اولین نشست چین-کشورهای عربی و چین-شورای همکاری خلیج فارس، هفته جاری با حضور 14 نفر از سران کشورهای سراسر منطقه خاورمیانه، در ریاض پایتخت عربستان سعودی برگزار می شود؛ این نشست که توسط یک منبع دیپلماتیک عرب در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «سی ان ان»، نقطه عطفی در روابط چین با خاورمیانه توصیف شده است، بزرگ ترین نشستی است که بین پکن و این منطقه برگزار می شود و بی تردید فصل جدیدی از روابط را باز خواهد کرد.

به رغم چالش های فزاینده در دنیا، روابط چین با جهان عرب به طرز چشمگیری در حال تعمیق است که علت آن نیز این است که دو طرف منافع همسویی در زمینه های اقتصادی، استراتژیک و امنیتی دارند و همین امر باعث درک مشترک آنها نسبت به این نکته است که مشارکتشان برای تضمین رفاه و موفقیت متقابلشان، امری حیاتی و ضروری است.

کشور چین در حال حاضر در زمینه اقتصادی یکی از بزرگ ترین وارد کنندگان انرژی دنیا محسوب می شود؛ اندازه و پتانسیل بازار این کشور به عنوان یک اقتصاد مهم جهانی، فرصت های جدیدی را برای کشورهای عربی در زمینه به حداکثر رسانیدن صادراتشان به یک بازار جدید فراهم می آورد؛ از طرف دیگر، همزمان با فشار ملاحظات اقلیمی بر شرایط اقتصادی جهان و دوری از سوخت های فسیلی، بازار چین از نظر استراتژیکی برای کشورهای خاورمیانه اهمیت پیدا کرده است و این کشورها از طریق بازار چین، به یک سرمایه گذاری جایگزین و فرصتی برای رسیدن به انواع جدیدی از درآمد دست یافته اند.

قابل ذکر است که کشورهایی همچون عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر که اقتصادشان به شدت وابسته به انرژی است، مدت های طولانی است که مشغول سرمایه گذاری در پروسه متنوع سازی اقتصادی اشان هستند.

علاوه براین، قصد دو طرف (چین و کشورهای عربی) در راستای تعمیق ادغام تجاری از منافع دوجانبه آنها در حمایت از جهانی سازی و حفظ نظم تجارت آزاد جهانی ریشه می گیرد. چین و جهان عرب به این درک رسیده اند که همکاری هر چه بیشتر آنها برای رسیدن به موفقیت و رفاه ادامه دار، ضروری است. بر همین اساس است که دو طرف، به پیشبرد مذاکرات پیرامون تجارت آزاد و همچنین انجام پروژه های چندجانبه مانند همکاری تحت چارچوب ابتکار کمربند و جاده علاقه مندند.

باید در نظر داشت که سیاست خارجی چین مبتنی بر اصل احترام به حاکمیت ملی و عدم مداخله در امور دیگر کشورهاست؛ در طول سال های اخیر، این درک گسترده در سراسر خاورمیانه شکل گرفته است که کشورهای عربی نمی توانند به کشورهای غربی تکیه کنند؛ از سوی دیگر، تغییر در زمینه ژئوپلیتیک جهانی به سوی چند قطبی، به کشورها این فرصت را می دهد تا گزینه های دیپلماتیک خود را به حداکثر برسانند و به خودمختاری استراتژیکی به مراتب بیشتری دست یابند.

بر همین اساس است که مشارکت با چین به یک تضمین ژئوپلیتیکی مهم تبدیل می شود که به کشورهای عربی اجازه می دهد تا جایگاه خود را تعالی دهند و حاکمیت خود را حفظ کنند.

چین و کشورهای عربی در طول چندین سال اخیر، به توافق های مختلفی در زمینه هایی همچون حقوق بشر، دموکراتیک سازی روابط بین الملل و ساخت یک نظم جهانی چند قطبی دست یافته اند؛ از سوی دیگر، بسیاری از کشورهای عربی تمایل خود را به ملحق شدن به سازمان های چندجانبه از جمله سازمان همکاری شانگهای یا «بریکس» اعلام کرده اند.

با لحاظ تمامی این موارد، می توان به این درک رسید که وجود یک بستر ژئوپلیتیکی به مراتب گسترده تر، در حال سوق دادن چین و خاورمیانه به سوی یک همکاری و مشارکت به مراتب نزدیک تر است.

جهان امروز با توجه به رشد یکجانبه گرایی و رویکرد ضد جهانی سازی، بر سر دوراهی قرار گرفته است. در مقابل، کشورها باید از طریق تعمیق تعاملاتشان به منظور باز نگه داشتن جهانی سازی بر اساس شرایط خاص خودشان، به این چالش ها پاسخ دهند که همکاری بین چین و جهان عرب صرفا یک نمونه در این زمینه به حساب می آید.