عکس: «جین شان‌‌لینگ» در استان هه‌بی در شمال چین، بخشی مهم از دیوار بزرگ چین است که در دوران سلسله «مینگ» ساخته شده و بیش از 400 سال قدمت دارد

«آرنولد جوزف توینبی» تاریخ‌شناس بریتانیایی در گذشته تمدن چین را به خاطر این تحسین کرده که در طول حدود 6 هزار سال تاریخ بشر و از میان 26 تمدن گوناگونی که شکل گرفته‌اند، تمدن چین تنها تمدنی بوده که تا به امروز پیوسته ادامه یافته و هرگز تداوم آن قطع نشده است.

این تداوم نادر نه تنها حاصل شتاب توسعه درونی تمدن چین بلکه به دلیل گشودگی و فراگیری آن در برابر جهان است.

با مروری بر تاریخ مشخص می‌شود که تمدن چین در دوره شکوفایی خود و در برخورد با فرهنگ‌های بیگانه و ناهمگون با خود، علاوه بر پذیرفتن و احترام گذاشتن به ویژگی‌های آنها، در عین حال برخی از مؤلفه‌ها و ویژگی‌های این فرهنگ‌های بیگانه و ناهمگون را جذب و در خود ادغام کرده‌ که باعث شده فرهنگ این سرزمین کامل‌تر و غنی‌‌تر شود.

شهر «شی‌‌آن» در شمال غربی چین که در گذشته «چانگ‌‌آن» خوانده می‌شد و پایتخت سلسله «تانگ» (618م – 907م میلادی) بود. تصویر فوق منظره «شهرک سلسله تانگ»- مجتمع ساختمان‌های ساخته شده به سبک سلسله تانگ در دوران شکوفایی آن سلسله را نشان می‌دهد 

دودمان تانگ که بیش از 1100 سال پیش بر چین حکومت می‌کرد، به عنوان یکی از قدرتمندترین سلسله‌ها در تاریخ چین، با یک رویکرد فرهنگی باز و فراگیر، صحنه‌هایی رنگارنگ و شکوفا از فرهنگ‌های چندگانه در زمینه‌های مختلف را در جامعه به تصویر کشیده بود.

با نگاهی به وضعیت مذهبی آن دوران مشاهده می‌کنیم که بودیسم که بیش از 2000 سال پیش وارد چین شده بود، در دوران دودمان تانگ با فرهنگ و جامعه چین ادغام شد، آیین‌های مسیحیت نسطوری، زرتشتی و مانی نیز در دوران دودمان تانگ از اروپا و غرب آسیا وارد چین شدند.

 معبد «کای‌یوان» با قدمت بیش از 1300 سال و مناطق محوری محافظت شده شهر باستانی معبد 

«چوان‌جوئو» بندری تجاری بزرگ در جنوب شرقی چین، نیز نمونه‌ای بارز از گشودگی و فراگیری تمدن چین است.

چوان‌جوئو، در قدیم «تسی‌تونگ» نام داشت که در دودمان تانگ یکی از چهار بندر بزرگ چین برای تجارت با خارج بود و در دودمان «سونگ» (تا به حال حدود 700 سال قدمت دارد) وارد دوره شکوفایی خود شد.

در این شهر بندری تجاری شلوغ، صحنه‌ای با فرهنگ چندگانه دیده می‌شد. در آن زمان تعداد زیادی از مسلمانان عربی و ایرانی در چوان‌جوئو زندگی می‌کردند. مسیحیت و هندوئیسم نیز در اینجا گسترش یافت و آثار فراوانی از خود به جای گذاشت.

 بخش «شی‌چِنگ» شهر «وو‌یوان» استان «جیانگ‌شی» واقع در مرکز چین همواره لقب «زیباترین روستای چین» را به خود اختصاص داده است

در پی افزایش قدرت ملی و ارتقاء جایگاه بین‌المللی چین، در برخی از نقاط جهان عبارت «چین‌هراسی» ظهور کرده و سعی می‌شود در کنار «تئوری تقابل تمدن‌ها» در سراسر جهان این نظریه را گسترش دهد که: تقابل بین تمدن‌های مختلف اجتناب‌ناپذیر است و یک تمدن در دوره قدرتمندی و شکوفایی خود ناگزیر به استعمار، گسترش، سلطه‌طلبی و صدور فرهنگ خود می‌شود تا از این طریق دیگر فرهنگ‌ها را نابود کند و یا جایگزین آنها شود.

اما تنها یک الگو برای تمدن‌‌های بشری وجود ندارد و در عین حال تمدن‌ها همگی یک مسیر توسعه مشابه را طی نمی‌کنند. دودمان باشکوه تانگ و تاریخ جوان‌جوئو نشان می‌دهد: تمدن چین در دوران قدرتمندی و شکوفایی خود نیز حائز ویژگی‌های گشودگی و فراگیری بوده است.

تمدن چین در جریان برخورد با تمدن‌های خارجی، به جای تکذیب و تقابل، از رویکرد احترام‌ و جذب و آموختن متقابل بهره برده و با داشتن نگاهی صحیح به وجود شباهت و تفاوت، در هماهنگی و همزیستی با تمدن‌های دیگر به سر برده است که یکی از علل مهم تداوم پیوسته و بدون انقطاع  این تمدن برای هزاران سال به شمار می‌رود.