اخیراً «لیو جیان چائو»، رئیس بخش روابط بین‌الملل کمیته مرکزی حزب کمونیست چین، بنابه دعوت، در «شورای روابط خارجی آمریکا» سخنرانی کرد. در تعاملات پس از این سخنرانی، یکی از حاضران پرسید: «آیا چین حماس را محکوم خواهد کرد؟» و لیو نیز جواب آن را داد.

باید گفت مطرح شدن چنین سوالی در دنیای غرب غالب شده و نشان دهنده نارضایتی برخی‌ها از چین است چون معتقدند چین در مساله فلسطین، در کنار کشورهای عربی و اسلامی ایستاده است.

لیو در جواب به این پرسش گفت، آنچه در اینجا نادیده گرفته شده، این است که در ابتدای وقوع حملات در 7 اکتبر 2023 (15 مهر)، چین حمله به غیرنظامیان را محکوم کرد؛ اما از سوی دیگر، آنچه بعدا اتفاق افتاده یعنی استفاده بیش از حد اسرائیل از زور برای تلافی جویی که منجر به فجایع و بحران‌های انسانی وحشتناک شده، نیز برای چین نیز غیرقابل قبول و توسط پکن محکوم شده است.

وی در این باره افزود: «اسرائیل باید در قبال اقدامات خود مانند ساختن شهرک‌های یهودی‌نشین در سرزمین فلسطین و اخراج فلسطینی‌ها بازبینی کند.»

اظهارات لیو مظهر تاکیدهای مکرر مقامات چینی مکرر بر موضع ثابت پکن در قبال مسئله فلسطین و اسرائیل است. چین بر این باور است که درگیری کنونی بین فلسطین و اسرائیل به دلیل نادیده گرفتن حقوق ملت فلسطین برای ایجاد کشور خود، بقای آنها و بازگشت آنها به سرزمین خود در 70 سال گذشته است؛ راه حل مساله، اجرای همان «راه حل دو دولتی» است که طبق آن، یک کشور مستقل فلسطینی با حاکمیت کامل بر اساس مرزهای 1967 ایجاد شده و پایتخت آن بیت المقدس باشد.

در خصوص دور کنونی درگیری فلسطین و اسرائیل نیز چین موضع خود را ابراز کرده است. «وانگ یی»، وزیر امور خارجه چین در دیدار هیئت مشترک وزرای خارجه کشورهای عربی و اسلامی در نوامبر 2023، پیشنهاد چین را مبنی بر پاسخ به بحران جاری غزه و حل مسئله فلسطین مطرح کرد مبنی بر اینکه آتش بس فوری به منظور پایان جنگ باید ایجاد شود و اسرائیل نیز باید از مجازات دسته جمعی مردم غزه دست بردارد.

اینکه چین نه تنها حمله به غیرنظامیان در 7 اکتبر 2023 را محکوم می‌کند، بلکه بر آتش‌بس و پایان جنگ و توقف ایجاد فجایع انسانی توسط اسرائیل اصرار می‌ورزد با تاکید این کشور مبنی بر آنکه «پکن همیشه در کنار صلح، انصاف، عدالت و وجدان انسانی می‌ایستد» مطابقت دارد. با این حال، برخی‌ عادت دارند ایده «جانبداری» را بر چین تحمیل کنند.

باید گفت یکی از علل مهم لاینحل ماندن مسئله فلسطین و اسرائیل این است که زمانی که آمریکا به عنوان میانجیگر حضور داشت، آشکارا جانبداری از اسرائیل را نشان داده و میانجیگری بی طرف نبوده است.

در دوره ترامپ آمریکا بیت المقدس را به عنوان «پایتخت اسرائیل» به رسمیت شناخته و شهرک‌های یهودی نشین در کرانه باختری را نیز قانونی اعلام کرده بود و در دوره بایدن نیز، علاقه‌ای به اصلاح آن نشان نداده است.

به علاوه، دولت بایدن به اندازه کافی از فلسطین حمایت نکرده است. در سطح سازمان ملل متحد نیز آمریکا بارها قطعنامه‌های شورای امنیت در باره مسئله فلسطین و اسرائیل را وتو کرده یا با آن مخالفت کرده و از درخواست‌های جامعه بین‌المللی برای عدالت و انصاف درباره مسئله فلسطین و اسرائیل جلوگیری کرده است.

موضع مغرضانه ایالات متحده منجر به حاشیه رفتن تدریجی «راه حل دو کشوری» شده است. فلسطین نیز روز به روز از ایجاد موفق یک کشور مستقل خود فاصله گرفته و مردم فلسطین نیز تدریجا از عدالت شایسته خود دورتر شده‌اند.

اکنون، این دور از درگیری فلسطین و اسرائیل به طور جدی در حال گسترش است. در دریای سرخ، آمریکا و انگلیس حملات به اهداف حوثی‌ها (یمن) را آغاز کرده‌اند و حوثی‌ها نیز اعلام کرده‌اند که به این موضوع پاسخ قوی خواهند داد.  این نیز با همان تاکید چین مبنی بر «مساله فلسطین هسته اصلی مسائل خاورمیانه است» مطابقت دارد. بدون راه حل عادلانه برای مسئله فلسطین، دستیابی به صلح و ثبات پایدار در خاورمیانه دشوار خواهد بود. این امر مستلزم تلاش‌های مشترک جامعه بین‌المللی و حضور نیروهای بی‌طرف بیشتری است.