یک پهنه یک راه، یا پهنه و راه ترجمه صحیحی برای ابتکار One Belt One Road است که در ایران کمربند راه یا کمربند جاده ترجمه شده است. پهنه هرگز به معنی یک راه، جاده یا کمربند نیست. پهنه، مفهومی وسیع دارد و بیانگر ویژگی های متعدد این مسیر است که طراحان چینی این پروژه مد نظر داشتند.

ابتکار یک پهنه یک راه، پروژه ای چند وجهی است و نمی توان صرفا جاده یا کانال هایی ترانزیتی را مد نظر داشت. بلکه راه های ترانزیتی می تواند یکی از مفاهیم این پروژه باشد.

در این پازل مسائل فرهنگی، سیاسی، محیط زیستی، امنیتی و توسعه اقتصادی دیده شده است. اتصال شرق به غرب جهان به منظور سهولت تجارت تنها یکی از ویژگی های پروژه یک پهنه یک راه است.

این ابتکار چینی چهار مسیر مشخص زمینی را تعریف می کند که یکی از این راه ها از ایران می گذرد. امروزه با توجه به اتفاقاتی که در اوکراین رخ داده است، راهی که از ایران می گذرد با اهمیت بیشتری خود را نشان می دهد.

نقشه یک پهنه یک راه 10 سال پیش در 2013 طراحی شد. همان زمان کنفرانسی با این موضوع در یکی از دانشگاه های چین برگزار شد که نگارنده افتخار حضور در این همایش بین المللی را داشت. کتابی در این کنفرانس منتشر شد که از 14 شهر مهم واقع در جاده ابریشم نام می برد. یکی از این شهر ها تهران بود که به عنوان نماد کشور ایران معرفی می شد.

از این رو می توان گفت ایران هرگز در طراحی نوین جاده ابریشم نادیده گرفته نشد و امروز یکی از چهار مسیر مهم پروژه یک پهنه یک راه از ایران خواهد گذشت. به عنوان سندی بر این مدعا عرض می کنم که هم اکنون شرکتی چینی در سرخس با مشارکت آستان قدس رضوی در حال احداث پارک لجستیک سرخس است. این پروژه پس از احداث قابلیت بندری خشک را خواهد داشت و برای بارگیری و انتقال محموله های تجاری مورد استفاده قرار خواهد گرفت. فاز اول این پروژه تا دو ماه دیگر افتتاح خواهد شد.

اگر چه ایران نتوانسته در ده سال گذشته خود را با سرعت بالایی در این پروژه مداخله دهد و تطبیق ایجاد کند، اما با این حال هرگز از پروژه یک پهنه یک راه حذف نشد. ایران به دلیل کم کاری خود تا اینجا بهره مناسبی نبرده است این به مشکلات داخلی و از جمله موانع تحریمی ایران بر می گردد. هر کشوری که در مسیر این ابتکار چینی قرار دارد می تواند با تخصیص بودجه، تعریف پروژه ها و جذب سرمایه گذار نقش خود را در آینده روشن اقتصادی شرق ایفا کند.

دنیا در حال تغییر است. اگرچه تغییر و تحول تاریخی را نمی توان در بازه های زمانی کوتاه جست و جو کرد اما چهره دنیای جدید تا یک دهه آینده نمایان خواهد شد. مسلم است که پس از سال 2035 یعنی حدود 10 تا 12 سال دیگر، شاهد شکل گیری دنیایی جدید خواهیم بود. دوران تک قطبی کشور های غربی به زعامت آمریکا رو به افول است.

اتفاقاتی در دنیا رخ می دهد که پر رنگ شدن روز افزون نقش چین در جهان را یادآور می شود. تغییر و تحول در کشور های حوزه خلیج فارس، تغییراتی که در دولت های آفریقایی تجربه می شود، بحران امنیت که اروپا با آن روبرو است و... همه علایمی از جهان آینده است که دیگر یک کشور تصمیم گیرنده مطلق نخواهد بود. در چنین آینده ای چین به عنوان کشوری قدرتمند، با ثبات و تاثیر گذار شناخته خواهد شد.

ابتکارات اقتصادی چین، به صورت مویرگی در جهان ریشه دوانده و اقتصاد کشور ها را تغذیه می کند. چین امروز هژمون آمریکا را به چالش کشده است. وضعیت ابر قدرت های جهان امروز تغییر کرده است. تمام پیش بینی ها نشان می دهد از سال 2035 به بعد ترتیب قدرت های اقتصادی دنیا عوض می شود. برای چنین روزی، یک پهنه یک راه، مسیر گفت و گوی شرق با آینده جهان است.

نویسنده: مجید رضا حریری، رییس اتاق بازرگانی ایران و چین

مطالب نوشته‌شده در این مقاله برگرفته از نظرات شخصی نویسنده است و موضع رسمی بخش فارسی رادیو و تلویزیون مرکزی چین را منعکس نمی‌کند.