آقای «چانگ هوآ» سفیر جمهوری خلق چین در تهران طی مصاحبه‌ای تفصیلی با خبرگزاری تسنیم به موضوعات مهمی چون احیای روابط تهران-ریاض با میانجیگیری پکن، مداخلات آمریکا در منطقه، روند دلار زدایی در جهان، چشم انداز روابط ایران-چین و بحران اوکراین پرداخته است.

به عقیده وی مذاکرات ایران و عربستان در پکن نمونه و ایده‌های جدیدی برای حل مسائل امنیتی جهانی ارائه کرده است.

چانگ هوآ در خصوص چشم انداز روابط تهران-پکن نیز تاکید کرد: به نظر من طرح همکاری همه جانبه چین و ایران از اهمیت بالایی برخوردار است و چشم انداز گسترده‌ای دارد. این طرح چشم انداز و مسیر همکاری بلند مدت دو طرف را تعیین می‌کند و چارچوب کلانی برای آینده همکاری‌های آتی چین و ایران فراهم می‌کند.          

مشروح مصاحبه تسنیم با سفیر جمهوری خلق چین را می‌خوانید:

* تسنیم: 6 آوریل «چین گانگ» عضو شورای دولتی و  وزیر امور خارجه چین با «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه ایران و «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان در پکن دیدار کردند. ایران و عربستان بیانیه مشترکی را امضا کردند که در آن از احیای روابط دیپلماتیک خبر دادند. از سرگیری روابط دیپلماتیک بین ایران و عربستان با میانجیگری چین بازتاب‌های مشتاقانه‌ای را در جامعه بین‌المللی برانگیخت. لطفاً سیاست‌ها و انگیزه‌های دولت چین در این خصوص را توضیح دهید.

- سفیر چین:در پاسخ به پیشنهاد رئیس جمهور چین آقای «شی جین پینگ» مبنی بر حمایت چین از ایران و عربستان برای بهبود روابط و با توجه به اجماع مهمی که بین رئیس جمهور  چین و رهبران دو کشور حاصل شده است  آقای «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و آقای «مساعد بن‌محمد العیبان»  وزیر مشاور و عضو شورای وزیران عربستان سعودی از 6 تا 10 مارس در پکن در مورد بهبود روابط بین دو کشور مذاکره کردند. «وانگ یی»، عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست چین و مدیر دفتر امور خارجی کمیته مرکزی حزب کمونیست چین نیز مذاکرات جداگانه‌ای با ایران و عربستان داشت و همچنین ریاست مراسم افتتاحیه و اختتامیه مذاکرات را بر عهده داشت.

با تلاش مشترک چین، ایران و عربستان سعودی، مذاکرات ایران و عربستان سعودی در پکن به نتایج چشمگیری دست یافته است. از آن زمان، چین به حمایت از ایران و عربستان در افزایش اعتماد و رفع تردیدها و برداشتن گام‌های جدید در مسیر بهبود روابط، مطابق با نقشه راه و جدول زمانی مشخص «توافق پکن» ادامه داده است. در 6 آوریل، چین گانگ عضو شورای دولتی و  وزیر امور خارجه چین با عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران و فیصل وزیر امور خارجه عربستان سعودی در پکن دیدار کردند.

پس از این دیدار، آقای چین گانگ شاهد امضای بیانیه مشترک ایران و عربستان سعودی بود و خبر از سرگیری روابط دیپلماتیک دو کشور با تأثیر فوری گسترش یافت و صفحه جدیدی در روابط بین ایران و عربستان سعودی ورق زدند و توجه و تحسین گسترده در جامعه بین المللی را برانگیختند.

 هدف اصلی و نقطه شروع اساسی چین برای ترویج مذاکرات ایران و عربستان در پکن، ترویج صلح و گفتگو، و حفظ و ارتقای صلح و ثبات منطقه ای است. حقایق و تاریخ بارها ثابت کرده است که «قرار دادن یک جناح در مقابل جناح دیگر» «تفرقه بینداز و مدیریت کن» و «تقابل بین اردوگاه‌ها» هرگز راه درستی برای برخورد با مسائل امنیتی نبوده است. استراتژی بلندمدت برای صلح و ثبات درازمدت در جهان این است که مسیر امنیتی جدید با گفتگو به جای تقابل و  مشارکت را به جای اتحاد و برد-برد را به جای جمع صفر در پیش بگیریم. مذاکرات ایران و عربستان در پکن نمونه و ایده‌های جدیدی برای حل مسائل امنیتی جهانی ارائه کرده است. چین تمام تلاش خود را برای ارائه حمایت‌های لازم از ایران و عربستان سعودی و کمک به ارتقای امنیت و ثبات در خاورمیانه ادامه خواهد داد.

* تسنیم: به دلیل دخالت‌های آمریکا و دیگر قدرت‌های مادی بزرگ خارج از منطقه، خاورمیانه سال‌هاست که با چالش‌های امنیتی مواجه بوده است، آرامش و صلح به آرزویی در برخی از کشورها تبدیل شده است. بنابراین هر تلاش دیپلماتیک جهت برقراری صلح سودمند است و باعث خرسندی تمامی کشورهای منطقه می‌‌شود. با این حال، بر اساس گزارش رسانه های غربی، برخی کشورهای غربی معتقدند میانجی گری چین منافع آنها را در غرب آسیا به چالش کشیده است و آن ها حتی به دروغ ادعا می کنند که می‌خواهند تلاش های ایران و عربستان برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک را خراب کنند. رسانه های غربی نیز مدعی هستند که میانجیگری چین فقط برای تامین امنیت انرژی خود است، نظر شما در مورد این دیدگاه‌ها چیست؟

- سفیر چین: آمریکا و غرب از هژمونی افکار عمومی سوء استفاده می‌کنند، موضوعات بحث برانگیز را دستکاری و تبلیغات فریبنده ای انجام می دهند و مداخله مستمر در ادراک مردم در خاورمیانه همواره تاکتیک آنها برای حفظ هژمونی آنهاست. زمانی که «توافقنامه پکن» ایران و عربستان مورد استقبال اکثر کشورهای جهان قرار گرفت، ادعای حمایت از «ورود چین به خاورمیانه برای انرژی» به طور کامل نشان دهنده نیت بد آمریکا است.

دخالت خارجی عامل مهمی است که امنیت و ثبات منطقه خاورمیانه را تضعیف می‌کند و بر آن تأثیر بدی می‌گذارد. آمریکا مرتکب نقض جدی حقوق بشر و بسیاری از جنایات دیگر در خاورمیانه شده است که باعث آسیب دائمی و خسارات جبران ناپذیر به کشورها و مردم منطقه شده است. ما از جامعه بین‌المللی به‌ویژه کشورهای با نفوذ و تاثیر خارج از منطقه می‌خواهیم که به حاکمیت کشورهای خاورمیانه احترام بگذارند و در امور داخلی کشورهای منطقه مداخله نکنند؛ چندجانبه‌گرایی واقعی را اتحاذ کنند و برای ایجاد قلدری یک‌جانبه تفرقه ایجاد نکنند،  باید به سنت‌های تاریخی و فرهنگی خاورمیانه احترام بگذارند و بین تمدن‌ها تفرقه ایجاد نکنند.

چین به عنوان دوست خوب کشورهای خاورمیانه منفعت شخصی در منطقه برایش وجود ندارد، همیشه متعهد به حل و فصل سیاسی مسائل داغ و همیشه یک میانجی با حسن نیت و قابل اعتماد بوده است. از کشورهای منطقه برای حفظ استقلال استراتژیک، تقویت همبستگی و هماهنگی، رهایی از مداخلات خارجی و به درستی در دست گرفتن آینده و سرنوشت خاورمیانه در دستان خود، بی‌امان حمایت می‌کند.

* تسنیم: به نظر شما از سرگیری روابط دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی پس از 7 سال چه سودی برای غرب آسیا و سایر منطقه‌های جهان دارد؟ آیا می‌توان نقش سازنده چین را به دیگر مسائل منطقه‌ای مانند مسئله یمن، بهبود روابط سوریه و عربستان سعودی داد؟

- سفیر چین: بهبود روابط ایران و عربستان سه مزیت دارد: اول اینکه تضمین قوی‌تری برای حفظ صلح و ثبات منطقه‌ای است که برای تقویت وحدت و همکاری کشورهای منطقه و کاهش تنش‌های منطقه‌ای از اهمیت زیادی برخوردار است. دوم اینکه ارائه الگوی مهمی برای کشورهای سراسر جهان برای حل مناثشات از طریق مذاکره و مشورت، در راستای خواست مردم و مطابق روند زمانه و منافع مشترک کشورهای منطقه می‌باشد. سوم اینکه ارائه الگو فوق العاده برای حمایت از ابتکارات امنیتی جهانی و ایجاد جامعه بشری با آینده ی مشترک است. این یک گام کوچک برای ایران و عربستان جهت برقراری صلح و همچنین گام بزرگی برای بشریت به منظور غلبه بر تعارضات و آشتی و صلح  است.

آقای امیرعبداللهیان و آقای فیصل از مسئولیت چین به عنوان یک کشور بزرگ قدردانی کردند، از برگزاری موفقیت ‌آمیز مذاکرات ایران و عربستان در پکن نیز حمایت کردند و دو کشور از چین به خاطر حمایت پرقدرت از این نشست مهم تشکر کردند. به گفته ایشان اجرای «توافق پکن» را ارتقا خواهند داد، و به بهبود روابط دوجانبه ادامه می‌دهند و برای حفظ صلح، امنیت و ثبات منطقه‌ای همکاری می‌کنند. کشورهای خاورمیانه به شدت از نقش مثبت چین استقبال می‌کنند و معتقدند که این امر برای ارتقای امنیت و ثبات در خاورمیانه از اهمیت زیادی برخوردار است و همچنین کشورهای خاورمیانه را به حل اختلافات و دستیابی به توسعه مشترک از طریق مذاکره و مشورت تشویق کرده است.

متاثر از آشتی بین ایران و عربستان، مذاکره در منطقه خاورمیانه، تنش زدایی و عادی سازی روابط در خاورمیانه تقویت و تعمیق یافته است. اخیراً «دیپلماسی آشتی» در خاورمیانه مکررا اتفاق افتاده است. ما معتقدیم که صرف نظر از اینکه مشکلات چقدر پیچیده و چالش‌ها چقدر حاد هستند، مادامی که گفتگوها را بر مبنای شرایط برابر و با روحیه احترام متقابل انجام دهیم، قادر خواهیم بود راه حل‌های قابل قبولی برای طرف‌ها پیدا کنیم. چین همانند همیشه مسئولیت خود را به عنوان یک کشور بزرگ نشان خواهد داد، از عدالت حمایت خواهد کرد و از کشورهای خاورمیانه در ترویج حل و فصل سیاسی مسائل کنونی از طریق گفتگو و مشورت حمایت خواهد کرد.

ما حاضریم حامی امنیت و ثبات در خاورمیانه، شریک توسعه و شکوفایی و مروج وحدت و خودسازی باشیم.

* تسنیم: ایالات متحده، چین را بزرگترین رقیب استراتژیک خود می‌داند و تلاش می‌کند تا قدرت و نفوذ چین را در همه جنبه‌ها محدود کند. این گمانه زنی رسانه‌های غربی مبنی بر سوء استفاده چین از کاهش نفوذ آمریکا در منطقه برای استفاده از «خلأ قدرت» برای اعمال نفوذ بیشتر در غرب آسیا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

- سفیر چین: چین همیشه بر این باور بوده است که در خاورمیانه به اصطلاح «خلأ قدرت» آنگونه که برخی کشورها فریاد می‌زنند وجود ندارد و مردم خاورمیانه صاحب آینده و سرنوشت منطقه هستند. جامعه بین‌المللی باید به مقام حاکمیت کشورها و مردم منطقه احترام بگذارد. چین به عنوان شریک استراتژیک و دوست صمیمی کشورهای منطقه، کاملاً به مقام حاکمیت کشورهای خاورمیانه احترام می‌گذارد و قرار نیست اصطلاح «خلأ» را پر کند و «دایره کوچک» انحصاری ایجاد نخواهد کرد و همچنین به دنبال منافع شخصی ژئوپلیتیکی نیست و در منطقه عملکرد سازنده‌ای خواهد داشت.

* تسنیم: لطفا آخرین پیشرفت‌های طرح همکاری همه جانبه چین و ایران را توضیح دهید، چشم انداز اجرای  این سند را چگونه ارزیابی می‌کنید؟                                                             

- سفیر چین: فوریه امسال، رئیسی ریاست جمهوری ایران به چین سفر کرد. رئیس جمهور شی جین پینگ و رئیسی در گفتگو با یکدیگر به اجماع مهمی در مورد پیشبرد اجرای طرح همکاری همه جانبه چین و ایران دست یافتند، و شاهد امضای تعدادی از اسناد همکاری در زمینه های کشاورزی، تجارت، گردشگری، حفظ محیط زیست، بهداشت، امداد و نجات، فرهنگ، ورزش و غیره بودند. دو طرف همچنین ”بیانیه مشترک جمهوری خلق چین و جمهوری اسلامی ایران“ را صادر کردند. چین مایل به همکاری با ایران برای اجرای طرح همکاری همه جانبه دو کشور، تعمیق همکاری عملی در زمینه‌های تجاری، کشاورزی، صنعت، اجرای زیر ساخت ها و واردات بیشتر محصولات کشاورزی ایرانی است.                                                                                     

به نظر من طرح همکاری همه جانبه چین و ایران از اهمیت بالایی برخوردار است و چشم انداز گسترده‌ای دارد. این طرح چشم انداز و مسیر همکاری بلند مدت دو طرف را تعیین می‌کند و چارچوب کلانی برای آینده همکاری‌های آتی چین و ایران فراهم می‌کند.

* تسنیم:  ابتکار ”یک کمربند یک جاده“ یکی از مهم‌ترین استرتژی‌های جهانی دولت چین به شمار می‌آید و استقبال کشورهای زیادی را به همراه داشته است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که موقعیت جغرافیایی برتر ایران می‌تواند ارتباطات را ارتقا بدهد، ایران چگونه می‌تواند در ساخت مشترک ”یک کمربند یک جاده“ مشارکت کند؟

- سفیر چین: ایران در منطقه کلیدی جاده ابریشم زمینی و دریایی قرار دارد و از گذشته تاکنون گره مهمی در جاده ابریشم بوده است. در طول تاریخ، مردم دو کشور چین و ایران از طریق جاده ابریشم باستانی تبادلات دوستانه ای داشته و دوستی عمیقی را ایجاد کرده‌اند. در سال 2016، طی سفر موفقیت آمیز شی جین پینگ، رئیس جمهور چین به ایران، دو طرف مشارکت راهبردی همه جانبه‌ای  برقرار کرده و  تفاهمنامه همکاری ”یک کمربند یک جاده“ را به امضا رساندند.                                                                              

چین و ایران در سال‌های اخیر به نتایج مثمرثمری در ساخت مشترک طرح ”یک کمربند یک جاده“ دست یافته‌اند. در ژوئن سال گذشته، اولین قطار باری بین المللی ”گذر از دریای خزر“ از نینگ شیا به ایران افتتاح شد که یک کانال لجستیک بین‌المللی جدید برای نینگ شیا برای ورود به ایران از طریق ”گذر از دریای خزر“ گشود. در اکتبر سال گذشته، قطار باری رفت و برگشت دریایی-ریلی ایران از بندرعباس به منطقه جدید لانژو گانسو، وارد بندر راه آهن منطقه جدید لانژو شد و اولین کانال لجستیک بین المللی دریایی-ریلی ”ایران-بندر لیان یون-منطقه جدید لانژو“ را افتتاح کرد.

فوریه امسال، شی جین پینگ رئیس جمهور  چین در گفتگو با رئیسی، رئیس جمهور ایران، اشاره کرد که طرف چینی مایل به ادامه همکاری با ایران در ساخت مشترک ”یک کمربند یک جاده“ برای ارتقای ارتباطات  و گسترش تبادلات مردمی و فرهنگی است. من باور دارم که تحت هدایت راهبردی سران دو کشور، همکاری دو کشور چین و ایران در چارچوب  ”یک کمربند یک جاده“ پتانسیل های فراوان و چشم انداز های روشنی دارد.           

* تسنیم: در جریان سفر رئیس جمهور ایران، رئیسی، به چین، دو کشور تعدادی توافقنامه به امضا رساندند. مشکلات پیش روی اقتصاد ایران تا حدودی ناشی از تحریم‌های مالی و بانکی است. ایران، روسیه و سایر کشور ها توافق کرده‌اند که مستقیما از ارزهای خود در تجارت های دوجانبه استفاده کنند. آیا چین مایل به ایجاد چنین مکانیزم تجاری حذف ارزهای واسطه در روابط خود با ایران است؟                                          

- سفیر چین: ایالات متحده آمریکا به دلیل نیاز به حفظ هژمونی خود، دست به تحریم‌های یکجانبه و ”صلاحیت بازوی بلند“ [اقدامات مداخله‌جویانه] زده است و خودسرانه تحریم‌هایی را علیه کشورها، سازمان‌ها و یا افراد خاصی اعمال کرده است. ایالات متحده آمریکا تاکنون تحریم‌های اقتصادی غیرقانونی را علیه نزدیک به 40 کشور در جهان اعمال کرده که نزدیک به نیمی از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار داده است. تحریم‌های اقتصادی و ”صلاحیت بازوی بلند“ ابزارهای ایالات متحده آمریکا برای سرکوب رقبا و مداخله در معاملات معمول تجارت بین‌الملل است، که کاملا به دور از مفهوم اقتصاد بازار لیبرالی است که ایالات متحده مدت‌ها آن را تبلیغ می‌کرد.

اگر طرف عدالت و خیرخواهی بایستید از حمایت و کمک اکثریت برخوردار خواهید بود، و اگر اخلاق و عدالت را زیر پا بگذارید ناگزیر در انزوا خواهید افتاد. روش‌های هژمونیک، یکجانبه گرایی، خود بزرگ بینی وا عمال برخلاف عقل سلیم ایالات متحده آمریکا در حال برانگیختن هر چه بیشتر انتقادها و مخالفت‌های شدید جامعه بین‌المللی است.

از آنجایی که دولت ایالات متحده آمریکا از دلار به عنوان ابزاری برای حفاظت از منافع ژئوپلتیکی خود  و مهار توسعه سایر نظام‌های اقتصادی استفاده می‌کند، میزان اعتماد جهان خارج به دلار به شدت کاهش یافته است، و بسیاری از کشورهای در حال توسعه خواهان کنار گذاشتن دلار به عنوان ارز اصلی در تجارت هستند و روند  ”دلار زدایی“ در تجارت بین المللی با سرعت بیشتری در حال پیشرفت است. این نتیجه اجتناب ناپذیر استفاده آمریکا از دلار به عنوان ابزاری برای اجبار اقتصادی و بازی‌های ژئوپلیتیک است. چین همواره مخالف اعمال تحریم‌های یکجانبه غیرقانونی آمریکا علیه ایران بوده است، و به همکاری‌های متقابل و سودمند با ایران در چارچوب قوانین بین‌المللی ادامه خواهد داد تا به توسعه بیشتری در مشارکت راهبردی همه جانبه چین و ایران در دوره جدید دست یابد.           

* تسنیم: با توجه به رویکرد دیپلماتیک مستقل و مسالمت آمیز، آیا فکر می‌کنید که چین در درگیری‌های نظامی میان اوکراین و روسیه میانجیگری کرده و راه حلی ارائه خواهد کرد؟                                              

- سفیر چین: از زمان شروع بحران اوکراین تاکنون، چین همواره موضع عینی و عادلانه‌ای داشته و فعالانه مذاکرات صلح را پیش برده است. چین اخیراً سند «موضع چین در مورد راه حل سیاسی بحران اوکراین» را منتشر کرد که نگرانی‌های مشروع همه طرف ها را لحاظ کرده و به طور گسترده‌ای توسط جامعه بین الملی درک و به رسمیت شناخته شده است. اوکراین همچنین به طور فعال تلاش‌های چین برای آتش بس  و توقف جنگ را مثبت ارزیابی کرده و ابراز کرد که به روابط دوستانه با چین اهمیت می‌دهد و امیدوار است که ارتباط با چین ادامه یابد.

شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، از 20 تا 22 مارس سال جاری به دعوت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، به روسیه سفر کرد. این یک سفر قابل توجه با موضوع دوستی، همکاری و صلح بود. شی جین پینگ و پوتین در مورد بحران اوکراین تبادل نظر صریح و عمیقی داشتند. شی جین پینگ خاطر نشان کرد که تاریخ نشان داده است که همه مناقشات در نهایت از طریق گفتگو و مذاکره حل و فصل شده اند. هر چه شرایط دشوارتر باشد، باید برای صلح فضای بیشتری باقی گذاشت: هر چه درگیری حاد تر باشد، نمیتوانیم از تلاش برای گفتگو دست بکشیم.

تا زمانی که طرفین از مفهوم امنیتی مشترک، جامع و همکاری حمایت کنند و بر گفتگو و مذاکره عملی، منطقی، و براساس عدالت استمرار ورزند، مطمئنا می‌توانند راه حل معقولی برای حل بحران اوکراین بیابند. روسیه مواضع عینی، منصفانه و متعادل چین را ارزیابی کرد و گفت به طور جدی سند مواضع چین را مطالعه کرده، موافق مذاکرات صلح است و از چین برای ایفای نقش سازنده در این زمینه استقبال می‌کند. پس از این گفتگو، سران دو کشور بیانیه مشترکی را امضا کردند و بار دیگر بر رعایت اهداف و اصول منشور سازمان ملل متحد و احترام به قوانین بین المللی تاکید کردند. روسیه مجددا بر تعهد خود برای از سرگیری مذاکرات صلح در اسرع وقت تاکید کرد و از چین برای ایفای نقش فعال در حل بحران اوکراین از طریق راه های دیپلماتیک استقبال کرد.