«شی جین پینگ» در نظر دارد 14 سپتامبر (23 شهریور) سفری رسمی به قزاقستان داشته باشد و 15 و 16 سپتامبر (24 و 25 شهریور) سپس برای شرکت در نشست «سازمان همکاری شانگهای» (SCO) به سمرقند در ازبکستان سفر کند.

این دیدارها اولین سفرهای رئیس جمهور چین به خارج از این کشور از شروع پاندمی کووید-19 محسوب می‌شود. اما با وجود کرونا، ابتدای سال جاری با رویدادهای مهمی در روابط میان کشورهای آسیای مرکزی و چین مصادف شد.

رئیس جمهور چین و سران پنج کشور آسیای مرکزی در تاریخ 25 ژانویه امسال نشستی مجازی به مناسبت سی‌امین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک برگزار کردند. در این نشست، روسای جمهور نتایج همکاری مشترک را بررسی کرده و افق‌های همکاری بیشتر را ترسیم نمودند. لازم به ذکر است که سال آینده مصادف است با دهمین سال شروع ابتکار جهانی «کمربند و جاده» که برای نخستین بار در سال 2013 توسط آقای «شی» در آسیای مرکزی اعلام شد.

طی نشست مجازی ژانویه،‌ رئیس جمهور چین پنج پیشنهاد عینی برای همکاری بیشتر با آسیای مرکزی ارائه داد.

اولین پیشنهاد مربوط بود به تعمیق روابط همسایگی. شرکت‌کنندگان با ایجاد سازوکارهای همکاری جدید و توسعه روابط بر اساس اصول دوستی، صداقت، منافع متقابل و جامعیت، موافقت کردند.

شی جین پینگ به طور خاص تاکید کرد که چین در امور خارجی با مداخله در امور داخلی کشورها به بهانه‌های مختلف مخالف است.

دوم، شرکت‌کنندگان تصمیم به تقویت روابط اقتصادی خود گرفتند. رهبر چین تصریح کرد که چین آماده گشودن بازار کالا و خدمات خود به آسیای مرکزی است. چین تا سال 2030 در نظر دارد حجم سالانه تجارت متقابل را این کشورها را به 70 میلیارد دلار برساند. طبق اعلام وزارت بازرگانی چین، حجم تجارت میان چین و کشورهای آسیای مرکزی در 11 ماه نخست سال 2021 به حدود 45 میلیارد دلار رسید. برای دستیابی به ارتباط بهتر، تجهیزات لجستیکی و کریدورهای جدید میان کشورهای فوق ساخت خواهد شد. امکان سنجی و ساخت مسیر ریلی چین-قرقیزستان-ازبکستان تسریع خواهد یافت. انتظار می‌رود طی نشست شانگهای در سمرقند، سه کشور مذکور توافقنامه‌ای در خصوص ساخت این راه آهن به امضاء برسانند.

سوم، توجه ویژه به تضمین امنیت منطقه‌ای و تعمیق همکاری در زمینه مبارزه با تروریسم، افراط‌گرایی، جدایی‌طلبی و تهدیدات سایبری صورت خواهد گرفت. کشورها تصمیم گرفتند تا توجه خاص به با ثبات کردن اوضاع در افغانستان داشته باشند. لازم به ذکر است که افغانستان از ابتدا به عنوان بخشی از آسیای مرکزی بزرگتر، عنوان شده است. آقای «شی» تاکید کرد که چین از تاسیس یک دولت فراگیر در افغانستان و عاری شدن این کشور از تروریسم و سازمان‌های تروریستی حمایت می‌کند. رهبران کشورهای آسیای مرکزی مجددا تاکید کردند که برقراری صلح و ثبات در افغانستان باید یک اولویت در توسعه این کشور باشد.

چهارمین پیشنهاد مربوط به تقویت روابط فرهنگی و انسانی میان کشورهای چین و آسیای مرکزی بود. شی جین پینگ پیشنهاد افتتاح مراکز فرهنگی مشترک در این کشورها را مطرح کرد و گفت که چین علاقه‌مند است آسیای مرکزی به یک مرکز پرجنب و جوش برای گردشگران چینی تبدیل شود. وی اعلام کرد که چین بورسیه‌های دانشگاهی بیشتری برای دانشجویان کشورهای آسیای مرکزی اختصاص خواهد داد.

و نهایتا، رهبر چین اعلام کرد این کشور تحت «برنامه 2030 اهداف توسعه پایدار سازمان ملل» مبلغ 500 میلیون دلار به کشورهای آسیای مرکزی کمک خواهد کرد.

شایان ذکر است که علی رغم رشد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی  (FDI) در آسیای مرکزی،‌ سهم آنها از تولید ناخالص داخلی در مقایسه با دیگر کشورهای در حال توسعه پایین‌تر مانده است.

شرکت «گروه مشاوره بوستون» تخمین زد که بین سال‌های 2008 تا 2016، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در آسیای مرکزی به 18.2 درصد میانگین سالانه تولید ناخالص داخلی این منطقه رسیده است. برای مثال، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در شمال آفریقا به 26.8 درصد، در آمریکای مرکزی 35.9 و در کشورهای حوزه بالکان به 47.2 درصد رسیده است.

با نگاهی به نقشه جهان در می‌یابیم که شمال آفریقا و حوزه بالکان مرزهایی نزدیک با اتحادیه اروپا دارند و آمریکای مرکزی به مرزهای ایالات متحده نزدیک است. این دو مرکز قدرت اقتصادی جهان هستند که بیشتر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را به مناطقه همسایه خود می‌کشانند. اما اقتصاد چین همردیف با اقتصادهای اتحادیه اروپا و ایالات متحده است. در اینجا این سوال مطرح می‌شود که آیا چین می‌تواند سرمایه‌گذاری بیشتری در قلمروهای مجاور خود، به مانند آنچه کشورهای قدرتمند اقتصادی در مناطقه همسایه خود انجام می‌دهند، داشته باشد و به یک رهبر در حوزه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در آسیای مرکزی تبدیل شود؟

آمار و ارقام ارائه شده نشان می‌دهد که فرصت‌های فراوانی در این منطقه وجود دارد.