بر اساس گزارش سالانه‌ای که یک موسسه مرتبط با وزارت علم و فناوری ژاپن منتشر کرده، چین برای نخستین بار از ایالات متحده به عنوان پیشتاز جهانی مقالات علمی هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی که از سال 2018 تا 2020 به چاپ رسیده، سبقت گرفته است.

به گفته کارشناسان، این نتیجه با توجه به حجم قابل توسط استعدادهای چین،‌ بودجه پژوهشی روزافزون و حمایت سیاسی و اجتماعی پیوسته از دستاوردهای پژوهشی، قابل پیش بینی بوده است. با این همه، رقابت علمی-فناوری چین-آمریکا پس از تصویب «قانون تراشه‌ها و علم» در ایالات متحده که به منظور تقویت رقابت علمی آن در مقابل چین صورت گرفته، تشدید خواهد یافت.

گزارش فوق توسط «موسسه ملی سیاست علم و فناوری ژاپن» در روز سه شنبه هفته گذشته منتشر شد. آمار این گزارش بر اساس میانگین‌های سالانه از 2018 تا 2020 جمع آوری شده و توسط شرکت تحلیلگریِ «کلاریویت» تدوین شده است.

پژوهش‌های چین معادل 27.2 درصد یا 4744 مقاله از یک درصد مهم‌ترین مقالات جهانی بشدت اشاره شده از 2018 تا 2020 است. ایالات متحده در این حوزه 24.9 درصد یا 4330 مقاله را به خود اختصاص داده و پس از آن انگلیس با 5.5 درصد یا 963 مقاله در جایگاه سوم قرار دارد.

طبق گزارش مذکور، این نخستین بار است که چین از ایالات متحده در این طبقه‌بندی با اعتبار سبقت گرفته است.

این مقالات بشدت اشاره شده در محافل علمی، مطالعاتی هستند که 99 درصد عملکرد بهتری از مقالات مشابه، بر اساس میزان ارجاع و اشاره به آنها داشته‌اند. لازم به ذکر است که تعداد اشاره به مقالات معمولا برای بررسی کیفیت و تاثیرگذاری آن مطالعه استفاده می‌شود.

«شینیچی کوروکی» یکی از پژوهشگران «آژانس علم و فناوری ژاپن» به روزنامه «نیکی آسیا» گفت: چین یکی از کشورهای پیشرو در جهان هم در حوزه کیفیت و هم در حوزه کمیت مقالات علمی محسوب می‌شود.

وی افزود: به منظور رهبر واقعی شدن جهان در این عرصه، این کشور باید به تولید تحقیقات شناخته شده بین‌المللی ادامه دهد.

چین در عرصه مقالات کیفی که 90 درصد بهتر از دیگر رقبا عملکرد داشته، به 46 هزار و 352 مطالعه علمی کمک کرده که 26.6 درصد مجموع جهانی محسوب می‌شود. پس از چین، آمریکا با 36 هزار و 680 مقاله (21.1 درصد) قرار دارد. این دومین سال پیاپی است که چین در رتبه نخست این طبقه بندی قرار می‌گیرد.

همچنین چین در زمینه میانگین سالانه خروجی‌های علمی، از سال 2018 تا 2020، 407 هزار و 181 مقاله به چاپ رسانده که 23.4 درصد مجموع جهانی محسوب می‌شود. آمریکا با 293 هزار و 434 در رتبه دوم قرار دارد.

از نظر حوزه‌های پژوهشی، چین در علم مواد، شیمی، مهندسی و ریاضیات بیشترین سابقه علمی را داشته و در عین حال پژوهشگران آمریکایی بیشتر در زمینه‌های علوم پزشکی، علوم زیستی پایه و فیزیک فعال بوده‌اند.

گزارش مذکور درست روزی منتشر شد که «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا «قانون تراشه‌ها و علم» را به امضا رساند. طبق این قانون بیش از 225 میلیارد دلار طی دهه آینده برای تقویت بیشتر رقابت علیه چین در حوزه‌های علم و فناوری هزینه خواهد شد.

یک کارشناس توسعه علم و فناوری چین که نخواست نامش فاش شود، گفت: پیشرفت چین در زمینه کیفیت و کمیت خروجی‌های علمی طی سال‌های اخیر کاملا مستند است.

این کارشناس افزود: این دستاوردهای علمی نقش مهمی در حمایت از توسعه اجتماعی-اقتصادی چین و تقویت جایگاه جامعه علمی چین در علوم پیشرو و حکمرانی علمی-فناوری جهان ایفا کرده است.

وی در خصوص روابط علمی-فناوری چین-آمریکا، گفت که این باعث شرمساری است که دو قطب برتر علمی جهان در حال تقلا برای حفظ همکاری دیرین و مثمرثمر خود هستند آن هم به دلیل اینکه سیاستمداران آمریکایی تلاش دارند چین را جدا سازند و پیشرفت علمی-فناوری چین را سرکوب کنند.

کارشناس مذکور تاکید کرد: فشار دولت آمریکا فقط انگیزه جامعه علمی چین را به منظور انجام پیشرفت‌های اصیل‌تر و دستیابی به خوداتکایی در علم و فناوری بیشتر خواهد کرد.