«لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا» رئیس جمهور برزیل، از 12 تا 15 آوریل (23 تا 26 فروردین) یک سفر رسمی موفق به چین داشت. لولا در این سفر به موضوعات مهمی پرداخت و سخنرانی‌هایش درباره دلار آمریکا مباحث داغی را در سراسر جهان برانگیخت. درست مثل اظهارات «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه درباره روابط اروپا، چین و آمریکا که مانند یک بمب در میان افکار عمومی و رسانه‌های غرب منفجر شد.

رئیس جمهور برزیل  روز 13 آوریل (24 فروردین)، هنگام شرکت در مراسم تحلیف رئیس بانک توسعه جدید «بریکس» در شانگهای، سوالات چالش‌برانگیزی را مطرح کرد:

«من هر شب به این سوال فکر می‌کنم که چرا همه کشورها از دلار آمریکا برای تسویه داد و ستدهای خود استفاده می‌کنند؟»

«چرا بانک بریکس نمی‌تواند با ارز کشورهای عضو وام بدهد؟»

«می‌دانم مردم به استفاده از دلار عادت کرده‌اند، اما فکر می‌کنم قرن بیست و یکم است و ما می‌توانیم کارها را کمی متفاوت انجام دهیم.»

این اظهارات در محل سخنرانی ولوله شدیدی به راه انداخت و حضار به مدت طولانی لولا را تشویق کردند و پس از آن هم بحث‌های داغی را در فضای مجازی به دنبال داشت.

رئیس جمهور برزیل در گفتگوی اختصاصی با رادیو و تلویزیون مرکزی چین بار دیگر در این خصوص گفت :« کشورهای بزرگی مانند چین و برزیل نیازی به تجارت بر اساس دلار آمریکا ندارند؛ دو کشور می‌توانند به طور کامل یک سیستم ارزی واحد ایجاد کنند و از ارزهای خود برای تسویه حساب استفاده کنند.»

دولت برزیل در پایان ماه مارس، اعلام کرد که برزیل با چین به توافق رسیده تا تسویه حساب‌های تجاری را با ارزهای دو کشور انجام دهد. بر اساس بیانیه مشترک منتشر شده در سفر لولا به چین، چین و برزیل درباره تعمیق گفتگوهای اقتصادی و مالی، تقویت تجارت با ارزهای خود و ارتقای همکاری در زمینه تامین مالی پایدار توافق کردند.

«دلارزدایی» اخیراً به موضوعی داغ در افکار عمومی بین‌المللی تبدیل شده است و عجیب نیست که برزیل به رهبری آقای لولا در خط مقدم کشورهای «دلارزدایی» قرار دارد چرا که این کشور آمریکای جنوبی یکی از کشورهایی است که بیشترین آسیب را از ایالات متحده دیده است.

بین سال‌های 2003 تا 2010، لولا دو بار ریاست جمهور برزیل را برعهده داشت و به او «فرزند برزیل» گفته می‌شد. در طول دو دولت قبلی لولا، اقتصاد برزیل به سرعت توسعه یافت و در سال 2010 به هفتمین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شد. با این حال، لولا که برای سومین بار رئیس جمهور شد، کشوری پر از خرابی‌ها و حتی با گرسنگی شدید را تحویل گرفت . بر اساس آمارهای منتشره تا ژوئن 2022، 125 میلیون نفر در برزیل غذای کافی ندارند و 33 میلیون نفر با کمبود شدید مواد غذایی مواجهند.

لولا در سخنرانی پس از سومین انتخاب خود با گریه گفت: «اگر تا پایان دوره من، هر برزیلی قهوه، ناهار و شام بخورد، پس می‌توان گفت ماموریت من انجام  شده است.»

برزیل یک کشور بزرگ تولید کننده و صادرکننده مواد غذایی است و به عنوان انبار غلات جهان شناخته می‌شود، اما لولا بارها اشاره کرده که ماموریت او به عنوان رئیس جمهور این است که برای هر برزیلی سه وعده غذایی فراهم کند. باید گفت این آرزوی بلندپروازانه‌ای نیست اما تحقق آن هم آسان نیست.

.دلایل این امر پیچیده و عمدتا در دو نکته زیر خلاصه می‌شود:

اول از همه، بیشتر زمین‌های برزیل در دستان معدود صاحبان مزارع و  شرکتهای چند ملیتی است. چهار تاجر عمده غلات جهان، شرکت‌های بزرگ کشاورزی محلی در برزیل را کنترل می‌کنند و غلاتی که تولید می کنند عمدتاً برای صادرات استفاده می‌شود. منطقه کاشت مواد غذایی زیادی وجود ندارد که مردم عادی برای بقا به آن وابسته باشند و حجم زیادی از غذا هنوز وارد این می‌شود. تحت تأثیر افزایش خشونت آمیز نرخ بهره فدرال رزرو (بانک مرکزی ایالات متحده) و سایر عوامل، نرخ تورم داخلی برزیل دو رقمی شده، ارزش پول رئال به شدت پائین آمده  و قدرت خرید مردم افت کرده و همین منجر به قحطی نادر در این کشور بزرگ صادرکننده مواد غذایی شده است.

علاوه بر این، ایالات متحده وحشیانه در امور داخلی برزیل مداخله می‌کند و پی در پی  به ایجاد اختلافات و شکاف سیاسی در این کشور پرداخته است که این نیز عامل مهمی برای جلوگیری از توسعه برزیل محسوب می‌شود. لولا پس از پایان دوره دوم ریاست جمهوری خود به زندان افتاد و پشت این رویداد دست فتنه‌انگیز ایالات متحده بود.

آقای لولا در مصاحبه‌ای با CCTV از ناپیوستگی در سیاست و اقتصاد برزیل ابراز تاسف کرد و گفت: «می‌دانم که چین چگونه فقیر بود، همچنین شاهد بودم که درآمد دستمزد برزیل بالاتر از چین بود و اقتصاد برزیل قوی‌تر از چین به نظر می‌رسید. اما سپس چین به توسعه جهشی دست یافت. این جلوه‌ای از توانایی سیاسی و بالغ بودن سیاسی چین است.»

این داستان بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین از جمله برزیل است که از دخالت ایالات متحده و هژمونی دلار رنج می‌برند. در دهه 1970، آمریکای لاتین یک دوره طلایی توسعه داشت. با این حال، در دهه 1980، فدرال رزرو نرخ بهره را به شدت به 20 درصد افزایش داد و کشورهای آمریکای لاتین مجموعاً دچار بحران بدهی شدند. پس از این دور آسیب رسانی از  دلار، کشورهای آمریکا جنوبی که به سرعت در حال توسعه بودند، از آن زمان به بعد دچار رکود شدند.

 تا به امروز، کشورهای آمریکای لاتین هنوز آسیب پذیرترین مناطق در طول چرخه افزایش نرخ بهره دلار آمریکا به شمار می‌روند.

واشنگتن دلار را به سلاح تبدیل کرده و جهان برای مدت طولانی از دلار آسیب دیده است. اخیراً برخی کشورها یکی پس از دیگری استفاده از دلار آمریکا را کاهش داده‌اند و این جرقه کوچک به تدریج به آتش بزرگ تبدیل شده است.

«لارنس سامرز» وزیر اسبق خزانه داری ایالات متحده روز شنبه 15آوریل (26 فروردین) گفت که نشانه‌های «نگران کننده‌ای» وجود دارد که نشان می‌دهد بیشتر قدرتهای بزرگ متحد شده و اعتماد کشورهای سراسر جهان را جلب می‌کنند، به این سبب ایالات متحده در حال از دست دادن نفوذ جهانی خود است و روزبه روز منزوی شده است.

یک ضرب المثل قدیمی در چین می گوید اگر کارهای ناشایست زیادی انجام دهید، مسلما خواهید مرد. کشورهای بیشتر و بیشتری دلار آمریکا را کنار می‌گذارند و برای تسویه داد و ستد به ارزهای خود روی می‌آورند. سخنرانی صریح رئیس جمهور برزیل در مورد دلار آمریکا ممکن است برای سیاستمداران آمریکایی خوشایند نباشد، اما بسیاری از شخصیت‌های مشهور و کاربران عادی اینترنت او را تحسین می‌کنند، زیرا او شجاعانه آنچه را که بسیاری از مردم جهان قصد گفتنش را دارند اما جرات آن را ندارند، به زبان آورد.

نویسنده: لوئو لایی آن تحلیلگر سیاسی و روزنامه نگار چین