از دیدار سران چین و ایالات متحده در سانفرانسیسکو در نوامبر سال گذشته، با تلاش‌های مشترک دو طرف، تبادلات میان چین و آمریکا در حوزه‌های مختلف و در تمام سطوح در حال پیشرفت است: ارتش‌های دو طرف ارتباطات و گفتگو را از سر گرفته‌اند؛ جوانان آمریکایی برای تبادل و تعامل به چین سفر کرده‌اند؛ گروه کاری همکاری ضد مواد مخدر راه‌اندازی شده و گفتگوی بین دولتی درباره سازوکار هوش مصنوعی در دستور کار قرار دارد...

در عین حال، اما ایالات متحده گفتار و رفتارش مطابقت ندارد: این کشور به قیل و قال راه انداختن درباره موضوعات مرتبط با حاکمیت و منافع اصلی چین مانند تایوان و دریای جنوبی چین ادامه داده است و چین را در حوزه علم و فناوری، اقتصاد و تجارت سرکوب می‌کند و برخی اعضای کنگره نیز شماری از لوایح یا مفاد که هدف آنها ضد چین است، پیشنهاد کرده‌اند.

رویکرد تناقض گفتار و رفتار دولت ایالات متحده نه فقط مطابق با اجماع میان سران کشورهای چین و آمریکا نیست بلکه با انتظارات عمومی افراد با بصیرت دو کشور هم نیست. گزارش یک نظرسنجی که 1 فوریه (12 بهمن) توسط «اتاق بازرگانی آمریکا در چین» منتشر شد نشان می‌دهد تقریبا تمام شرکت‌های شرکت‌کننده در این نظرسنجی معتقدند روابط چین-ایالات متحده مهم و حیاتی است و نیمی از شرکت‌های آمریکایی چین را به عنوان نخستین یا سه مقصد برتر سرمایه‌گذاری خود در جهان می‌دانند.

از آنجایی که تقویت همکاری چین-آمریکا اجماع عمومی مردم آمریکا در قبال چین است، پس چرا شمار قابل توجهی از سیاست‌بازان آمریکایی سعی در استفاده از چین به عنوان یک حریف و تحریک تقابل یا درگیری دارند؟

از طریق انجام تجزیه و تحلیل دشوار نیست که بفهمیم این به اصطلاح سیاست‌بازان بر مردم آمریکا تکیه نمی‌کنند بلکه بر مجتمع نظامی-صنعتی که زکمک‌های سیاسی اعانه می‌کنند، تکیه دارند. آنها عمیقا به منافع مجتمع نظامی-صنعتی وابسته هستند و از طریق «نهادهای تصمیم‌ساز آمریکا» به تبادل منافع می‌پردازند. این سیاست‌بازان به منظور مراقبت از منافع مجتمع نظامی-صنعتی درگیری‌های شدید در سراسر جهان به راه می‌اندازند و به کسب سود هنگفت آن کمک می‌کنند.

با توجه به اینکه اقتصاد چین سریعا توسعه یافته و مسیر مدرنیزاسیون چین به دستیابی به موفقیت‌های جدید خود ادامه می‌دهد، مجتمع نظامی-صنعتی که تحت سلطه گروه‌های سرمایه‌دار مالی قرار دارد طبیعتا چین را به عنوان هدف آن می‌نگرند. از سوی دیگر این سیاست‌بازان آمریکایی همچنین سعی در فرافکنی درگیری‌های داخلی با اتهام‌زنی به چین و تحریک احساسات ضد چین به منظور مقابله با نارضایتی روزافزون مردم آمریکا از هرج و مرج سیاسی داخلی فراوان و مشکلات اقتصادی و اجتماعی دارند و بنا بر این با این روش سرمایه سیاسی برای خودشان جمع می‌کنند.

تحت این شرایط، درک اختلافات و تناقض‌ها در دیدگاه‌های در قبال چین میان برخی از محافل سیاسی آمریکا، مردم عادی و دولت‌های محلی، دشوار نیست.

آیا چین و ایالات متحده شریک هستند یا رقیب؟ این یک موضوع جهت‌گیری کلی است و ایجاد یک فهم درست لازم است. گفتگو و همکاری تنها گزینه صحیح است.

روابط چین-آمریکا از زمان برقراری مناسبات دیپلماتیک در 45 سال قبل، شاهد فراز و نشیب‌هایی بوده اما به طور کلی شتاب توسعه رو به جلوی خود را حفظ کرده است. تجربیات تاریخی نشان می‌دهد غیرممکن است که چین و آمریکا با هم تعامل نداشته باشند. این غیرواقعی است که سعی کنند یکدیگر را تغییر دهند. هیچ کس توان تحمل پیامدهای درگیری یا تقابل را ندارد. گفتگو وهمکاری تنها گزینه صحیح است.

«دیوید اسکیدمور» استاد علوم سیاسی در دانشگاه «دریک» ایالات متحده مقاله‌ای را در وب‌سایت «دیپلمات» منتشر کرد و از دولت آمریکا خواست یک راهبرد همکاری با چین را فرمول‌بندی کند، از تاکید بیش از حد روی رقابت ایدئولوژیکی خودداری ورزد و از ایجاد چندجانبه‌گرایی که شامل چین هم باشد، حمایت نماید.

«جاناتان آتلر» روزنامه‌نگار ارشد آمریکایی و نویسنده زندگی‌نامه «جیمی کارتر» رئیس جمهور اسبق ایالات متحده در مصاحبه با خبرگزاری «شین‌هوا» تاکید کرد روابط آمریکا-چین برای صلح و رفاه جهانی ضروری است. ایالات متحده و چین از زمان برقراری روابط دیپلماتیک، نفع فراوانی از توسعه مناسبات دوجانبه برده‌اند. رفاه آمریکا طی 40 سال گذشته به شکل قابل توجهی ناشی از عادی‌سازی روابط واشنگتن-پکن بوده است. «این همان چیزی است که چین آن را یک وضعیت برد-برد توصیف می‌کند.»

امسال چهل و پنجمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک میان چین و ایالات متحده است. برای مدیریت صحیح روابط چین-آمریکا که مهم‌ترین رابطه دوجانبه در جهان محسوب می‌شود، مردم دو طرف باید در قبال جنبه‌های مثبت و منفی توسعه کنونی مناسبات دوجانبه منطقی‌تر و معقول‌تر عمل کنند و با هم همکاری کنند تا به احترام متقابل، همزیستی مسالمت‌آمیز و همکاری پایبند شوند.

آنها باید به دنبال وضعیت برد-برد و در جستجوی مسیری صحیح برای کنار آمدن چین و ایالات متحده باشند.