همزمان با رشد تعداد پرتاب های موشکی، ماموریت های سیاره ای و فعالیت های ماهواره ای، فضا نیز روز به روز به یک زباله دانی تبدیل می شود؛ این سؤال ذهن خیلی ها را به خود مشغول کرده است که چگونه می توان از حجم زباله هایی که دور زمین می چرخند، کم کرد.

چین در حال حاضر با تکنولوژی جدید به کار گرفته شده «بادبان» خود، ممکن است برای این سؤال راه حلی پیدا کرده باشد.

صدها میلیون زباله ساخته شده توسط بشر پیوسته در حال چرخیدن دور زمین هستند از جمله بدنه های شکسته شده موشک ها، ماهواره های از کار افتاده و قطعات ناشی از برخوردهای مداری. در چنین شرایطی، دانشمندان هوافضای چینی که مشتاق حل مشکل زباله های فضایی اند، توانسته اند از یک بادبان بزرگ برای خارج کردن فضاپیما از مدار در پایان عمرش استفاده کنند.

«دی اوربیتر» یا خارج کننده از مدار (de-orbiter)، یک وسیله بادبان مانند ساخته شده از یک لایه نازک با ضخامتی کمتر از یک دهم قطر یک تار موست! این وسیله به شکل تا شده، تقریبا اندازه کف دست انسان بزرگسال است ولی بعد از باز شدن، مساحتی معادل 25 متر مربع را پوشش می دهد.

وقتی یک سفینه فضایی از رده خارج می شود، این بادبان می تواند به صورت خودکار باز شود و به محض استقرار، تاثیرات ناشی از اصطکاک هوا را افزایش می دهد که متعاقب آن سرعت حرکت فضاپیما در مدار کم می شود و سرعت فرود آن به جو زمین،‌ جایی که نابود می شود، افزایش پیدا می کند.

دانشمندان چینی پیشتر این فناوری را در ماموریت های فضایی مورد آزمایش قرار داده اند. تازه ترین مثال به پرتاب موشک حامل لانگ مارچ تو دی در تاریخ 23 ژوئن 2022 در شمال غرب چین که سه ماهواره را به مدار فرستاد، برمی گردد که در جریان آن، یک بادبان خارج کننده از مدار به این موشک حامل متصل بود که سه روز بعد باز شد.

«لی یی‌ده» رئیس آکادمی فناوری پروازهای فضایی شانگهای مثالی می زند و می گوید یک ماهواره 15 کیلوگرمی در ارتفاع 700 کیلومتری، بدون اقدامات مربوط به خارج کردن از مدار، 120 سال بعد از پایان عمر مفیدش، به چرخش در مدار ادامه می دهد ولی بدنبال استقرار یک بادبان روی این ماهواره، زمان گردش آن در مدار به کمتر از 10 سال کاهش می یابد.

این وسیله خارج کننده از مدار،‌ برخلاف روش های قدیمی حذف زباله های فضایی، از جمله بازوهای رباتیک، اتصالات و شبکه ها، می تواند بدون مصرف سوخت اضافی، زباله های فضایی را کاهش دهد چرا که صرفا به مقدار کمی برق نیاز دارد.

این وسیله بادبانی در جریان برگزاری نمایشگاه هوایی امسال (2022) چین، در معرض دید عموم قرار گرفت.  

چین در سال های اخیر به تلاش های تحقیقاتی خود در مسیر کاهش خطر برخوردهای مداری و تضمین فعالیت پایدار بشر در فضا شدت بخشیده است. این کشور جدا از تست تکنولوژی های جدید در زمینه پاکسازی زباله های فضایی، به بهبود نظارت بر زباله های فضایی و گسترش سیستم مدیریت محیط فضایی نیز متعهد گشته است.