دموکراسی ارزش مشترک بشریت است نه امتیازی ویژه برای چند کشور انگشت شمار!
2023/04/15 15:18:48

ایالات متحده اخیرا دومین به اصطلاح «نشست دموکراسی» را برگزار کرد که طبق تعریف رسانه‌های آمریکایی یک گردهمایی «ایدئولوژیکی» بود.

دولت ایالات متحده در این نشست دوباره سعی کرد جهان را طبق تعریف خود به دو اردوگاه کشورهای دارای دموکراسی و کشورهای بدون دموکراسی تقسیم کند. با این وجود، آمریکا با ادعای داشتن برتری بر دیگران و هژمونی‌طلبی در راستای منافع خود و نه دیگران، هیچ ربطی به دموکراسی ندارد. در واقع آنچه در حال انجام آن است تحریک تقابلی بلوکی محسوب می‌شود.

هیچ نظام دموکراتیکی در جهان نیست که بتواند ادعا کند بر دیگران برتری دارد. هیچ کشوری شایسته این نیست که به عنوان قاضیِ دموکراسی عمل کند. تمام مردم جهان قادرند به شکلی مستقل مسیر دموکراسی با ویژگی‌های خاص کشور خود را توسعه دهند و بنا بر این با خرد و توانایی خود به غنی‌سازی تنوع دموکراسی کمک کنند.

دموکراسی به معنای «حکومت کردن به وسیله مردم» یا «حاکمیت مردم» است. این مفهومی انتزاعی نیست بلکه یک پدیده عینی است که مداما در حال تکامل است. در واقع هیچ مدل تعریف‌شده و منحصربفردی از دموکراسی وجود ندارد. تمام اشکال دموکراسی نتیجه توسعه تمدن سیاسی بشر تحت شرایط تاریخی است.

بیش از 200 کشور و منطقه و بیش از 2500 گروه قومیتی در جهان وجود دارد. تاریخ، شرایط ملی، گروه‌های قومی و آداب و رسوم متفاوت تمدن‌های گوناگون را به جود آورده است. این تنوع و تمایز است که تعیین می‌کند هیچ نظام سیاسی یکسانی در جهان وجود ندارد و بر همین اساس هیچ مدل سیاسی وجود ندارد که مناسب همه باشد.

نظام سیاسی کشورها بر اساس شرایط ملی متفاوت آنها، منحصربفرد هستند. نظام سیاسی یک کشور توسط مردم آن کشور برگزیده می‌شود و نتیجه فرایند طولانی مدت تکامل و بهبود مبتنی بر تاریخ، سنت‌های فرهنگی و توسعه اقتصادی و اجتماعی آن است.

تاریخ و واقعیات بارها و بارها نشان داده‌اند که تقلید از نظام‌های سیاسی و مدل‌های دموکراتیک دیگر کشورها، کارایی نخواهد داشت. از همه مهمتر این تقلید حتی به ناآرامی اجتماعی، اختلافات ملی، کشتار و سرنگونی نظام‌ها می‌انجامد و آینده و سرنوشت آن کشور را نابود می‌سازد.

بسیاری از کشورهای غیرغربی نظام‌های دموکراتیک خود را بر اساس اصلی اساسی دموکراسی و شرایط ملی خود توسعه داده‌اند و بنا بر این به حکمرانی مناسب خود دست یافته‌اند.

از نقطه نظر تاریخی، توسعه دموکراسی در ایالات متحده یک گام رو به جلو بوده است. با این حال، دموکراسی آن با گذشت سال‌ها از مفهوم اصلی دور و به زوال کشیده شده و به شکلی روزافزون از معنای دموکراسی و جوهره اصلی آن منحرف گشته است. جلال و جبروت خودانگارانه «فانوس جهانی دموکراسیِ» آمریکا درخشش خود را از دست داده است.

ایالات متحده در حال حاضر با رویکردهای آشفته و نابسامان دموکراسی دست و پنجه نرم می‌کند و ماهیت‌ سیاست‌های پول‌محور و الیگارشی آن مداما در حال افشا شدن هستند.

بر اساس آمارهای موسسه «اوپن‌سیکرتس» مجموع هزینه انتخابات ایالتی و فدرال سال 2022 با شکستن رکورد تاریخی نزدیک به 17 میلیارد دلار بود که از تولید ناخالص داخلی بیش از 70 کشور در سال 2021 فراتر رفت.

دموکراسی قرار است به حل مشکلات مردم بپردازد. با این وجود، توانایی حکمرانی دموکراسی آمریکا مداما در حال افول بوده است. سیاستمداران مداما شعار می‌دهند و وعده‌های توخالی مطرح می‌کنند اما هیچ وقت به قول خود عمل نمی‌کنند. بیشتر رای دهندگان عادی فقط در زمان انتخابات مورد توجه قرار می‌گیرند و پس از آن به آنها توجهی نمی‌شود و نمی‌توانند تاثیری واقعی بر تصمیمات سیاسی بگذارند. به عبارت دیگر صداها و درخواست‌ها برای دموکراسی از نظر سیاستمداران یک «صدای نامفهوم» تلقی می‌شود.

این روند به یک سرخوردگی روزافزون نسبت به دموکراسی آمریکایی منتهی شده است. بر اساس نظرسنجی که مشترکا توسط روزنامه «واشنگتن پست» و دانشگاه «مریلند» انجام شده، افتخار آمریکایی‌ها به دموکراسی‌اشان از 90 درصد در سال 2002 به 54 درصد در سال 2022 افت داشته است. نظرسنجی «مرکز پیو» نیز نشان می‌دهد 65 درصد آمریکایی‌ها معتقدند نظام دموکراتیک ایالات متحده به اصلاحات بزرگ نیاز دارد و در عین حال 57 درصد نیز بر این باورند آمریکا دیگر یک مدل برای دموکراسی محسوب نمی‌شود.

دموکراسی حق مردم تمام کشورهاست نه یک امتیاز ویژه برای چند کشور انگشت شمار و خاص. کشورهای بیشتر و بیشتری امروزه متوجه شده‌اند که باید مسیر توسعه خود را که مناسب خودشان است پیدا کنند و باید نسبت به اقدام خطرناک صادرات دموکراسی آمریکا هوشیار باشند.

ایالات متحده بدون توجه به تفاوت‌های بزرگ در سطح توسعه اقتصادی و پیشینه تاریخی و فرهنگی کشورهای سراسر جهان، به دنبال تحمیل نظام سیاسی و ارزش‌های خود بر دیگر کشورهاست به گونه‌ای که با این رویکرد بسیاری از کشورها و مناطق به ورطه ناآرامی، درگیر و جنگ افتاده‌اند.

طبق توصیف یک رسانه خارجی، مدت‌های مدید است که دموکراسی به یک سلاح کشتار جمعی برای آمریکا به منظور حمله کشورهایی تبدیل شده که دیدگاه‌های متفاوتی دارند.

بر همین اساس «ریچارد هاس» رئیس اندیشکده «شورای روابط خارجی ایالات متحده»، «نشست دموکراسی» را یک «ایده بد» توصیف و تاکید کرد دموکراسی آمریکایی به سختی مدلی برای دیگر کشورها محسوب می‌شود.

دموکراسی یک ارزش مشترک انسانی است. کشورها باید به تنوع فرهنگی تمدن‌ها احترم بگذارند، ارزش مشترک بشری را به پیش ببرند، حمایتی صادقانه از تمام تلاش‌های تحقق مستقل مسیر دموکراسی به عمل آورند و یادگیری متقابل در خصوص دموکراسی را بر اساس احترام متقابل و برابری ترویج کنند تا به این ترتیب توسعه مداوم دموکراسی به جلو حرکت کند و جهانی ساخته شود که در آن تمام کشورها به فرهنگ و ارزش‌های دیگران احترام بگذارند.

  • 2023/04/15 15:18:48
  • GMT+08:00
  • /