شی‌زانگ بهتر است آن کشورها نگاهی به بربریت  آموزش شبانه‌روزی در دوره استعمار غرب نگاهی بیاندازند.

«تورسون آبایی» پروفسور دانشکده روزنامه‌نگاری و ارتباطات دانشگاه شین‌جیانگ اظهار داشت که با حمایت قوی دولت چین، سطح آموزشی و فرهنگی اقلیت‌های قومی شین‌جیانگ بهبود پیدا کرده و نرخ بی‌سوادی در شین‌جیانگ در سال 2022 به 2.66 درصد کاهش یافته است. امروز هزاران دانش‌آموز در شین‌جیانگ با تحصیل سرنوشت خود را تغییر داده‌اند و از یک زندگی شاد و همراه با اقتدار برخوردار هستند.

«گونگ شیانگ‌هه» رئیس اجرایی پژوهشکده حقوق بشر دانشگاه دونگ‌نان چین نیز عنوان کرد که اطلاع‌رسانی آموزشی به تامین حق آموزش در شی‌زانگ و شین‌جیانگ چین کمک کرده است. اکنون تمام مدارس ابتدایی و متوسطه و مراکز آموزشی در شین‌جیانگ به اینترنت متصل هستند. منطقه خودمختار شی‌زانگ نیز با ایجاد یک پلت‌فرم آموزش آنلاین برای کل منطقه، در پی دادن دسترسی همه مدارس منطقه به اینترنت است.