نگاهی به انگیزه پشت‌پرده آمریکا از روی آوردن به کشورهای آفریقایی
2022/12/15 16:09:14

«جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا هفته جاری میزبان تعدادی از سران کشورهای آفریقایی در واشنگتن خواهد بود. انتظار می رود که در طول این نشست سه روزه میان سران آفریقا-آمریکا که از 13 تا 15 دسامبر برگزار می شود، تمرکزها روی بهبود همکاری واشنگتن با کشورهای آفریقایی در بخش های مختلف باشد.

این دومین نشستی است که بین رئیس جمهور آمریکا و سران کشورهای آفریقایی برگزار می شود؛ اولین نشست در سال 2014 میلادی توسط «باراک اوباما» رئیس جمهور وقت آمریکا برگزار شد. نشست پیش رو فرصتی است برای آمریکا تا شکاف های اعتماد خود با قاره آفریقا را کم کند.

اوباما در اولین اجلاس مربوط به نشست سران آمریکا-آفریقا در آگوست 2014، درباره میراث آفریقایی خود صحبت کرد و به تقویت همکاری های واشنگتن با کشورهای آفریقایی در چندین عرصه از جمله تجارت، حکومت و امنیت متعهد گشت. ولی با این حال، رابطه میان آمریکا و آفریقا در طول چند سال اخیر بهبود چشمگیری نداشته و اهداف تعریف شده در جریان برگزاری اولین اجلاس با حضور اوباما با هیچ نتیجه ای همراه نبوده است.

چند روز قبل از برگزاری این نشست، کاخ سفید اعلام کرد که بایدن از این فرصت برای اعلام حمایتش از الحاق اتحادیه آفریقا به عنوان عضو دائم گروه بیست حمایت می کند. از طرف دیگر، «جاد دوورمونت» مشاور کاخ سفید نیز گفت که نیاز مبرمی به شنیده شدن دیدگاه های هر چه بیشتر کشورهای آفریقایی در گفتگوهای بین المللی وجود دارد.

سؤالی که به ذهن مخاطب خطور می کند این است که آیا این گونه اظهارات نشان دهنده این است که آمریکا نهایتا به فکر آفریقا افتاده است؟

جواب این سؤال این است: «قطعا نه»!

آفریقا در طول سال های اخیر به صورت روز افزونی در عرصه جهانی نفوذ پیدا کرده است؛ در طول نبرد علیه کرونا بود که این قاره انعطاف پذیری خود را با بقا در برابر ویرانی های اجتماعی و اقتصادی ناشی از کووید-19 که کشورهای توسعه یافته آن را تجربه کردند، ثابت کرد. آفریقا در عین حال تریلیون ها دلار منابع بهره برداری نشده دارد. از طرف دیگر، این قاره با جمعیت حدودا 1.4 میلیارد نفری که اکثریت آنها جوان هستند، دارای یک بازار بکر گسترده است.

به این ترتیب، بعید است که آمریکا پتانسیل آفریقا را در طول تمامی این سال ها درک نکرده باشد. با وجود تلاش واشنگتن برای نمایش «حسن نیت»، باور اینکه آمریکا درصدد نیست که از نیروهای سیاسی در حال رشد آفریقا جهت تامین نیازهای استراتژیک خودش به ویژه در ارتباط با رفع مشکلات اقتصادی واشنگتن استفاده کند، کار دشواری است!

با در نظر گرفتن تمامی این فاکتورها، سؤال بعدی که به ذهن مخاطب خطور می کند، نیت واقعی استراتژی تجدید نظر شده آمریکا در قبال آفریقاست. در این استراتژی تاکید شده است که دولت ها و نهادها و مردم آفریقای جنوب صحرا، نقشی حیاتی در حل و فصل چالش های جهانی ایفا خواهند کرد.

قاره آفریقا میزبان منابع طبیعی وسیعی است و تا سال 2050 میلادی، یک چهارم جمعیت کل جهان را به خود اختصاص خواهد داد.

آمریکا مدت های طولانی است که به حمایت های مالی و کمک های وامی چین از آفریقا انگ زده است ولی با این وجود، همکاری های چین و آفریقا در زمینه های مختلف، دستیابی کشورهای آفریقایی به یک توسعه پایدار و محکم را تسهیل نموده است. به عنوان مثال، انجمن همکاری چین-آفریقا، که اولین آن در سال 2000 میلادی برگزار شد، به یک رویداد منظم تبدیل شده است که هر سه سال در پکن برگزار می شود. این انجمن به یک پلتفرم چند جانبه در مسیر ارتقاء همکاری و توسعه بین چین و کشورهای آفریقایی در زمینه های تجاری، تبادلات مردمی و امنیتی تبدیل شده است و در عین حال در نقش یک ثروت برای کشورهای آفریقایی در مسیر تحقق بخشیدن به توسعه سریع اقتصادی و اجتماعی اشان و دستیابی به یک پیشرفت اساسی در بخش زیرساخت ها و فناوری عمل می کند.

چین در سال 2009 میلادی از آمریکا سبقت گرفت و به بزرگ ترین شریک تجاری آفریقا تبدیل شد؛‌ تجارت بین چین و کشورهای آفریقایی سال گذشته میلادی (2021) به رکورد 254 میلیارد دلاری رسید.

آمریکا چهارمین شریک تجاری بزرگ آفریقای جنوب صحرا محسوب می شود اما تجارت کالای دو طرفه آنها از زمان برگزاری اولین اجلاس سران آمریکا-آفریقا، کاهش داشته است.

آمریکا بعد از تمامی تعهدها و قول های عمل نکرده اش که نتیجه آن دست و پنجه نرم کردن قاره آفریقا با ناامیدی فزاینده بوده است، باید تلاش های به مراتب وسیع تری برای نشان دادن حسن نیت خود و دوستی اش با کشورهای آفریقایی انجام دهد و به شیوه ای عملی تر، به تضمین نقش خود در کمک به توسعه و بهبود معیشت مردم قاره آفریقا بپردازد.

 

  • 2022/12/15 16:09:14
  • GMT+08:00
  • /