برخی سران آمریکا حالا در دهه اول قرن بیست و یکم «ریچارد نیکسون» رئیس جمهور اسبق آمریکا را بخاطر تعامل گسترده با چین مورد انتقاد قرار می‌دهند. این امر در ابتدا طی دوره ریاست «دونالد ترامپ» رئیس جمهور پیشین آمریکا به وضوح دیده شد چرا که در گزارش «راهبرد امنیت ملی 2017» برای نخستین و تنها مرتبه، فرضِ یک راهبرد تعاملی چین-آمریکا را منکر شد.

سه سال بعد از آن، «مایک پمپمئو» وزیر خارجه وقت ایالات متحده،‌ با ایراد سخنرانی در «موزه و کتابخانه ریاست جمهوری ریچارد نیکسون»، نیکسون را بخاطر سیاست تعاملی وی با چین مورد هجمه قرار داد. جمله تاکیدی وی مبنی بر «بیداری در حال وقوع است» رد پایی پر رنگ از ذهنیت جنگ سرد داشت.

از زمانی که «جو بایدن» وارد کاخ سفید شده با ادامه سیاستِ چین ترامپ به نظر می‌رسد روابط دوجانبه رو به وخامت بیشتری خواهد گذاشت.

در واقع بایدن با ارسال پیام‌های متناقض در حال انجام یک بازی متفاوت در حوزه سیاستِ چین خودش است. او در اولین سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفت ایالات متحده به دنبال یک جنگ سرد جدید نیست و نمی‌خواهد شاهد جهانی تقسیم‌شده به بلوک‌های سفت و محکم باشد. با این همه بایدن طی 19 ماه حضورش در کاخ سفید، سعی کرده متحدان و شرکای آمریکا را در صفوف «ایدئولوژیکی» بسج کند و مدعی شود رقابت راهبردی میان چین و ایالات متحده «یک نبرد میان کارآمدی دموکراسی‌ها در قرن بیست و یکم و حکومت‌های خودکامه است».

بایدن در حقیقت می‌خواهد همپیمانان و شرکای ایالات متحده را به گونه‌ای از چین بترساند که سیاست‌های خود در قبال پکن را با آمریکا هماهنگ کنند؛ رویکردی که باید اسمش را راهبرد «اتحاد برای تفرقه» نامید. ایالات متحده به طور کلی در حال چند پاره کردن جهان و منطقه آسیا-اقیانوسیه به طور خاص است آن هم با هدف مهار و سرکوب چین.

بایدن در تماس تلفنی اخیرش با «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین اطمینان مجدد داد که ایالات متحده به دنبال تغییر نظام سیاسی چین نیست و این در حالی است که او در حال تلاش برای پیشبرد راهبرد «هند-اقیانوسیه» خود با هدف ترسیم مجدد محیط راهبردی است که در آن چین به گونه‌ای عمل کند که به نفع آمریکا و متحدانش باشد.

بایدن همچنین گفته ایالات متحده به دنبال تقویت ائتلاف‌های خود برای مهار ظهور چین نیست اما اقدامات دولتش در یک سال و نیم گذشته حکایت دیگری را روایت می‌کند. آمریکا، انگلیس و استرالیا یک مشارکت امنیتی تحت عنوان «آکواس» را در سپتامبر 2021 تشکیل دادند تا به استرالیا برای خرید هشت فروند زیردریایی هسته‌ای علاوه بر تجهیزات دیگر، کمک کنند اقدامی که در تناقض آشکار با پیمان منبع سلاح‌های هسته‌ای (ان پی تی) است.

البته اقدامات دیگری نیز هستند که آمریکا با متحدان و شرکای مهم خود تحت چتر ناتو، گروه 7 و کواد انجام داده است. بایدن و مقاماتش هیچ گاه به نام چین در این اقدامات خود اشاره نمی‌کنند اما سیاست‌هایشان دقیقا چین را هدف گرفته است.

بایدن همچنین گفته از «استقلال تایوان» حمایت نمی‌کند. با این همه، ایالات متحده در حال پوچ کردن و خنثی نمودن اصل چین واحد است و خود رئیس جمهور آمریکا نیز وعده حفاظت از تایوان را به زبان رانده است. گرچه کاخ سفید سعی کرد اظهارات او را مثلا تصحیح کند اما برای پکن او دیگر قابل اعتماد نیست.

دولت ایالات متحده همچنین فروش تسلیحات بیشتر به تایوان را اعلام کرده و اجازه داده مقامات بلند پایه بیشتری به این جزیره سفر کنند و ناوهای بیشتری را به تنگه تایوان اعزام کرده است. تا به اینجا، بازدید اخیر «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان تهاجمی‌ترین اقدام ایالات متحده محسوب می‌شود. پس از سفر پلوسی و دیگر مقامات کنگره به تایوان، «دفتر نمایندگی تجاری ایالات متحده» در هفته جاری اعلام کرد آمریکا و تایوان درباره شروع مذاکرات «ابتکار تجارت قرن بیست و یکم» که احتمالا اوایل پاییز برگزار شود، به توافق رسیده‌اند.

بایدن گفته ایالات متحده قصد ایجاد درگیری با چین را ندارد. اما سوال اصلی این است که چگونه از یک درگیری جلوگیری می‌شود؟ متاسفانه به نظر نمی‌رسد این موضوع برای مقامات آمریکایی ذره‌ای اهمیت داشته باشد چرا که «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا همچنان به لفاظی‌های خود علیه چین ادامه داده است.

باید گفت دولت بایدن بدون تغییر در سیاستِ چین خود و متوقف ساختن اقدامات تحریک‌آمیز علیه پکن نمی‌تواند چین را قانع کند که در حال تلاش برای اجتناب از درگیری است.

روابط چین-آمریکا در سال‌های اخیر رو به وخامت گذاشته و فرصت داشتن یک رابطه راهبردی با ثبات در حال تمام شدن است. با توجه به اینکه هم چین و آمریکا هر دو قدرت‌های بزرگ جهانی هستند، ضروری است تصمیم‌گیران در واشنگتن پیش از هدف قرار دادن چین، مجددا تفکر کنند.