نظام سیاسی بین الملل در مرحله گذار قرار دارد و برخی از قدرت های بزرگ و بی رقیب نظام بین ‌الملل به تدریج تضعیف می شوند و به مرحله واگذاری جایگاه و نقش خود به قدرت های نوظهور می رسند.

در حال حاضر این وضعیت در خصوص دو کشور آمریکا و چین مورد توجه است. چین در حوزه اقتصادی در حال پیشی گرفتن از آمریکا است. شکی نیست که قدرت اقتصادی چین به زودی این ظرفیت را برای پکن فراهم خواهد آورد که بعد از کسب توفیق در عرصه اقتصادی به سمت توسعه سیاسی، نظامی، فرهنگی و… برود.

شرایط امروز خاورمیانه نمودی از این وضعیت است. همانطور که امروز موازنه در آسیا تغییر کرده و قدرت از آمریکا به سمت چین میل می کند و چین به طور فزاینده‌ ای از نظر اقتصادی در این منطقه تسلط خود را نشان داده است.

همانطور که خاورمیانه در غیاب آمریکا درهای خود را به روی دیپلماسی چینی گشود این وضعیت در سایر مناطق جهان نیز دیده خواهد شد. همانطور که چین شرکای اقتصادی بیشتری در مناطق مختلف جهان پیدا می کند به مرور نقش آمریکا به عنوان رهبر سیاسی در میان کشور های جهان کم رنگ تر خواهد شد. این نکته هراس انگیزی برای آمریکا است که دهه ها رهبران این کشور در کاخ سفید را به فکر مقابله با چین انداخته است.

همانطور که رقابت با اقتصاد بزرگ و رو به رشد چین کار آسانی نیست، معکوس کردن روند نفوذ چین اقتصادی، سیاسی، نظامی و فرهنگی چین در جهان نیز کار آسانی نخواهد بود و آمریکا را در مسیر مهار چین با مشکل ناتوانی و ناکارآمدی روبرو می کند. اجرای سیاست چین هراسی نشانه ای از شکست سیاست های دیپلماتیک آمریکا برای مهار چین است.

آمریکا تنش با چین را جایگزین دیپلماسی کرده تا بتواند در شرایط امروز بین الملل، تعادلی ایجاد کند و درک جدید ولی دستکاری شده ای از وضعیت آینده جهان ایجاد و به جوامع مختلف القا کند. آمریکا می خواهد برای مقابله جدی تر و برخورد های احتمالی اش در آینده با چین، افکار عمومی جهان و کشورهای غرب را با خود همراه کند.

چین در مدت کوتاهی توانست وضعیت اقتصادی خود را بهبود بدهد و به موقعیت غیر قابل تصوری در سطح جهانی دست پیدا کند. چین با رشد اقتصادی بی رغیب خود هژمون اقتصادی آمریکا را به چالش کشید. مساله محوری اقتصاد با تاثیری که در جذب شرکای بین المللی جدید برای چین دارد، اصلی ترین دلیل تنش های میان آمریکا و چین است.

آمریکا برخلاف نطق های روسای جمهور این کشور ظهور چین پیشرفته و قدرتمند را قبول نمی کنند. آمریکا قصد دارد با گسترش سیاست های چین هراسی تحمل روانی چین را حتی برای مردم عادی دشوار کند.

مطرح کردن مسائلی مثل رابطه دولت مرکزی چین با ایغورهای مسلمان در استان سین کیانگ، یا تنش آفرینی در مورد تایوان و برخورد های گوناگونی که با مظاهر اقتدار پیشرفت علمی چین دارد از جمله سرنگون کردن بالن های هواشناسی چینی و دیگر موارد همه تلاشی از سوی آمریکا است تا چین هراسی را به شکلی علنی در جهان به جریان بیاندازد. 

نویسنده: حسن هانی زاده، تحلیلگر روابط بین الملل ایران

مطالب نوشته شده در این مقاله برگرفته از نظرات شخصی نویسنده است و موضع رسمی بخش فارسی رادیو و تلویزیون مرکزی چین را منعکس نمی‌کند.