ایالات متحده و فیلیپین عملیات گشت‌زنی مشترک را که به مدت هفت سال به حالت تعلیق درآمده بود، در 21 نوامبر (30 آبان) از سر گرفتند. بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط فیلیپین، ناوگان مشترک این دو کشور از مجاورت جزیره «یامی» در تنگه «باشی» به حرکت درآمده و به سمت غرب یعنی به سمت دریای جنوبی چین رفتند. با توجه به آنکه جزیره یامی تنها بیش از 140 کیلومتر با جزیره تایوان فاصله دارد، این گشت‌زنی مشترک بین آمریکا و فیلیپین نیز به معنای تحریک علیه چین تلقی می‌شود.

اقدام فیلیپین به وارد کردن نیرویی خارج از منطقه برای گشت‌زنی و مشکل‌سازی در دریای جنوبی، باعث تضعیف صلح و ثبات منطقه شده که با روحیه «بیانیه اصول رفتار طرفین در دریای جنوبی چین» و اظهارات علنی «فردیناند مارکوس جونیور» رئیس جمهور فیلیپین در مصاحبه با رسانه‌های چینی مبنی بر «اجازه ندادن به مداخله طرف ثالث در مساله دریای جنوبی» مغایرت دارد.

برای هر منطقه‌ای یا کشوری، صلح، کلید توسعه و رفاه مردم آن است. کشورهای منطقه دریای جنوبی چین به این موضوع اذعان دارند که توسعه و شکوفایی کشورها در دریای جنوبی چین و مناطق اطراف آن از صلح جدا نیست. از این رو، چین و «آسه آن» به طور مشترک در سال 2002 «بیانیه اصول رفتار طرفین در دریای جنوبی چین» را امضا کرده و با ادامه پیشبرد مذاکرات درباره تعیین اصول رفتار طرف‌ها در دریای جنوبی چین موافقت کردند.

با این وجود، کشورهای منطقه دریای جنوبی چین در حال تلاش برای تعیین اصول رفتار خود در این آب‌های دریایی هستند. هرچند مذاکرات در جریان است و طول خواهد کشید، اما جریان پویایی دارد و در آن پیشرفت‌هایی نیز حاصل شده است.

با این حال، ما همیشه شاهد بوده‌ایم که صلح و توسعه منطقه دریای جنوبی چین و مناطق اطراف آن همواره با مداخله و مانع تراشی کشورهای خارج از منطقه که عمدتا ایالات متحده است، مواجه بوده است. آنها در لباس «داور» در این مساله ظاهر می‌شوند، اما در واقع به دنبال ایجاد اختلافات و برهم زدن فضای مثبت مذاکره بین کشورهای منطقه و تضعیف صلح و ثبات دریای جنوبی چین و مناطق اطراف آن هستند تا به اهداف واقعی خود برسند.

آنها بهانه به اصطلاح «ناوبری آزاد» که این کشورها اغلب هنگام حضور در مساله دریای جنوبی از آن استفاده می‌کنند، امری که کل موضوع را در نظر مضحکت‌تر می‌کند. بند 3 «بیانیه اصول رفتار طرفین در چین دریای جنوبی» به وضوح متعهد به احترام به آزادی دریانوردی و پرواز هوایی مطابق با اصول شناخته شده در حقوق بین‌الملل است. این تعهد در دو دهه گذشته به طور جدی مورد احترام قرار گرفته و رعایت شده است. با این حال، ایالات متحده همچنان به عنوان یک کشور خارج از منطقه هزاران کیلومتر را طی کرده تا از آزادی مثلا دریانوردی «محافظت» کند در حالی که آزادی دریانوردی اصلا نیازی به محافظت آن ندارد و قصد آمریکا از این اقدام بسیار واضح است.

گشت‌زنی مشترک آمریکا و فیلیپین در دریای جنوبی چین در شرایطی صورت گرفت که دیدار رهبران چین و آمریکا در سانفرانسیسکو مورد ارزیابی مثبتی از سوی جامعه جهانی قرار گرفته است. ایالات متحده در این ملاقات و نشست «اَپک» در سنفرانسیسکو، تلاش زیادی کرد تا فضای خوبی ایجاد کند، اما بلافاصله پس از آن، با این اقدام به جهانیان یادآوری کرد که آمریکا حتی یک قدم از تفکر استراتژیک رقابت قدرت‌های بزرگ عقب‌نشینی نکرده و همچنان چین را رقیب اصلی خود می‌داند.