محمود عباس، رئیس‌جمهور فلسطین دیروز سه‌شنبه 23 خرداد سفر سه روزه خود به چین را با ورود به پکن آغاز کرد. این پنجمین سفر عباس به چین است. او همچنین اولین رئیس دولت عربی است که امسال میهمان مقامات چین می شود.

به دنبال آرامش سیاسی در خاورمیانه پس از ازسرگیری روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان سعودی با میانجیگری چین، کارشناسان و مقامات انتظار داشتند که چین از ظرفیت خود برای پیشبرد حل بحران میان فلسطین و اسرائیل تحت چشم انداز امنیتی پیشنهادی خود با عنوان "ابتکار امنیت جهانی"، از طریق مذاکرات دوجانبه آتی عمل کند.

یک دوستی همیشگی

چین و فلسطین از دوستی سنتی برخوردارند که تاریخ طولانی دارد.

سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) یک سال پس از تأسیس، در سال 1965 دفتری را در پکن افتتاح کرد. در سال 1988، چین یکی از اولین کشورهایی بود که سازمان آزادیبخش فلسطین و کشور فلسطین را به رسمیت شناخت.

از سال 1964 تا آگوست 2001، یاسر عرفات، رئیس جمهور سابق فلسطین، 14 بار از چین بازدید کرد و اکثر مردم چین با یونیفورم نمادین سبز و چفیه سیاه و سفید معروفش در صفحه تلویزیون آشنا شدند.

شی جین پینگ، رئیس جمهور چین برای 10 سال متوالی به مناسبت روز جهانی همبستگی با مردم فلسطین، پیام های تبریکی به نشست ویژه یادبود این روز ارسال کرده است.

او بیش از یک بار پیشنهادهای چین را برای حل مسئله فلسطین مطرح کرد و بر لزوم پیشبرد قاطعانه راه حل سیاسی و تشدید تلاش های بین المللی تاکید کرد.

در دسامبر سال گذشته، همزمان با دیدار رئیس جمهور شی جین پینگ با عباس در عربستان سعودی، او موضع چین درخصوص تلاش برای راه حلی زودهنگام، عادلانه و بادوام برای مسئله فلسطین تکرار کرد و از اینکه چین و فلسطین در پنج دهه گذشته همواره به یکدیگر اعتماد و حمایت کرده اند، ستایش کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه چین هفته گذشته در یک نشست مطبوعاتی معمولی با اشاره به اینکه عباس دوست قدیمی و خوب و اولین رئیس دولت عرب است که در سال جاری از سوی چین میزبانی می‌شود، گفت که در این سفر عباس به خوبی درباره روابط دوستانه بین چین و فلسطین در سطح بالا گفتگو خواهد شد.

سخنگوی وزارت امور خارجه چین تاکید کرد: چین آماده همکاری با فلسطین برای پیروی از درک مشترک رهبران دو کشور و ارتقای دوستی سنتی چین و فلسطین در مراتب جدید است.

پتانسیل چین برای حل بحران فلسطین

کارشناسان و مقامات انتظار دارند که مذاکرات دوجانبه آتی راه هایی را برای پیشبرد روند حل بحران بین فلسطین و اسرائیل بررسی کند، زیرا چین از دیرباز حامی آرمان فلسطین بوده است.

چین سالیان متمادی خواستار اصلاح تحریفهای صورت گرفته با عنوان "طرح صلح خاورمیانه" با تمرکز مجدد بر قطعنامه‌های مربوطه شورای امنیت سازمان ملل متحدبوده است و از این راه به دنبال راه‌های فراگیرتر برای کاهش تنش اسرائیل با فلسطین است.

در سال 2021، چین یک طرح پنج ماده ای برای دستیابی به امنیت و ثبات در خاورمیانه و بعداً یک چشم انداز سه ماده ای برای اجرای راه حل مسئله فلسطین پیشنهاد کرد و از هر دو طرف خواست تا تنشها را کاهش دهند. در سال 2022، چین راه حل خود را برای چالش های امنیتی پیش روی بشریت، یعنی ابتکار امنیت جهانی پیشنهاد کرد که "امنیت مشترک" را برای همه ترویج می کند و در عین حال خواستار احترام گذاشتن و جدی گرفتن نگرانی های امنیتی مشروع همه است. احیای روابط دیپلماتیک بین عربستان سعودی و ایران در ماه مارس با میانجیگری چین که منجر به پایان دادن به سال‌ها خصومت بود، یک رویه موفق این ابتکار است.

پس از توافق دو کشور حاشیه خلیج فارس، گام‌های آشتی‌جویانه در خاورمیانه یکی پس از دیگری برای شکستن بن‌بست‌های دیپلماتیک برداشته می‌شود.

زمانی که تشدید تنش‌ها بین اسرائیل و فلسطین به اوج‌گیری خشونت‌ها کمک کرد، چین گانگ، وزیر امور خارجه چین، در 17 آوریل با الی کوهن، وزیر امور خارجه اسرائیل تماس گرفت تا تمایل چین را برای تسهیل مذاکرات به منظور "جلوگیری از تشدید درگیری و خارج شدن مناقشات از کنترل" اعلام کند.

به گفته هانان حسین، دستیار پژوهشی در مؤسسه تحقیقات سیاست اسلام آباد، ابتکار امنیت جهانی یک نقطه مرجع کلیدی در گفتگوهای «چین گانگ» با کوهن بوده است و رویکرد پیشگیرانه‌تری را برای تشویق گفتگوها پیشنهاد می کند، به ویژه زمانی که گفتگوها برای بیش از یک دهه از دست رفته باشد.

از آنجایی که چین تلاش خود را سال ها صرف حفظ روابط دیپلماتیک سالم با هر دو طرف و ایجاد زمینه مشترک ارزشمند برای بی طرفی خود و هماهنگ کردن انتظارات برای رفع تنش کرده است، فلسطین و اسرائیل هر دو به نفوذ چین اهمیت می دهند و از نقش مثبت آن استقبال می کنند. هانان حسین در تفسیری برای پایگاه تلویزیون سی جی تی ان نوشت: "خوشبینی قابل توجهی در مورد توان چین برای ایجاد اعتماد فزاینده و میانجیگری مؤثر برای صلح پایدار در منطقه وجود دارد."

نظرسنجی روزنامه عرب نیوز در ماه مه نیز نظر حسین را منعکس کرد که نشان داد 80 درصد فلسطینی ها از نقش چین در حل بحران با اسرائیل حمایت می کنند در حالی که تقریبا 60 درصد از افراد مورد بررسی به نقش آمریکا اعتماد ندارند.

عباس زکی، عضو کمیته مرکزی فتح و کمیسر فلسطینی روز سه شنبه در مصاحبه با گروه رسانه‌ای چین گفت: سفر عباس این بار به چین به دلیل نفوذ فزاینده چین در خاورمیانه، به ویژه پس از میانجیگری موفقیت‌آمیز پکن در مذاکرات برای احیای روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان سعودی برای روابط کشورهای عربی با چین بسیار مهم است.

وی افزود: چین و فلسطین همواره با اعتماد متقابل به یکدیگر در مسائل مربوط به منافع اصلی آنها همکاری کرده اند و فلسطین همواره به اصل چین واحد پایبند بوده است.

وی با اشاره به اینکه چین به توسعه چشمگیری دست یافته است، گفت: جهان عرب به چین نیاز دارد و فلسطین آماده است همکاری در زمینه های مختلف و همکاری تحت طرح کمربند و جاده را تعمیق بخشد.