سومین ناو هواپیمابر چین در ماه ژوئن اسکله خشک را در کارخانه کشتی سازی جیانگ‌نان در خارج از شانگهای ترک کرد که نشان دهنده نقطه عطفی در مدرن سازی نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق چین است.

نسل جدید این ناو هواپیمابر که برای اولین بار به صورت بومی طراحی و ساخته شده است، به نام استان فوجیان در سواحل جنوب شرقی چین نامگذاری شد و طبق سنت نامگذاری دو ناو اول به نام استان‌های لیائونینگ و شاندونگ نامگذاری شدند.

فوجیان با وزن بارگیری کامل حدود 100 هزار تن، به ناوهای هواپیمابر لیائونینگ (نوع 001) و شاندونگ (نوع 002) که به ترتیب در سال های 2012 و 2019 راه اندازی شدند، می پیوندد. هر دو این ناوها از روش «اسکی پرش» برای پرتاب هواپیما استفاده می‌کنند، بدین شکل که هواپیماهای بال ثابت را با یک رمپ در انتهای باند کوتاه به پرواز در می آورند.

نوع 003 ناو فوجیان در مقایسه با دو مدل قبلی خود، جهشی در قابلیت‌های مدل های قدیمی تر است. بطوری که با وجود یک عرشه پرواز بزرگتر و یک روبنای کوچکتر، به جای رمپ اسکی، به سه منجنیق با نیروی الکترومغناطیسی مجهز است که سیستم پرتاب هواپیمای الکترومغناطیسی نیز نامیده می شود.

سیستم پرتاب هواپیمای الکترومغناطیسی جدیدترین سیستم پرتاب کامل نیروی دریایی مبتنی بر ناو است که به سرعت بلند شدن هواپیماها اضافه می‌کند. همچنین به یک ناو هواپیمابر امکان می‌دهد تا انواع گسترده‌تری از هواگردها را به‌ویژه هواپیماهایی با محموله سنگین‌تر به فضا پرتاب کند.

 ساخت کشتی‌های جنگی مدرن از چه زمانی آغاز شد؟

دیری نگذشت که چینی ها ساخت کشتی‌های جنگی مدرن را آغاز کردند. دولت چینگ در سال 1866، به رهبری فرمانداران ژنرال لی هونگ‌جانگ و زوئو زونگ‌تانگ، با همکاری فرانسه کارخانه‌ فوچو آرسنال را در شهر فوجوئو، پایتخت استان فوجیان تأسیس کرد. منطقه بندری فوجیان در نیمه دوم قرن نوزدهم در مرز رویارویی با امپریالیسم غربی قرار داشت.

فوچو آرسنال یکی از کارخانه‌های کشتی‌سازی بود که توسط دولت چینگ در جریان جنبش خودتقویت‌سازی از دهه 1860 تا 1890 ایجاد شد. هدف این جنبش به عنوان اولین تلاش برای فراگرفتن از غرب، ایجاد یک نیروی دریایی مدرن و آموزش افسران نیروی دریایی مدرن بود. مهندسان و صنعتگران فرانسوی استخدام شدند و مدارسی برای ساخت و ساز نیروی دریایی و کارآموزی راه اندازی شد.

اگرچه نیروهای فرانسوی در سال 1884 در طول جنگ چین و فرانسه به کشتی سازی آسیب جدی وارد کردند، اما این نشان دهنده مجموعه‌ای از تلاش‌های دولت چینگ برای تقویت نیروی دریایی پس از جنگ تریاک (1840-1842) و جنگ پیکان (1856-1860) بود که توانست امکان ساخت مستقل کشتی‌های جنگی مدرن را تسهیل کند.

نوسازی نیروی دریایی برای چین چه مفهومی دارد؟

از آنجایی که جمهوری خلق چین در سال 1949 تأسیس شد، نیروی دریایی را به عنوان یک جزء حیاتی ساختار امنیت ملی در نظر گرفت. نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق چین از اواخر دهه 1990 سخت افزارهای نظامی را از خارج خریداری کرده، کشتی های قدیمی را ارتقا داده و سکوهای دریایی ساخته است.

توسعه ناو هواپیمابر نوع 003 بخشی از نوسازی گسترده تر ارتش چین است. این امر با تاکید روزافزون این کشور بر حوزه دریایی و تقاضا برای عملیات نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق چین در مسافت‌های دورتر از چین مطابقت دارد. با توسعه اقتصاد چین، نیروی دریایی نقش مهمی را در خطوط ارتباطی دریایی ایفا می کند.

با تلاش‌ برای مدرن‌سازی، نیروی دریایی چین به یک نیروی پیشرفته و توانمند متشکل از سکوهای مدرن چند منظوره با سلاح‌ها و حسگرهای پیشرفته تبدیل شده است.

هوانگ پومین، محقق سابق دپارتمان مطالعات استراتژیک آکادمی علوم نظامی ارتش آزادیبخش خلق چین در این باره می گوید: «تنها صد سال از ظهور اولین ناو هواپیمابر می گذرد، اما این یک جهش انقلابی در جنگ دریایی از دوران نبرد کشتی های توپخانه است.»

از دهه 1940 ناو هواپیمابر به عنوان ستون فقرات نیروی دریایی و نقش اساسی را در پیروزی در نبردهای دریایی تعیین کننده ایفا کرده است که از جمله آنها میتوان به نبرد تارانتو و نبرد میدوی اشاره کرد. برای چین، اهمیت آن در حفظ امنیت خطوط ارتباطی دریایی جهانی و امنیت منافع خارج از کشور است.

بر اساس مقاله سفیدی که با عنوان «دفاع ملی چین در عصر جدید» توسط دفتر اطلاعات شورای دولتی در سال 2019 منتشر شد، ارتش چین «نیروی ثابت قدم برای صلح جهانی، ثبات و ساختن جامعه‌ای با آینده‌ای مشترک برای بشریت است.

در طول دو دهه گذشته، ارتش چین در کمک های بشردوستانه و عملیات امداد رسانی در خارج از مرزهای این کشور شرکت کرده است، مانند امداد و نجات زلزله و تلاش های امدادی در نپال و کمک به فیلیپین در اثر طوفان هایان. در اوایل سال جاری، واحدهای نیروی دریایی و نیروی هوایی ارتش آزادیبخش خلق در ماموریت امدادرسانی به تونگا پس از فوران آتشفشانی ویرانگر و سونامی آن شرکت کردند و بیش از 1400 تن تجهیزات امدادی از جمله مواد غذایی، تجهیزات پزشکی، ژنراتورهای برق و پمپ‌های آب را تحویل دادند.

هوانگ، کارشناس تاریخ نظامی در دانشگاه رنمین چین، به سی‌جی‌تی‌ان چین گفت: «اینکه یک کشور صاحب یک ناو هواپیمابر یا سطح فنی یک ناو هواپیمابر باشد، تا حد مشخصی نماد قدرت کلی نظامی و قابلیت‌های دفاع ملی یک کشور است.»

وی افزود: ناو هواپیمابر گواهی ملموس بر مهارت‌های فناورانه کشور است و با ارزش ترین دارایی دریاپایه به شمار می‌رود. شایان ذکر است که هدف چین از توسعه ناوهای هواپیمابر دفاع از امنیت راهبردی این کشور و ارتقای صلح جهانی است.