نظم تک قطبی آمریکایی در ۲۰۲۲؛ لرزان تر از همیشه
2023/01/02 14:21:10

شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، در 30 دسامبر از طریق تماس ویدیویی با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه دیدار کرد که این نگرانی برخی از رسانه های غربی را برانگیخت. به مخاطبین این رسانه ها القا شده بود که هم چین و هم روسیه خود را «منزوی و مستاصل» می‌بینند. با این حال، در اذعان اخیر، حقیقت دشوارتری مستتر است. بدین معنا که نظم تک قطبی به رهبری آمریکا با چندین چالش در زمینه ثبات خود در طول سال 2022 مواجه شد و اینکه هیچ نشانه ای از رفع آن چالش ها در سال جدید نیست.

آمریکا همچنین از بحران اوکراین به عنوان اهرمی به ضرر اروپا استفاده کرده است. روسیه زمانی بزرگترین منبع گاز طبیعی اروپا بود. فشار آمریکا باعث شده است که هم اتحادیه اروپا و هم واشنگتن تحریم های شدیدی را علیه روسیه اعمال کنند. تحریم‌ها اتحادیه اروپا را وارد یک بحران اقتصادی کرده است که علاوه بر تورم، با خطر صنعتی‌زدایی در مقیاس بزرگ نیز مواجه است. در حالی که دلار آمریکا از بحران اقتصادی اروپا منتفع شده، برخی از اقتصاددانان آمریکایی پیش بینی می کنند که سرریز بحران اروپا منجر به رکود اقتصادی در آمریکا در مقطعی در سال 2023 خواهد شد.

بحران اوکراین یکی از پدیده های مهمی بوده است که بی ثباتی نظم تک قطبی آمریکا در سراسر جهان را آشکار می کند. در حالی که رهبران سیاسی آمریکا موضوع به اصطلاح «انزوای چین» را تبلیغ می کند، حقیقت این است که ایالات متحده و متحدانش بیش از هر زمان دیگری دچار شکاف و انزوا شده اند. به عنوان مثال، سرمایه گذاری های آمریکا در قاره آفریقا هنوز کمتر از سرمایه گذاری چین است. اکثر کشورهای آفریقایی تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه روسیه را به عنوان نمونه بارز استفاده از جنگ اقتصادی برای حل مناقشه رد کردند. تلاش های آمریکا برای ایجاد «ائتلاف ها» در آسیا با مشکلات مشابهی روبرو شده است، زیرا کشورهایی مانند کره جنوبی و ژاپن تمایلی به «انفصال» اقتصادی از چین نداشته اند.

هژمونی ایالات متحده در خاورمیانه و آمریکای لاتین نیز رو به زوال است. عربستان سعودی در سال 2022، برای پیوستن به بریکس ابراز تمایل کرد و میزبان نشست چین و اعراب بود. این اقدامات نشان می دهد که حتی نزدیک ترین شرکای آمریکا در جهان عرب نیز به دنبال روابط قوی تر و متنوع تر با چین هستند. انتخاب لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا به عنوان رئیس جمهور در برزیل و گوستاوو پترو به عنوان رئیس جمهور کلمبیا نشان می دهد که بادهای مخالف سیاسی در آمریکای لاتین در حال وزیدن است. در سرتاسر جنوب، کشورها به این موضوع اذعان دارند که یکجانبه گرایی و تک قطبی به رهبری آمریکا چیزی جز بی ثباتی و عقب ماندگی برای ارائه ندارد.

نمی توان فراموش کرد که سال 2022 نیز بسیاری از تضادهای داخلی در نظم اجتماعی آمریکا را نمایان کرد. تورم لجام گسیخته، دستمزد اکثر کارگران را کاهش داده است. بلایای طبیعی و هوای زمستان تلفات زیادی را به همراه داشته و هزاران نفر را بی خانمان و گرسنه کرده است. امید به زندگی در آمریکا به حدود 76 سال کاهش یافته که تقریباً دو سال کامل کمتر از چین است. اکثر مردم در آمریکا به رهبران سیاسی خود بی اعتماد بوده‌اند و نحوه مدیریت دولت بایدن در زمینه کرونا و اقتصاد، دلیلی را برای تغییر نظر آنها باقی نگذاشته است.

کارشناسان به اصطلاح رسانه ای و رهبران سیاسی آمریکا بی وقفه به چین و روسیه تاخته اند تا افکار را از کاستی های سیستم خود منحرف کنند و همچنین اهداف ژئوپلیتیک خود را محقق سازند. با این حال، نظم تک قطبی به رهبری آمریکا مقصر عمده بی‌ثباتی موجود در جهان است. بسیاری از کشورها در عوض به دنبال جهانی چند قطبی هستند که قادر به ایجاد یک محیط جهانی باشد که در آن توسعه مردم محور بتواند به طور مسالمت آمیز رخ دهد.

تعداد فزاینده ای از کشورهای جهان در حال حاضر چین را به عنوان پیشرو در تلاش برای نیل به این مهم می شناسند. کما اینکه که رشد سرمایه گذاری های طرح کمربند و جاده در سال گذشته موید این موضوع است.


  • 2023/01/02 14:21:10
  • GMT+08:00
  • /