فقرزدایی فرمان حزب حاکم چین بود. اگر چه توجه احزاب کمونیست به فقر و زندگی طبقه کشاورز و کارگر جزو اصول این مکتب است اما بیشتر دولت های کمونیست در این مهم توفیقی کسب نکردند. از این نظر حاکمیت چین به الگویی موفق در اجرای دیدگاه فقرزدایی تبدیل شده است.

تمام کاری که دولت چین برای روستاهایش انجام داد، تابع قاعده کلی فقرزدایی است. تصمیماتی که برای روستاها و روستانشینان چین اتخاذ می شود، حول محور فقرزدایی تدوین شده است.

چین اولین كشوری بود كه پیش از دیگر كشورهای در حال توسعه جهان، موفق شد فقر را کاهش دهد. به طوری که در 10 سال گذشته نزدیک به 200 میلیون نفر از روستاییان چینی از فقر نجات یافتند.

برنامه دولت چین کارآفرینی در روستاها بود تا کاهش نابرابری درآمدی را موجب شود. وضعیت روستاییان قبل و بعد از اصلاحات قابل توصیف نبود. این مردم با حداقل دسترسی به منابع و بهداشت زندگی می کردند. هدف گذاری دولت چین درست بود و برنامه هایی که تدوین و اجرا کرد به خوبی نشان داد که چین در توسعه زندگی روستایی عملکردی موفق داشته است.

اگر سیاست های فقرزدایی دولت چین را تحلیل کنیم، به برنامه های جامع مسکن بر می خوریم که در چند نهضت به وضعیت مسکن مردم حاشیه نشین و روستاییان بهبود بخشید. دولت برخی از روستاهای چین را به دلیل صعب العبور بودن راه ها یا عدم دسترسی به امکانات عمومی تخلیه کرد.

همچنین با توجه به سیاست های فقرزدایی به برنامه های کارآفرینی می رسیم. دولت چین سرمایه ها و صنایع کوچک را به روستاها برد تا برای روستاییان شغل ایجاد کند.

سیاست های فقرزدایی همچنین با توسعه گردشگری و توجه ویژه به محیط زیست در مناطق روستایی چین اجرا شد. فقرزدایی از منظر آموزش و بهبود خدمات عمومی در روستاها قابل توجه است. به تعریفی انقلابی که علیه فقر در چین آغاز شد، ابتدا روستاها را درنوردید.

با توجه به مشاهداتم برای توضیح دادن آنچه که دولت چین در روستاها انجام داده باید از واژه «زندگی بخشی» استفاده کنم. حقیقتا دولت چین به حیات روستاییان رنگ و بوی دیگری بخشید. اقتصاد روستاها رونق گرفت و درآمد سرانه روستاییان بالا رفت.

امروزه هر روستای چین با کمترین سکنه ای، کتابخانه، مراکز فرهنگی، خدمات عمومی و جاذبه های گردشگری دارد. دولت چین این حقیقت را برای شهروندان مجسم کرده که زندگی در روستاهای چین لذت بخش تر و پویاتر از زندگی در شهرهای بزرگ است.

یکی از معضلات بزرگ روستاییان نبود شغل و امکانات کافی است. چین بعد از اصلاحات با تمرکز بر فقرزدایی، روستاهای این کشور را به سکونتگاه هایی تبدیل کرده که هم شغل در آنجا وجود دارد و هم امکانات، لذا در سال های اخیر چین گزارش هایی از مهاجرت معکوس شهرنشینانش منتشر کرده و رسانه های چین با تبلیغ گسترده دستاوردهای دولت در روستاها به این موضوع می پردازند.

با توجه به وسعت و جمعیت بالای چین، آمارهای این کشور به شکل یک امتیاز همواره در مقیاس جهانی بررسی می شود. یک سوم کل روستاهای جهان در چین واقع شده است. روستاهای چین عموما کم جمعیت هستند و از طایفه های مختلف و اقوام متنوعی که در این کشور زندگی می کنند تشکیل شده است. گستره بالای روستاها در چین خدمات رسانی دولت به به این مناطق را سخت می کند ولی خودکفایی روستاییان و بهبود شاخص های اقتصادی روستاها به عاملی تبدیل شده که از سهم دولت در تامین نیازهای این مناطق کاسته است.

اگر قانون به صورت کلی نوشته شود یک میثاق است و در مواردی بار حقوقی و قابلیت اجرا ندارد. قانون و برنامه ای که در سطوح محلی و با توجه به استعداد توسعه منطقه نوشته نشود و با ظرفیت‌ های مالی و نیازهای روستاییان هماهنگ نباشد، محکوم به شکست است.

یکی از ویژگی های برنامه های توسعه چین نگاه بومی و توجه به توسعه محلی است. استراتژی برنامه های توسعه در چین منعطف است به طوری که بر حصول نتیجه اطمینان دارد. چون مطابق ظرفیت روستاها و با در نظر گرفتن نیازهای اقتصاد محلی تدوین شده است.

شاید از جایی که ما ایستاده ایم این طور به نظر نیاید، ولی دولت چین با دستور نتیجه نمی گیرد، بلکه با برنامه ریزی دقیق و منطبق بر واقعیت ها، مشارکت دادن جمعیت روستایی و زیر سایه نظم، مدیریت و نظارت جدی با تلاش به هدف می رسد.

رضی میری، فعال اقتصادی و عضو اتاق بازرگانی ایران

مطالب نوشته شده در این مقاله برگرفته از نظرات شخصی نویسنده است و موضع رسمی بخش فارسی رادیو و تلویزیون مرکزی چین را منعکس نمی‌ کند.