«کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل» (UNCTAD) هفته جاری در گزارش سالانه خود اعلام کرد که بانک‌های مرکزی به خصوص بانک مرکزی ایالات متحده در حال ایجاد خطر رکود اقتصادی جهانی و رکود طولانی هستند اگر به افزایش نرخ بهره خود ادامه دهند.

این نهاد تاکید کرد افزایش نرخ بهره ضربه سختی به کشورهای فقیر وارد می‌کند به ویژه که خروجی اقتصادی این کشورها با یک 360 میلیارد دلار عظیم طی سه سال ضربه می‌خورد.

کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل در گزارش خود اضافه کرد سیاست کنون بانک مرکزی آمریکا و دیگر بانک‌های مرکزی در کشورهای ثروتمند در حال حل مسائل مربوط به بعد عرضه به وسیله آرام کردن تقاضا هستند اما این رویکرد معنا ندارد و کارآمد نیست.

UNCTAD می‌گوید تورمی که در حال تجربه آن هستیم عرضه‌محور است نه تقاضا محور. بانک مرکزی آمریکا و دیگر بانک‌های مرکزی اشتباه فکر می‌کنند که انرژی محبوس شده ناشی از پاندمی کنونی کووید-19 یا افزایش‌ دستمزدهای نسبتا کم طی سال‌های اخیر، مقصر تورم هستند.

اما این اشتباه است. تورم ناشی از کمک اقتصادی به خانوارهای آمریکایی طی دوره پاندمی از بین رفته و عامل اصلی تورم کنونی بی سابقه طی چهار دهه اخیر نیست.

هر گونه افزایش دستمزد کارگران طی دوره پاندمی کرونا در واقع به کاهش دستمزد در دوره‌های واقعی تبدیل شده است. هیچ هزینه‌کرد خارج از کنترلی از سوی مصرف کننده وجود ندارد؛ تقاضا به سادگی با سطح پیش از پاندمی هماهنگ شده است.

علاوه بر این، عقیده بر آن است که عدم تمایل برخی آمریکایی‌ها برای کار کردن ممکن است تورم را تحریک کند. این بی‌تمایلی نه تنها یک ضربه سخت به حدود 500 هزار نفری است که به دلیل کرونا ناتوان شده‌اند و نمی‌توانند کار کنند، بلکه با سیاست کنونی بانک مرکزی ایالات متحده هم در تضاد است.

«ایان شفردسون» اقتصاددان ارشد در موسسه « Pantheon Macroeconomics» در گزارشی گفته است: بانک مرکزی آمریکا آشکارا می‌خواهد بازار کار بشدت تضعیف شود. چیزی که برای ما روشن نیست این است که چرا می‌خواهد این اتفاق بیافتد. باور ما این است که کمبود کارگر زنجیره تامین اساسی و خدمات روزمره را مختل می‌کند. حالا بانک مرکزی می‌خواهد بیکاری را افزایش دهد و هیچکس، حتی اقتصاددانانی که در این رشته تحصیل کرده‌اند، نمی‌توانند یک توضیح قانع‌کننده بیابند.

بنا بر این چه چیزی باعث تورم می‌شود و ما چه کاری می‌توانیم در قبال آن انجام دهیم؟ بخاطر اینکه این یک مساله عرضه محور است، باید تامین کنندگان آن را حل کنند. یک عامل مهم به ویژه در ایالات متحده، کمبود رقابتی است که به شرکت‌های بزرگ اجازه می‌دهد قیمت‌های بالا را بدون هیچگونه واکنش معتبر از سوی بازار تعیین کنند.

صنایع کلیدی از جمله صنایع غذایی و انرژی آنقدر انحصاری هستند که این شرکت‌ها پیوسته در حال درج سابقه سود خود در پشت قیمت‌های در حال افزایش خود هستند.

یک فشار اساسی دیگر بر تامین‌کنندگان پاندمی بی پایان کووید-19 است که تمامی ندارد. با توجه به اینکه کشورهای غربی دوباره با یک بیماری دیگر در پاییز امسال مواجه هستند و سویه‌های جدید کرونا در حال خودنمایی است،‌ شمار قابل توجهی از نیروی کار هر لحظه می‌تواند کنار گذاشته شود.

این مساله روی زنجیره‌های تامین تاثیر فوری می‌گذارد و توضیح می‌دهد چرا بسیاری از کشورها تدابیر قرنطینه‌ای خود را کاهش داده‌اند تا از فروپاشی زنجیره تامین حتی با وجود خطر پیک‌های کرونایی جلوگیری کنند.

یک چالش مهمِ عرضه‌محور دیگر بحث تغییرات آب و هوایی است. بسیاری از صنایع کلیدی مانند صنعت الوار، نیمه‌رساناها و مواد غذایی با رویدادهای آب و هوایی شدید آسیب دیده‌اند. این مساله به راحتی قابل حل نیست و بدون سرمایه‌گذاری قابل توجه در اقتصاد سبز و زیرساخت پایدار روز به روز بدتر خواهد شد.

پرداختن به فشارهای عرضه به سیاستمداران در واشنگتن جرات می‌بخشد چیزی که تاکنون نداشته‌اند. بانک مرکزی آمریکا در میان استفاده از ابزارهای محدود خود با تنها چیزی که بلد است، گیر افتاده که همان افزایش نرخ بهره است. این امر به تقویت ارزش دلار آمریکا منتهی می‌شود و اینگونه وانمود می‌کند که در حال کمک به اقتصاد این کشور است در حالی که در واقع هیچ کاری نمی‌کند و اقتصاد کشورهای در حال توسعه را به سرنوشتی شوم دچار می‌کند.

خلاصه اینکه بانک مرکزی آمریکا باید افزایش نرخ بهره دست بردارد و هر گونه اقدام خود را با کشورهای در حال توسعه هماهنگ کند. ضمنا، کنگره ایالات متحده باید به موضوعات حیاتی مانند رقابت بازار، پاندمی و تغییرات آب و هوایی بپردازد تا اوضاع تورم این کشور بهبود یابد.

یک شروع ساده برای حل این موضوع می‌تواند توجه نمایندگان آمریکا به پیشنهاد کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل و بستن مالیات بر سودهای بادآورده باشد چرا که بسیاری از کشورهای اروپایی در حال حاضر این کار را شروع کرده‌اند.