شی جین‌پینگ، رئیس جمهوری خلق چین، در نوزدهمین کنگره ملی حزب کمونیست چین در سال 2017 چشم‌انداز خود را برای ساختن جامعه‌ای با آینده‌ای مشترک برای بشریت مطرح کرد. این کنگره همه ابتکارات بین‌المللی چین، از جمله ابتکار کمربند و جاده را در یک چشم‌انداز جهانی قرار داد.

امروز، چهار سال و نیم از آن روز میگذرد و تنها چند ماه به بیستمین کنگره ملی حزب کمونیست چین باقی مانده و لازم است که تجربیات به دست آمده و اقدامات بعدی در جهت تحقق هر دو چشم‌انداز آینده مشترک برای بشریت و همینطور ابتکار کمربند و جاده مورد بحث قرار گیرد.

دو دلیل وجود دارد که این نیاز را توجیه می‌کند: اول، دوره دنیای تک‌قطبی دوران پس از جنگ سرد به طور برگشت‌ناپذیری به پایان رسیده و در میان تنش‌ها و آشفتگی‌ها یک دنیای چند‌قطبی جدید در حال ظهور است. علاوه بر این، شکل دادن به یک چارچوب مفهومی از سیستم جهانی آینده به عنوان «دنیای آینده مشترک» ضروری است.

دوم، نگاهی دقیق به الگوهای موجود برای همکاری بین‌المللی ممکن است نشان دهند که بلوک‌های ساختمانی مورد نیاز، که باید بر اساس آن‌ها چشم‌انداز آینده مشترک توسعه بیشتری یابد، از قبل وجود دارند. ابتکار کمربند و جاده یکی از این بلوک‌های اصلی ساختمان است.

اجازه دهید ابتدا نگاهی به سیستم جهانی بیندازیم. بحران اوکراین هم ضعف و هم اهمیت سیستم جهانی را آشکار کرد. مشکل اوکراین از سال 2014 در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل بود. در سال 2015 این شورا دومین موافقتنامه مینسک را که چارچوبی برای حل و فصل مسالمت‌آمیز اوضاع در شرق اوکراین ارائه می‌داد، تأیید کرد. با این حال، شورای امنیت نتوانست برای تضمین اجرای این توافق اقدام کند. در عوض، یک مکانیسم منطقه‌ای موقت تحت عنوان «فرمت نرماندی» که شامل قدرت‌های منطقه‌ای و اوکراین می‌شود، به عنوان چارچوب اصلی مذاکرات پذیرفته شد. با این حال، این مکانیسم همچنن مانعی برای تعامل فعال‌تر شورای امنیت سازمان ملل بود. «فرمت نرماندی» شکست خورده و باعث شکست شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز شده است.

درسی که باید از این تجربه گرفت این است که سازمان ملل در برخورد با مسائل صلح و امنیت نباید کنار گذاشته شود. این درس مهمی است که بسیاری، اما نه همه بازیگران بین‌المللی، آن را نادیده گرفته‌اند. جی‌اس‌آی، یکی دیگر از ابتکارات پیشنهادی چین است که در آوریل امسال توسط شی در نشست بوآئو برای آسیا اعلام شد و دقیقاً نشان داد که مسائل امنیتی باید در چارچوب اصول پذیرفته شده جهانی، مانند اصول منشور سازمان ملل، در نظر گرفته و حل و فصل شوند.

این ابتکار بر اهمیت سازمان ملل متحد به عنوان تنها سازمان جهانی و بین‌المللی تاکید دارد. توجه به اصول بنیادین سازمان ملل متحد، یعنی جهانی بودن عضویت آن، برنامه‌ها، منابع مالی و آژانس‌های آن و مهمتر از همه، قدرت منحصر به فرد مجمع جهانی آن، ضروری است. برای رسیدگی موثر به مشکلات عصر ما باید بر سازمان ملل تاکید شود. وضعیت امروز کره زمین نیازها و فرصت‌های فراوانی را برای همکاری جهانی فراهم می‌کند. غلبه بر همه‌گیری کووید-19 یک اولویت برای همه است. در عین حال، جهان با بحران سیاره‌ای سه گانه گرمایش جهانی، کاهش تنوع زیستی و آلودگی مواجه است. این مشکلات تنها با اقدام جهانی قابل حل است و سازمان ملل متحد مجمع ضروری برای چنین اقداماتی است.

دلیل دوم برای بحث عمیق بین‌المللی در مورد چشم‌انداز چین از آینده مشترک برای نوع بشر، در مدل‌های موفق موجود در این همکاری بین‌المللی و فرصت‌های جدیدی است که ارائه می دهند.

طرح ابتکار کمربند و جاده یک مثال مهم است. پیشرفت‌های آن تاکنون تجربیات قابل توجه و همچنین فرصت‌هایی را برای آینده ارائه می‌دهد. اجرای آن تاکنون اهمیت پروژه‌های مبتنی بر تقاضا و بهبود زیرساخت‌ها را نشان داده است که جریان‌های تجاری قوی‌تری را ممکن می‌سازد.

علاوه بر این، نشان داده است که آینده ابتکار کمربند و جاده می‌تواند زیرساخت‌ها را به حوزه‌های دیگری مانند سلامت، جاده‌های ابریشم سبز و دیجیتال گسترش دهد.

اگر پیشرفت آن در آفریقا را مثال بزنیم فضاهایی برای نوآوری وجود دارد. تقریباً همه کشورهای آفریقایی که تاکنون شامل بیش از 50 کشور شده‌اند، در همکاری با این ابتکار شرکت کرده‌اند. این همکاری‌ها شامل طیف وسیعی از فعالیت‌های اقتصادی مانند توسعه زیرساخت‌ها، مخابرات جدید، صنایع تولیدی اضافی و بانکداری است. پتانسیل زیادی برای همه زمینه‌های همکاری اقتصادی در آینده نیز وجود دارد.

قطعا اولویت‌های توسعه کشورهای آفریقایی تعیین کننده خواهند بود. مایه دلگرمی است که کشورهای آفریقایی در حال تقویت همکاری خود از طریق اتحادیه آفریقا و ترتیبات جدیدی مانند منطقه تجارت آزاد قاره آفریقا (AfCFTA) هستند.

علاوه بر این، کشورهای آفریقایی در حال حاضر با شرکای مختلفی همکاری می‌کنند. اتحادیه اروپا که به طور سنتی شریک اصلی آفریقا است، روابط خوبی با این قاره دارد. اشکال جدید همکاری در آینده به طور فزاینده‌ای مرتبط خواهند بود. طبیعی است که رویکردهای چینی و اروپایی بر اساس اولویت‌ها و نیازهای توسعه کشورهای آفریقایی به هم نزدیک شوند.

واقعیت‌های در حال تحول در همکاری‌های بین‌المللی، چه جهانی باشند و چه مختص یک منطقه، تحقق چشم‌انداز آینده مشترک جهان را مشخص خواهد کرد. هیچ کشوری نمی‌تواند به طور یکجانبه موفق شود. یکجانبه‌گرایی عمر کوتاهی داشت. در حال حاضر همکاری و مشارکت به عنوان جایگزین‌های آن وجود دارند و در عمل آزمایش می‌شوند که دائماً فرصت‌های جدیدی را باز می‌کند. چشم‌انداز چین از آینده مشترک برای بشر، انگیزه‌های قوی و همچنین تجربه عملی ارزشمندی را فراهم می‌کند و باید برای منفعت همگان مورد استفاده قرار گیرد.

مطالب نوشته شده در این مقاله برگرفته از نظرات شخصی نویسنده است و موضع رسمی بخش فارسی رادیو و تلویزیون مرکزی چین را منعکس نمی‌کند.