عبدالمجید اسکندری، مدیرکل روابط بین الملل دانشگاه تهران که چندی پیش در «مجمع عالیرتبه گفتگوی تمدن‌های جهانی – تعاملات تمدن چین و تمدن ایران» در دانشگاه «لانگ جو» واقع در شمال غربی چین حضور یافته بود، در حاشیه این مجمع با خبرنگار رادیو و تلویزیون مرکزی چین مصاحبه ای را انجام داد. اسکندری در این مصاحبه با اشاره به مشارکت ایران در ابتکار کمربند و جاده گفت ، این یک فرصت مهم برای ایران به شمار می رود، ارتباط با چین برای ایران خیلی مهم است و عبور این راه ابریشم جدید از داخل ایران می‌ تواند به آن کمک کند چرا که از این طریق می‌تواند به ترکیه و آسیای میانه برسد و از خلیج فارس نیز به مدیترانه و کشورهای دیگر وصل شود.

مشروح این مصاحبه به شرح زیر است:

خبرنگار: سلام آقای دکتر اسکندری، یادتان هست که اولین سفر شما به چین چه سالی بود و چه تجربه‌ای از این سفر داشتید؟

اسکندری : سال ها قبل بود شاید ۲۰ یا ۲۵ سال پیش یک کنفرانس در کره جنوبی برای اتحادیه دانشگاه های آسیا و اقیانوسیه برگزار شد. من به سفارت رفتم و از آقای «رن وی فو» که آن موقع رایزن فرهنگی چین در ایران بود پرسیدم که «آیا می توانم بروم و پکن را ببینم؟» در آن زمان گرفتن ویزا برای چین سخت بود و نیاز به دعوت نامه داشت، ایشان گفتند که «اگر ویزای کره جنوبی را داری من ویزای چین را هم می توانم به شما بدهم». بعد از گرفتن ویزای کره جنوبی دوباره پیش ایشان رفتم که البته من را هم می شناختند،‌ برای اینکه در آن موقع بیشتر کارمندان سفارت دانشجویان دانشگاه تهران بودند. گفتند که بله می توانیم به شما ویزا بدهیم. بعد من رفتم به پکن و دانشگاه پکن و پیش خانم «وانگ یی دان» و مرحوم استاد «زنگ یان شن» و بقیه استادان زبان فارسی را دیدم و در همان دانشگاه با هم غذا خوردیم که خیلی خوشمزه بود. برای اولین بار آن میزهایی که می چرخد -نمی دانم به آنها چه می گویید، میز گردان؟- آنها را دیدم که برایم خیلی جالب بود. بعد سر کلاس فارسی رفتم. با کمک دوستان سفارت و دانشگاه پکن رفتم و دیوار چین را دیدم که برایم خیلی قشنگ و جالب بود. از آن به بعد هم ما با دانشگاه های چین مثل دانشگاه پکن و دانشگاه مطالعات خارجی پکن خیلی ارتباط داشته ایم.

خبرنگار: در دانشگاه تهران یک مؤسسه کنفسیوس تاسیس شده، لطفا در مورد این مؤسسه و آموزش زبان چینی در ایران هم کمی برای ما صحبت کنید.

اسکندری: بله ، در سال ۲۰۰۸ ایران بعد از ازبکستان تبدیل به دومین کشوری شد که مؤسسه کنفسیوس را افتتاح کرد. آنجا من با دوستانی از دانشگاه یون نان آشنا شدم و آقای «یائو جی ده» و دوستان دیگری آمدند و این مؤسسه شروع به کار کرد و آخرین بار که من در تهران بودم دانشگاه تهران آزمون HSK را برگزار می‌کرد که فکر می کنم بیش از ۹۰۰ نفر شرکت کرده بودند. افزایش تعداد داوطلبان نشان می دهد که امروز علاقه به زبان چینی در ایران زیاد شده است. ما مسابقه آمادگی برای المپیک زبان چینی را در دانشگاه تهران با حضور سفیر چین برگزار کردیم که چند نفر از دانشجویان ایرانی انتخاب شدند و یک یا سه نفر از آنان به چین اعزام شدند که به رتبه خوبی هم دست پیدا کردند. برای من خیلی جالب بود، چرا که در سال ۲۰۰۸ که آقای یائو جی ده به تهران آمدند، تعداد کمی می‌توانستند زبان چینی را صحبت کنند اما حالا بسیاری از دانشجویان به خوبی این زبان را صحبت می کنند. همچنین آموزش و پرورش ایران در حال برنامه ریزی برای ارائه اختیاری درس زبان چینی در بعضی از مدارس است و خانواده ها می توانند به صورت اختیاری یکی از زبان های آلمانی، فرانسه، روسی و یا چینی را انتخاب کنند.

در دانشگاه ها علاقه به زبان چینی زیاد شده و دلیلش هم وجود امکان تحصیل و گرفتن بورس های تحصیلی در چین است. از طرف دیگر بعد از برداشته شدن ویزا برای گردشگران چینی از طرف تهران تعداد جهانگردان چینی در ایران زیاد شده و شرکت های چینی خیلی راحت به ایران می آیند و اگر شما به دانشگاه تهران بیایید و در همان بخشی از دانشگاه که ما هستیم می‌بینید که دانشجویان چینی بسیاری مشغول تحصیل هستند و این نشان می دهد از چین هم به ایران می آیند که بعضی برای آموختن زبان فارسی است و بعضی هم برای کار در شرکت های چینی می آیند و در حال حاضر روابط دو کشور بسیار خوب شده است.

اولین بار دانشگاه شهید بهشتی رشته زبان چینی را راه اندازی کرد و بعد از آن هم دانشگاه تهران که الان هم ما هفت استاد چینی داریم که از همین مؤسسه کنفسیوس آمده اند. خانم «لی می» مدیر چینی و آقای وفایی مدیر ایرانی گروه زبان و ادبیات چینی دانشگاه تهران هستند. ما قصد داریم در مقاطع ارشد و دکتری هم این رشته را ایجاد کنیم. تعداد زیادی از دانشجویان ایرانی هم یا به صورت بورسیه و یا با هزینه شخصی در حال تحصیل در دانشگاه های چین هستند.

خبرنگار: شما به عنوان یکی از سخنرانان در مجمع عالیرتبه گفتگوی تمدن‌های جهانی – تعاملات تمدن چین و تمدن ایران» حضور دارید، آیا مقاله هم ارائه کردید؟

اسکندری : بله من خیلی به جاده ابریشم علاقه داشتم و در مؤسسه «ابتکار یک کمربند یک جاده» دانشگاه یون نان به عنوان پژوهشگر همکاری دارم. امسال هم یک مقاله هم ارائه کردم و در واقع با وجود اینکه عنوان مقاله «راه ابریشم و مانی پیامبر ایرانی»  است. ولی در آن من تاریخچه جاده ابریشم و نخستین کسی که این اصطلاح را استفاده کرده و پیدایش این راه و کسانی که آن را به وجود آوردند و خود ابریشم و نام آن در ایران و همین طور تاریخچه آن در دوره ساسانی را بررسی کرده ام. در ادامه هم به ارتباطات بین ایران و چین، اهمیت این راه و لزوم احیای آن که ابتکارش نیز توسط رئیس جمهور محترم چین مطرح شده نیز پرداخته ام و اهمیت تأثیرات ایران بر چین و چین بر ایران را توضیح داده ام. یک سخنرانی سال ها قبل در مورد آثار پیدا شده در غارهای تورفان در دانشگاه تهران انجام شد که آقای «چیائو هوشانگ» از دانشگاه پکن انجام دادند و به این موضوع پرداختند که از میان ۲۶۰ غار کشف شده که گفته می شد مربوط به بودایی ها هستند، هفتاد غار در واقع متعلق به نقاشی های مانی پیامبر ایرانی است که روی آنها پوشانده شده بود و بعدا که کنار زده شد این نقاشی ها نمایان شدند و همه عناصر ایرانی و نقش هایی مانند درخت و مرغابی و میوه دارند. در دوره ای که مانی نمی توانسته دین خود را و آداب و رسوم و فرهنگ ایرانی را تبلیغ کند به سوی چین می آید و در اینجا مورد استقبال قرار می گیرد. من در این مقاله توضیح می دهم که ادیان، زبان، فرهنگ و سایر موارد به خاطر این رفت و آمدها رشد می کند و هم اکنون نیز ابتکار مطرح شده از سوی رئیس جمهور چین یک ایده خوب برای احیای این مسیر است. با توجه به آنکه در آن زمان مردم با شتر و کاروان توانسته این مسیر را ایجاد کنند اکنون و در دوران مدرن با هواپیما و قطار و راه آهن به سادگی و خیلی بهتر می توان آن را احیا کرد. این مسیر یک الگویی از ارتباطات اینترنتی نیز هست که یونسکو آن را «جاده صلح» نامگذاری کرده و باعث می شود ارتباط بین کشورها در این منطقه گسترش پیدا کند و باعث دوستی و انتقال دانش شود.

خبرنگار: نظر شما در مورد برگزاری سومین مجمع کمربند و جاده چیست و اهمیت مشارکت ایران در این ایده چیست؟

اسکندری : خیلی مهم است و من در مقاله ام نیز به این نکته پرداخته ام که ایران چگونه در مسیر این راه بوده و شاخه های مختلف این راه از شمال و از طریق هند و ازبکستان و قرقیزستان و در جنوب از طریق کویر به ایران می رسیده است. بنابراین ایران را نمی شود نادیده گرفت و بخشی از این راه ابریشم بوده است. در یک دوره به دلیل تحریم های آمریکا و تحولات سیاسی شاید فکر می کرده اند که باید ایران را دور بزنند و از کنار ایران بگذرند اما این یک فرصت مهم به شمار می رود چرا که ما در ایران هم شبکه حمل و نقل داریم و هم زمین و نیروی کار هست و هم جای خوبی برای فروش محصولات هست. بنابراین ایران نباید از این راه کنار گذاشته شود و باید ایران را هم در نظر گرفت. خوشبختانه چین به این مسئله توجه دارد و در ایران هم همه مسئولان دوست دارند که رفت و آمد وجود داشته باشد و ارتباط با چین برای ایران خیلی مهم است. در عین حال، عبور این راه ابریشم جدید از داخل ایران می‌ تواند به آن کمک کند، چرا که از این طریق می‌تواند به ترکیه و آسیای میانه برسد و از خلیج فارس نیز به مدیترانه و کشورهای دیگر وصل شود.