شاید درک اینکه گشت مشترک آمریکا و فیلیپین در دریای جنوبی چین در هزاران کیلومتری ایران، چه معنایی برای چین دارد، برای ایرانیان خیلی سخت نباشد زیرا ناوگان ایالات متحده برای مدت طولانی در خاورمیانه مستقر بوده و باعث ایجاد ناآرامی در منطقه شده و دقیقاً به دلیل همین نگرانی بود که وقتی آمریکا می‌خواست یک ناوگان مشترک برای گشت زنی در دریای سرخ تشکیل دهد، تعداد معدودی از کشورهای منطقه به آن پاسخ مثبت دادند.

با این اوصاف و با توجه به آنکه دومین گشت زنی مشترک آمریکا و فیلیپین در دریای جنوبی چین با اعلام گشت زنی در آب‌های مربوطه توسط نیروی دریایی چین همراه بود، می‌توانیم به این نتیجه ساده برسیم که این تنش و رویارویی در دریای جنوبی چین کاملاً توسط ایالات متحده و فیلیپین تحریک شده است!

روزهای 3 و 4 ژانویه (13 و 14 دی)، صحنه‌ای چشمگیر در آب‌های مربوطه در دریای جنوبی چین مشاهده شد. چندین کشتی جنگی آمریکا و فیلیپین در حال انجام دومین «گشت زنی» مشترک خود در دریای جنوبی چین بودند که در ناحیه‌ای نه چندان دور، یک گشت دریایی معمولی فرماندهی منطقه جنوبی ارتش آزادیبخش خلق چین نیز همزمان در جریان بود. بسیاری از تحلیلگران این را به‌عنوان رویارویی میان ارتش‌های چین و آمریکا تفسیر کردند. طبیعتا در اینجا باز هم باید تاکید کرد که این رویارویی نظامی کاملا توسط آمریکا و فیلیپین آغاز شده است.

ایالات متحده از سال گذشته به تحریک فیلیپین برای ایجاد تنش در دریای جنوبی علیه چین اقدام کرده، یعنی دقیقا از زمانی که آمریکا در نوامبر سال گذشته گشت‌زنی مشترک با فیلیپین که به مدت هفت سال به حالت تعلیق درآمده بود را از سر گرفت. در این بازه زمانی هفت ساله که بدون دخالت کشوری خارج از منطقه مانند آمریکا گذشته، اوضاع در دریای جنوبی چین بسیار آرام بوده و چین و فیلیپین حتی در زمینه‌های مختلف همکاری‌های خود را توسعه داده‌اند.

صلح می‌تواند باعث توسعه شود. این نکته‌ای است که در این بازه زمانی هفت ساله به اثبات رسیده و چین و اکثر کشورهای «آسه آن» نیز در این مورد اتفاق نظر دارند. بنابراین، چین و کشورهای آسه آن فعالانه در حال ترویج مذاکرات برای ایجاد «اصول رفتار طرف‌های دریای جنوبی چین» به منظور حل و فصل اختلافات بر سر حاکمیت ارضی و حقوق دریایی هستند.

با این حال، با از سرگیری گشت‌های مشترک ایالات متحده و فیلیپین، اوضاع در دریای جنوبی چین بلافاصله متشنج شد. آمریکا و فیلیپین مدعی هستند که این اقدام محیط امن و با ثبات‌تری را برای هر دو کشور و منطقه ایجاد می‌کند، اما بدیهی است که این بهانه‌ای فریبنده بود. همانطور که در ابتدای مقاله ذکر شد، چنین سفرهای دریایی به طور جدی امنیت و ثبات دریای جنوبی چین را تضعیف می‌کند.

بدیهی است که ایالات متحده در حال ایجاد مشکل در دریای جنوبی چین است. «هرمان لورل»، یک مفسر سیاسی مشهور فیلیپین، فاش کرد که ایالات متحده برنامه ویژه‌ای به نام «میوشو» را به منظور دامن زدن به تنش در دریای جنوبی چین راه اندازی کرده است. این پروژه توسط سرهنگ بازنشسته نیروی هوایی ایالات متحده «رایموندو پاول» رهبری می‌شود و با همکاری با نهادهای فیلیپین مانند گارد ساحلی فیلیپین و برخی از مقامات وزارت امور خارجه عملی می‌شود. آنها این پروژه را برای تحریک رویارویی با گارد ساحلی نیروی پلیس مسلح خلق چین طراحی کرده و به اجرا گذاشته‌اند.

بدون شک آمریکا، فیلیپین را برای اجرای استراتژی آسیا-اقیانوسیه خود، به مشکل‌سازی در دریای جنوبی چین تشویق می‌کند. ایالات متحده هیچ قصدی برای رویارویی نظامی مستقیم با چین ندارد. هل دادن دیگران به جلو علیه چین و استفاده از آنها به عنوان «گوشت دم توپ»، گزینه‌ای کم خطر و کم هزینه‌ای برای ایالات متحده و رویکرد همیشگی آمریکا بوده است.

چین مدت‌هاست که سیاست «کنار گذاشتن اختلافات و پیگیری توسعه مشترک» را در خصوص دریای جنوبی چین دنبال کرده است. این در واقع نوعی صبر و خویشتن‌داری استراتژیک است. این که کشوری بزرگ مثل چین حاضر است معاهده «اصول رفتار طرف‌های دریای جنوبی» را شکل دهد و رفتارهای خود را در این «چارچوب» حقوقی محدود کند، در واقع نوعی مسئولیت‌شناسی در قبال صلح و ثبات منطقه‌ای به شمار می‌آید. بنابراین، این رویکرد از حمایت بیشتر مردم کشرهای آسه آن برخوردار است. کشورهای آسه آن نیز از حضور برخی کشورهای خارج از منطقه در دریای جنوبی چین استقبال نمی‌کنند زیرا آنها درک می‌کنند که هرجا ناوگان ایالات متحده برود، آشفتگی ایجاد خواهد شد.