پانزدهمین نشست رهبران کشورهای عضو بریکس 23 اوت به وقت محلی در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی برگزار شد. شی جین پینگ رئیس جمهور چین در این نشست کشورهای بریکس را نیرویی مهم برای بازسازی معادله بین المللی عنوان کرده است. در این مقاله به بررسی نقش و جایگاه بریکس در معادله بین المللی و توسعه جهان می پردازیم و نیز نگاهی به این می اندازیم که شی جین پینگ رهبر چین برای معادله بین المللی چه انرژی مثبتی به سازوکار بریکس تزریق کرده است.

عکس: شی جین پینگ در پانزدهمین نشست رهبران کشورهای عضو بریکس در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی

بریکس در معادله بین المللی چه نقش و جایگاهی دارد؟

عکس: در بازی های کشورهای بریکس در سال 2022، ورزشکاران پنج کشور عضو به روش آنلاین در سه مسابقه ووشو، شطرنج و بریک دنس شرکت کردند.

واژه مخفف بریکس (BRICS) متشکل از حروف اول نامهای انگلیسی پنج کشورهای عضو یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی  است. این سازوکار همکاری در سال 2006 ایجاد شده و زمینه های همکاری آن نیز از زمینه های سیاست و اقتصاد در ابتدا به زمینه های بیشتری مانند امنیت، فناوری، کشاورزی، فرهنگ و آموزش گسترش یافته است.

شی جین پینگ رئیس جمهور چین در نشست امسال سران کشورهای عضو در ژوهانسبورگ، هنگام تعریف نقش و جایگاه این سازوکار در سطح جهان، آن را «نیروی مهمی برای بازسازی معادله بین المللی» توصیف کرد و توضیح داد، « ما مسیر توسعه خود را خودمان انتخاب می کنیم و از حق توسعه خود دفاع و مشترکا به سوی مدرنیزاسیون حرکت می کنیم. بریکس جهت نمای پیشرفت جامعه بشری است و بر روند توسعه جهان تأثیرات عمیقی خواهد گذاشت.»

کشورهای بریکس حدود یک سوم خاک جهان، 40 درصد کل جمعیت جهان و یک چهارم کل حجم اقتصادی جهان را تشکیل می دهد. لازم به ذکر است که در این اجلاس نیز بیش از 20 کشور درخواست پیوستن به بریکس را ارائه دادند که جذابیت سازوکار همکاری بریکس و ارزش راهبردی آن در امور بین المللی را نشان داده است.

شی گفت: سازوکار بریکس به عنوان نیروی مهمی در بازسازی معادله بین المللی، همیشه حامی انصاف و عدالت بین ‌المللی و مفید برای افزایش نفوذ کشورهای بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه بوده و در مسائل بین ‌المللی نیز از اصول خود نمی ‌گذرد و هرگز تسلیم فشارهای خارجی نشده و پیرو و وابسته به هیچ کشور دیگری نیست. این سخن وی دقیقا بیانگر همان آرمان مشترک بسیاری از کشورهای بازارهای نوظهور و کشورهای در حال توسعه است.

این نوع نقش و جایگاه بریکس در تفاوت آن با کشورهای غربی در برخورد با درگیری میان روسیه و اوکراین بسیار آشکار است. کشورهای عضو بریکس مانند چین، آفریقای جنوبی و برزیل به دنبال راه حلی سیاسی برای بحران اوکراین هستند در حالیکه کشورهای غربی به فکر سود بردن از این بحران هستند.

شی جین پینگ در نشست سران ژوهانسبورگ نیز به این نکته اشاره کرده و گفت: فوریت کنونی تشویق آشتی و مذاکره به منظور تحقق آتش بس و صلح است نه دامن زدن به ادامه درگیری و ادامه وخامت اوضاع؛ او توضیح داد: امنیت جهانی قابل تجزیه نیست طوری که اگر کشوری به بهای قربانی کردن منافع دیگران به دنبال تضمین امنیت مطلق و صد درصد خود باشد، نتیجه این قضیه آن خواهد بود که خود آن کشور نیز نهایتا ضرر می ‌کند

عکس: پروژه سیستم ترانزیت سریع منطقه ای هند با پشتیبانی مالی بانک توسعه نوین بریکس به کاهش ترافیک شهرهای آن کشور کمک زیادی کرده است

شی چه پیشنهادهای جدیدی برای همکاری کشورهای بریکس داد؟

رئیس جمهور چین در نشست سران بریکس در ژوهانسبورگ درباره همکاری بریکس گفت کشورهای بریکس باید با تقویت همکاری میان خود، حکمرانی جهانی را در جهت  منصفانه تر و منطقی تر سوق داده و جهان را از شرایط مطمئن و ثبات بیشتری برخوردار و انرژی مثبت بیشتری نیز به جهان تزریق کنند. در این راستا، او پیشنهادهایی در عرصه های توسعه، امنیت و آمیختگی تمدن ها ارائه داد.

شی جین پینگ در مورد همکاری های اقتصادی کشورهای بریکس گفت، آنها باید مخالف قطع ارتباطات اقتصادی و زنجیره های صنعتی و تامین و باجیگری اقتصادی باشند. وی پیشنهاد داد، باید کشورهای بریکس همکاری های خود در زمینه های اقتصاد دیجیتال، توسعه سبز و زنجیره تامین را تعمیق بخشند.

شی جین پینگ هوش مصنوعی را زمینه نوینی برای توسعه خواند و پیشنهاد کرد کشورهای بریکس هر چه زودتر گروه تحقیقاتی هوش مصنوعی را راه اندازی کنند.

رئیس جمهور چین در مورد ارتباطات فرهنگی و انسانی میان کشورهای بریکس گفت که تمدن بشری محدود به یک تمدن یا نظام خاص نیست و کشورهای بریکس باید همزیستی تمدن‌ها را تشویق کرده و به مسیرهای توسعه کشورها احترام بگذارند. او تاکید کرد، باید با تقابل ایدئولوژیک و تقابل میان نظام ها و تمدن ها مخالفت کرد.

رئیس جمهور چین در مورد حکومتداری جهانی خاطر نشان کرد که کشورهای بریکس باید ضمن پایبندی بر عدالت و انصاف، برای تکمیل مدیریت جهانی کوشش کنند.

وی تاکید کرد: مقررات بین ‌المللی باید منطبق با منشور و اصول سازمان ملل باشد و نباید طوری باشد که کشوری «با بازوی قوی ‌تر و صدای بلندتر» آن ها را تعیین کند.

او با اشاره به رویکرد «مصادره به نفع مطلوب» برخی کشورها گفت: این کشورها سعی دارند تا مقررات خود را به عنوان مقررات بین ‌المللی بر کشورها تحمیل کنند که نباید به این موضوع اجازه داد.

رهبر چین با اشاره به ضرورت چندجانبه گرایی واقعی گفت: باید از سیستم بین ‌المللی با محوریت سازمان ملل و نظام تجاری چندجانبه با محوریت «سازمان تجارت جهانی» دفاع کنیم. وی افزود، باید با استفاده از «بانک توسعه نوین»، اصلاحات سیستم پولی-مالی بین ‌المللی را به منظور افزایش حق بیان کشورهای در حال توسعه، به پیش سوق دهیم.

چین برای بریکس چه کارهایی می کند؟

عکس: ماکت هواپیمای شرکت هواپیمایی برزیل در مرکز نوآوری کشورهای بریکس در شهر «شیامن» چین. این مرکز در سال 2020 برای برگزاری دوره های آموزشی، سمینار اندیشکده ها و نوآوری صنعتی به بهره برداری رسید

عکس: یک مرکز آموزش زودهنگام کودکان در آفریقای جنوبی. این یکی از چهار نهاد مشابه است که یک شرکت چینی برای پذیرش کودکان خانواده های محروم ایجاد کرده است. نزدیک به 500 کودک از خانواده های محروم به این مرکز آموزش زودهنگام کودکان جذب شده است.

عکس: 5 ژوئن سال 2023، مجمع توانمندی رهبری زنان کشورهای بریکس در پکن برگزار شد.

رئیس جمهور چین در نشست امسال رهبران کشورهای عضو بریکس گفت چین مایل است با دیگر اعضای بریکس  برای ایجاد «مکانیسم تبادلات و همکاری در صنایع قابل توسعه مستمر» همکاری کند تا پلتفرم همکاری برای اجرای دستور کار 2030 سازمان ملل برای توسعه پایدار فراهم شود.

او خبر داد، چین «پارک انکوباسیون فناوری های چین-بریکس» را به منظور بهره مندی از دستاوردهای تحقیقات علمی و فناوری ایجاد خواهد کرد و با تکیه بر مکانیسم همکاری صورت فلکی های ماهواره ای سنجش از دور کشورهای بریکس، امکان ایجاد «پلتفرم همکاری کشورهای بریکس در داده ها و کاربرد ماهواره های سنجش از راه دور» به منظور پشتیبانی داده ای از توسعه کشاورزی، حفاظت از محیط زیست، کاهش بلایا و سایر زمینه ها در کشورهای بریکس را مورد بررسی قرار خواهد داد.

شی جین پینگ در مورد همکاری آموزشی کشورهای بریکس پیشنهاد کرد این کشورها باید از اتحادیه آموزش حرفه ای خود حسن استفاده را داشته باشند و ایجاد مکانیزم همکاری در آموزش دیجیتال را مورد بررسی قرار دهند. او خبر داد: چین نیز با استفاده از پلتفرم های خود از جمله مسابقه نوآوری زنان، تبادلات فرهنگی و انسانی میان کشورهای بریکس را بیش از پیش تعمیق خواهد بخشید.