روز دوشنبه، 20 نوامبر(29 آبان)، وانگ یی، وزیر خارجه چین با هیئت مشترک وزرای خارجه کشورهای عربی و اسلامی دیدار کرد. این هیئت ظرف روزهای 20 و 21 نوامبر از چین بازدید می‌کند. در طول این سفر، مقامات چین و کشورهای عربی و اسلامی در مورد کاهش تنش میان فلسطین و اسرائیل، محافظت از غیرنظامیان و حل و فصل عادلانه مسئله فلسطین به طور عمیق بحث و تبادل نظر خواهند کرد.

تا به امروز این دور از درگیری فلسطین و اسرائیل جان بیش از 13700 نفر را از هر دو طرف گرفته که 12300 نفر از آنها از غزه و بیش از 75 درصد آنها زن و کودک بودند. وضعیت انسانی در غزه به شدت وخیم شده است. در این شرایط، هیئت مشترکی از وزرای خارجه کشورهای عربی و اسلامی از چین بازدید می‌کنند که توجه گسترده‌ای را به خود جلب کرده است.

روزنامه «ساوث چاینا مورنینگ پست» چاپ هنگ کنگ بر این باور است که این سفر یکی از چشمگیرترین تلاش‌های دیپلماتیک چین از زمان آغاز دور جدید درگیری‌های فلسطین و اسرائیل محسوب می‌شود.

از زمان آغاز این دور از درگیری فلسطین و اسرائیل، چین تماس‌های فشرده‌ای با طرف‌های مربوطه برقرار کرده و سخت برای آتش بس و پایان جنگ تلاش نموده و خواستار برقراری مجدد صلح شده است. موضع منصفانه و تلاش‌های بی وقفه چین در پیشبرد صلح و گفت‌وگوها مورد استقبال جامعه بین‌المللی قرار گرفته است.

چین یکی از اعضای گروه چهارجانبه در مسئله خاورمیانه نیست، اما سازوکار اصلی چهارجانبه در مسئله خاورمیانه (سازمان ملل متحد، ایالات متحده، روسیه و اتحادیه اروپا) در واقع فلج شده است.  بر اثر دیپلماسی هژمونی، قلدری و زورگویی ایالات متحده، سازمان ملل و اتحادیه اروپا نتوانسته‌اند نقش شایسته خود را ایفا کنند. از طرف دیگر با وجود تضادهای شدید بین روسیه و ایالات متحده و اروپا، نشستن بر سر یک میز مذاکره برای آنان دشوار شده است. با توجه به این موضوع، جامعه بین‌المللی به‌ویژه کشورهای عربی و اسلامی، عموماً امیدوارند که چین به‌عنوان عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد و کشوری بزرگ که سیاست خارجی مستقلی را دنبال می‌کند، نقش بزرگ‌تری در پیشبرد تنش‌زدایی در خاور میانه ایفا کند.

به نظر می‌رسد ایالات متحده  نیز می‌خواهد که چین در جلوگیری از تشدید تنش‌ها  در خاورمیانه نقش ایفا کند. «جان کربی»، هماهنگ‌کننده ارتباطات راهبردی شورای امنیت ملی کاخ سفید، چندی پیش در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که چین «کانال‌های ارتباطی» در خاورمیانه دارد که ایالات متحده ندارد، امیدوار است که چین از نفوذ خود بر ایران استفاده کند و نگرانی ایالات متحده در خصوص تشدید درگیری را به ایران منتقل کند.

در ظاهر، این اظهارات نقش چین را تایید می‌کند، اما در واقع پیام اشتباهی را صادر کرده است: به نظر می‌رسد ایران مسئول درگیری کنونی فلسطین و اسرائیل است و چین باید از نفوذ خود برای جلوگیری از اقدامات « تنش‌زای» ایران استفاده کند.

این عادت آمریکاست که کشورهای دیگر را مقصر بحران‌ها می‌داند. ریشه اصلی درگیری بین فلسطین و اسرائیل نه در ایران، بلکه در اسرائیل است، ریشه اصلی این است که اسرائیل با کمک برتری‌های نابرابر خود مقابل فلسطین، گام به گام خاک فلسطین را اشغال کرده است. مدت‌های مدید است که آمریکا به طور یکجانبه از اقدامات اسرائیل طرفداری کرده و این موضوع  منجر به آن شده که آرزوی دیرینه فلسطین برای ایجاد کشور مستقل تحقق نیافته و بی‌عدالتی های تاریخی در حق مردم فلسطین هرگز اصلاح نشده است.

چین توانسته آشتی تاریخی بین ایران و عربستان سعودی را ترویج کند؛ دلیل اول آن است که هر دو کشور تمایل به پایان دادن به منازعه و رسیدن به آشتی داشتند، در عین حال، چین کشور بزرگی است که هر دو طرف به آن اعتماد دارند. اما در مورد میانجیگری بین فلسطین و اسرائیل، اگرچه چین روابط خوبی با هر دو طرف دارد، اما تنها کشوری که نفوذ فراوانی بر اسرائیل دارد، ایالات متحده است. ایالات متحده باید مسئولیت‌های خود را به عهده بگیرد، از نفوذ خود استفاده کند و نقش یک کشور بزرگ و مسئولیت پذیر را ایفا کند.

از اعضای هیئت مشترک وزرای خارجه کشورهای عربی و اسلامی که به چین سفر می کنند، وزیر امور خارجه اندونزی مشاهده می‌شود. اندونزی کشوری است که بیشترین جمعیت مسلمان را دارد، اما پیش از این به طور فعال در امور خاورمیانه شرکت نداشته است. با این حال، به تازگی تغییرات آشکاری رخ داده و «جوکو ویدودو» رئیس جمهور اندونزی چندی پیش در اجلاس مشترک ویژه سران کشورهای عربی و اسلامی که در ریاض عربستان سعودی برگزار شد، شرکت کرد. در حاشیه اجلاس سران «اَپک» که به تازگی به پایان رسید، ویدودو هنگام ملاقات با «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا گفت: اندونزی از ایالات متحده می‌خواهد که اقدامات بیشتری برای توقف جنایات در غزه انجام دهد. آتش بس انسان‌دوستانه ضروری است.

طبق گزارش‌ها، چین اولین ایستگاه هیئت مشترک وزرای امور خارجه کشورهای عربی و اسلامی است و این هیئت همچنین از کشورهای دیگر نیز بازدید خواهد کرد تا پیام روشنی را منتقل کند: باید هر چه سریعتر به درگیری پایان داده شود و امدادرسانی به غزه انجام شود. مسئله فلسطین و اسرائیل مشکل بزرگی است که جامعه بین المللی با آن مواجه است و نیازمند مشارکت فعالانه کشورهای بیشتری  است و تنها با تلاش‌های همسوی مشترک، یافتن راه حل میسر است.

 نویسنده: لوئو لایی آن تحلیلگر سیاسی و روزنامه نگار چین