حدود یک دهه از مطرح شدن ابتکار کمربند و جاده توسط چین می گذرد. این ابتکار در چه موقعیتی قرار دارد و چه میزان از مراحل اجرایی آن محقق شده است. حسن هانی زاده، استاد دانشگاه و مشاور وزارت امور خارجه ایران در تشریح دستاوردهای ابتکار کمربندو جاده گفت: مساله احیا و بازسازی جاده ابریشم، با محوریت چین مورد بررسی قرار گرفت ولی در ادامه تحولات جهانی تغییراتی به سمت و سوی این ابتکار داد. امروز با توجه به بحران اوکراین و هم سویی کشورهای حوزه خلیج فارس با غرب، فازی از کمربند و جاده که از ایران و برخی از کشورهای محور مقاومت مانند عراق و سوریه می گذرد اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

هانی زاده در رابطه با نگاه آمریکا به ابتکار کمربند و جاده گفت: پیشروی مقتدرانه چین در حوزه اقتصاد همواره نگرانی آمریکا و متحدانش را به دنبال داشت. لذا در نشست اخیر سران کشورهای گروه 20 که در هند برگزار شد، آمریکا از طرح جایگزین خود برای مقابله با احیای جاده ابریشم رونمایی کرد.

وی در این رابطه افزود: هدف اصلی ایجاد جاده جدید با محوریت آمریکا و برخی کشورهای هم پیمان آمریکا در غرب آسیا، نشان می دهد که آمریکایی ها به طور جدی در تقابل با اقتصاد چین و البته اقتصاد ایران بر آمده اند.

هانی زاده ادامه داد: چین در صدد است جاده ابریشم را احیا کند در حالی که آمریکایی ها هدف شان بر این است که این پروژه سنگین و کاملا اقتصادی را فلج کنند با توجه به این که احیای جاده ابریشم برای ایران سالانه درآمدی حدود 300 میلیارد دلار خواهد داشت و می تواند جایگزین اقتصاد نفت شود به نظر می رسد که ایران باید از منافع خود و هم ‌پیمانانش دفاع کند.

این استاد دانشگاه گفت: آمریکایی ها به طور جدی به دنبال این هستند که اسرائیل را وارد پروسه جدیدی کنند. امروز مساله احداث جاده است که مسیر آن از اسرائیل به سمت دریای مدیترانه و اروپا کشیده خواهد شد و هدف دور زدن ایران، چین و روسیه از اقتصاد شرق است.

وی گفت: آمریکا به هر طریقی می خواهد با تبدیل شدن چین به اولین قدرت اقتصادی جهان مقابله کند ولو اگر روش اش اخلاقی نباشد و به سایر کشورها نیز صدمه بزند. همانطور که امروز امنیت مردم جزیره تایوان را دستاویزی برای دشمنی با چین قرار داده است.

این مشاور امور منطقه در ارتباط با اهمیت ایران در ابتکار کمربند و جاده گفت: به جرات می توان گفت امروز ایران محور اصلی کمربند و جاده است زیرا مسیرهای دیگر پروژه چین اولویت خود را از دست داده اند. هدف طرح اخیر آمریکا و احداث یک جاده انحرافی که در جریان نشست سران گروه 20 در هند مطرح شده است نیز دور کردن ایران و چین و ممانعت از پیوند خوردن اقتصاد دو کشور است اما جاده ابریشم احیا خواهد شد. بستر اجتماعی، اقتصادی و سیاسی احیای این جاده مهیا است و تا عملیاتی شدن زمان زیادی نمی خواهد.

وی در این رابطه افزود: احداث جاده یا خط آهن شلمچه به بصره بخش مهمی از جاده ابریشم تلقی می شود که محوریتی اقتصادی با حضور ایران تلقی می شود و اکنون عملیات احداث خط آهن شلمچه به بصره و بصره به عراق و سایر شهرهای عراق مانند کربلا و سپس به سوریه می تواند بخشی از نیازهای جاده ابریشم را تامین کند.

حسن هانی زاده در پایان گفت: اهداف چین اقتصادی است. چین می خواهد در یک دهه آینده به عنوان اقتصاد بزرگ جهان مطرح شود و بلوک اقتصادی شرق را قدرتمند کند. یکی از محوری ترین اهداف پروژه های چین این است که دلار را از تعاملات بین المللی خارج کند و یک ارز جدید شرقی را جایگزین دلار کند. همین مساله موجب نگرانی آمریکا است. آمریکا از ضعیف شدن دلار توسط چینی ها نگران است.

مطالب نوشته شده در این مقاله برگرفته از نظرات شخصی نویسنده است و موضع رسمی بخش فارسی رادیو و تلویزیون مرکزی چین را منعکس نمی‌ کند.