روزنامه «چاینا دیلی» با انتشار کاریکاتوری تحت عنوان «تاریخ شرم آور» به موضوع جمع آوری آثار باستانی سرقت شده و غارت شده از سراسر جهان در موزه بریتانیا اشاره کرده و در توضیح آن از زبان بریتانیا نوشته: «میام، میبینم، میدزدم!»
به گفته برخی، بهترین آثار باستانی در همه کشورهای جهان در کشور خودشان نیست، بلکه در موزه بریتانیا نگهداری میشوند. اگرچه این گفته تا حدودی اغراقآمیز است، اما بخشی از حقیقت را نیز بیان میکند. گفتنی است که موزه بریتانیا در حال حاضر بیش از 8 میلیون عدد اثر باستانی دارد که بیشتر آنها از کشورهای دیگر آمدهاند. هیچ یک از 10 اثر برتری که در انگلیس است به عنوان بخشی از مجموعه معتبر موزه از خود بریتانیا نیست. علاوه بر مجسمههای سنگی پارتنون در یونان، سه مورد از به اصطلاح «10 گنج برتر» موزه بریتانیا از چین آمدهاند. 140 مومیایی و تابوت در این موزه وجود دارد که هیچ یکی از موزههای مصر این میزان را در اختیار ندارد.
موزه بریتانیا همچنین دارای حدود 13هزار اثر باستانی ایرانی از جمله منشور کوروش است که اولین بیانیه حقوق بشر در جهان تلقی میشود. گفته شده در گذشته اشخاص بسیاری برای بردن آثار ارزشمند ایرانی به انگلیس مامور شدند، از جمله «هاردفورد جونز» و «سرگور اوزلی» که در زمان پادشاهی فتحعلیشاه به ترتیب در سالهای 1809 و 1811 راهی ایران گشتند و با تنظیم قرار داد سیاسی - نظامی، بخشهای مهمی از آثار تخت جمشید را به موزه بریتانیا بردند.
منشأ آثار باستانی موزه بریتانیا اغلب برچسب «مشروع» دارند، اما منشأ واقعی آنها جنگ، دزدی و خرید از بازار سیاه است. یکی از مدیران موزه بریتانیا زمانی استدلال کرد که «تمام اشیاء موجود در مجموعه موزه حاصل غارت نیستند.» این اظهارات از طرفی نشان میدهد که بخش بزرگی از مجموعه موزه بریتانیا در نتیجه غارت به دست آمده است. موزه بریتانیا استثناء نیست، موزههای فرانسه، آلمان، ایالات متحده و سایر کشورهای غربی نیز به طور جدایی ناپذیری با استعمار پیوند دارند.
کشورهای مختلف تلاشهای بیوقفهای برای بازگرداندن آثار باستانی غارت شده خود انجام دادهاند. هفتم تیرماه امسال، سنگ نگاره «سرباز ساسانی» که به صورت قاچاق به بریتانیا منتقل شده بود، به ایران بازگشت. این اثر باستانی به مدت سه ماه در موزه بریتانیا به نمایش گذاشته شده بود، هفت سال پیش توسط پلیس مرزی بریتانیا در فرودگاهی در نزدیکی لندن کشف و ضبط و پس از آن برای «نگهداری» به موزه بریتانیا تحویل داده شد. اثری که در سالهای اخیر به خارج از ایران قاچاق شده بود، سالها بهطور غیرقانونی در اختیار موزه بریتانیا بود و در نهایت تحت فشار به صاحب اصلی آن بازگردانده شد.
در ابتدای قرن 19، «توماس بروس» دیپلمات انگلیسی تعداد زیادی مجسمه مرمرین «پارتنون» و «آکروپولیس» آتن را از جایگاههای اصلی آنها خارج و به بریتانیا منتقل کرد. دولت بریتانیا متعاقباً این مجسمههای سنگی را برای نمایش در موزه بریتانیا، خریداری کرد. هرچند یونان مدتهاست که از موزه بریتانیا خواسته تا مجسمهها را بازگرداند، اما این خواست همواره از سوی انگلیس رد شده است.
مطرح شدن این موضوع از زبان نخست وزیر یونان در چند روز پیش باعث شد به مذاق طرف انگلیسی خوش نیاید و دیدار برنامه ریزی شده نخست وزیران دو طرف لغو شود.
-
2023
- 11/30
- 16:32:12
- GMT+08:00
- /