«جوئو ون‌شینگ» دانشیار «دانشکده مطالعات بین‌الملل» در دانشگاه «نانجینگ» و پژوهشگر سابق «دانشکده جان اف کندی» در دانشگاه «هاروارد» در یادداشتی برای «سی جی تی ان» به برگزاری مشترک دومین مانور دریایی چین، روسیه و آفریقای جنوبی پرداخته و واکنش‌های دولت آمریکا را بررسی کرده است.

رزمایش دریایی 10 روزه موسوم به «مُسی» (به معنای دود در زبان سواحیلی) در سواحل شرقی «دوربان» تا «خلیج ریچارد» واقع در آفریقای جنوبی در حال برگزاری است. این دومین رزمایش دریایی مشترکی است که سه کشور چین، آفریقای جنوبی و روسیه برگزار کرده‌اند. با اینحال، برگزاری این مانور باعث رنجش رسانه‌ها و دولت‌های غربی شده است.

این رزمایش با توجه به درگیری روسیه-اوکراین، ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی را ناراحت کرده چرا که آنها از یک «سندروم جانبداری» رنج می‌برد و معتقدند همه باید در مناقشه روسیه-اوکراین از یک طرف جانبداری کنند و در عین حال دولت‌های مستقلی که از حمایت از آنها امتناع می‌کنند را سرزنش می‌نمایند.

اولین نشانه انتقاد از تمام بیانیه‌ها و اقدامات چین در ارتباط با مناقشه اوکراین است. با این وجود، چین از اواخر فوریه 2022 یعنی شروع درگیری، به شکلی پیوسته از روسیه و اوکراین خواسته درگیری خود را از طریق کانال‌های دیپلماتیکِ مبتنی بر عرف‌های بین‌الملل حل کنند.

اما موضع بی‌طرفانه چین با اتهامات آمریکا که مدعی است چین جانب روسیه را گرفته و ثبات بین‌المللی را به خطر انداخته، مقابله کرده است.

به علاوه، سرریز وسواس فکری آمریکا بر نقاط دیگر جهان تاثیر گذاشته است. جدیدترین مورد آن را می‌توان در فشار واشنگتن علیه پرتوریا مشاهده کرد. از دیدگاه ایالات متحده، مشارکت آفریقای جنوبی در رزمایش نظامی مشترک با روسیه به معنای جانبداری از روسیه و گرفتن طرفِ این کشور است. اما واشنگتن در اشتباه به سر می‌برد. «نالدی پاندور» وزیر روابط و همکاری بین‌الملل آفریقای جنوبی ماه گذشته در مصاحبه‌ای گفت: این رزمایش فقط یک سری مانور عادی است که بین کشورها برگزار می‌شود. بر همین اساس برخی کشورها می‌توانند چنین رزمایش‌هایی را برگزار کنند اما دیگران نمی‌توانند.

پاندور انتقادات آمریکا را محکوم کرد و آن را نشانه «استانداردهای دوگانه» در مواجهه با مسائل بین‌المللی دانست.

کشورهای غربی در دهه‌های اخیر نقشی بیش از اندازه بزرگتر را هم در اقتصاد و هم در حوزه نظامی آفریقای جنوبی بازی کرده‌اند.

مجموع تجارت کالا و خدمات میان انگلیس و آفریقای جنوبی در پایان سال گذشته 6.3 درصد بالاتر از بازه منتهی به پایان سه ماهه دوم در سال 2021 بود.

وزارت دفاع آفریقای جنوبی اعلام کرد که این کشور میزبان رزمایش‌های نظامی مشابهی با فرانسه، ایالات متحده و دیگر کشورهای بلوک نظامی ناتو بوده است. بنا بر این، انتقاد از رزمایش‌های نظامی آفریقای جنوبی با چین اصلا منطقی نیست.

علاوه بر این، مورد آفریقای جنوبی نشان دهنده عدم تمایل کشورهای در حال توسعه برای آنچه پاندور آن را گرفتار کردن آفریقای جنوبی در «جانبداری» است. این همچنین منعکس کننده نارضایتی روزافزون کشورهای در حال توسعه از غرب است.

«الیزابت سیدیروپولوس» مدیر اجرایی «موسسه امور بین‌الملل آفریقای جنوبی» می‌گوید اولویت اساسی آفریقای جنوبی برای مانور برنامه‌ریزی شده مذکور حل مشکلات مشترک مانند دزدی دریایی است.

به عقیده وی این کشور نمی‌خواهد وارد گرداب به اصطلاح رقابت قدرت‌های بزرگ شود.

شمار کثیری از کشورهای در حال توسعه بیشتر نگران وضعیت داخلی خود هستند. پاندمی کووید-19 هنوز در جریان است، گرم شدن زمین تهدیدی برای جزایر است و بیشتر کشورها هنوز در حال دست و پنجه نرم کردن با فقر و کمبودهای غذایی هستند. این کشورها علاقه‌ای به روایت سیاست خارجی ایالات متحده ندارند.

مع الوصف، واشنگتن همچنان درگیر «سندرم جانبداری» است. بنا بر این آمریکا اقدامات چین و احتمالا هر کشوری که روابط دیپلماتیک عادی با مسکو دارد را با عینک بدبینی می‌نگرد.

این چرخه شرارت آمیز که واشنگتن به راه انداخته احتمالا فقط روابطش با پکن و پرتوریا را مختل کند. اگر ایالات متحده امور جهان را با این سندرم دنبال کند شمار روز افزونی از کشورهای در حال توسعه خود را از واشنگتن جدا می‌کنند که همین منافع راهبردی آمریکا را به خطر خواهد انداخت.