خانم «الهام عابدینی» کارشناس مسائل انگلیس ایران در یادداشتی با اشاره به کناره گیری «بوریس جانسون» نخست وزیر انگلیس نوشت: از زمان برگزاری همه پرسی برگزیت، جانسون سومین نخست وزیری است که استعفا می‌دهد و گویا طلسم بدشانسی‌های نخست وزیران پایانی ندارد.

متن یادداشت خانم عابدینی را در زیر می‌خوانید:

بوریس جانسون، نخست وزیر انگلیس که تا چند روز قبل مصمم می گفت استعفا نخواهد داد در نهایت پس از استعفای ۵۱ نفر از اعضای دولت شامل دو چهره شاخص یعنی ریشی سوناک، وزیر خزانه داری و ساجد جاوید، وزیر بهداشت ناچار به کناره گیری از قدرت شد. او حتی تا ساعاتی پیش از استعفا مایکل گاو، وزیر مسکن را که گفته بود بوریس جانسون ماندنی نیست، اخراج کرده بود. به نظر می رسد او این بار هم تصور می کرد می تواند همانند چندماه اخیر از دم تیغ بگذرد و به کارش ادامه دهد اما این بار شرایط متفاوت بود.

البته بوریس جانسون تا زمان تعیین رهبر جدید حزب محافظه کار بر سر کار باقی می ماند.

 بوریس جانسون که بود؟

در سال‌هایی که انگلیس درگیر موضوع برگزاری همه پرسی برگزیت بود، جانسون شهردارِ پایتخت این کشور بود. او با حمایت گسترده از کارزار حمابت از برگزیت و همراهی با چهره‌هایی چون نایجل فاراژ توانست یکی از اصلی‌ترین عوامل پیروزی این کارزار لقب بگیرد. پس از آن هم ترزا می او را به عنوان وزیر امور خارجه کشور منصوب کرد. از آنجایی که او به عنوان چهره‌ای به شدت حامی برگزیت شناخته می شد و نامش با مهاجرستیزی گره خورده بود، مخالفان و منتقدان سرسختی هم به ویژه میان اعضتی حزب کارگر داشت.

دوران حیات سیاسی جانسون پر از فراز و نشیب بوده و بارها به دلایل مختلف درخواست برای استعفای او مطرح شد.

از زمان برگزاری همه پرسی برگزیت، جانسون سومین نخست وزیری است که استعفا می‌دهد و گویا طلسم بدشانسی‌های نخست وزیران پایانی ندارد.

جانسون با اظهارنظرهایی چون مقایسه زنان برقع پوش با صندوق پست و تصمیم برات تبعید پناهجویان به رواندا، چهره‌ای مهاجرستیز و بیگانه ستیز از خود به نمایش گذاشته بود.

اما انتقادها جایی به اوج خود رسید که رسوایی 《پارتی گیت》رخ داد. مشخص شد بوریس جانسون در روزهای قرنطینه کرونایی، خودش با نقض قوانین و محدودیت ها در مهمانی شرکت کرده است. کار تا جایی بالا گرفت که چند هفته قبل جلسه رای اعتماد به او برگزار شد که البته با کسب اکثریت آرا نخست وزیر ماند. اما دوباره طرح اتهاماتی علیه کریس پینچر، معاون رئیس حزب محافظه کار مربدط به سوءرفتار جنسی سبب شد دوباره آتش انتقادها از جانسون شعله ور شود. پیش از این اتهامات علیه کریس پینچر، پنج نماینده دیگر حزب محافظه کار هم با اتهام سوءرفتار جنسی مواجه شده بودند. این موارد، تماشای فیلم مستهجن در جلسه مجلس عوام از سوی نیل پاریش، اتهام سوءرفتار جنسی عمران احمد خان علیه یک کودک و همچنین سوءرفتار جنسی دیوید واربرتون علیه زنان را شامل می شود. ماه گذشته نیز یک نماینده حزب محافظه کار که نامش فاش نشد به اتهام تجاوز بازداشت شد. همچنین اتهاماتی علیه راب رابرتز مربوط به آزار و اذیت یکی از کارمندانش مطرح شد. مجموع این اتفاقات سبب شد جانسون که البته خودش اذعان کرد از اتهامات علیه پینچر آگاه بوده با این وجود حکم انتصاب او را امضا کرده، علاوه بر چالش‌های قبلی با اتهام ناتوانی در مقابله با فساد اخلاقی حزب هم مواجه شود.

پیامدهای استعفای بوریس جانسون

انگلیس در جنگ اوکراین هم همسو با آمریکا و پیشروتر از همه کشورهای اروپایی کنار اوکراین ایستاد و کمک‌‌های مالی و نظامی برای آن فرستاد. بوریس جانسون نخستین رهبر خارجی بود که پس آغاز جنگ علیه اوکراین به این کشور رفت و با زلینسکی، رئیس جمهور دیدار کرد.

بنابراین می توان گفت یکی از نخستین پیامدهای کناره گیری جانسون، در موضوع جنگ اوکراین خود را نشان می دهد. با توجه به بحران اقتصادی جدی در این کشور، وزرای اقتصادی جانسون شامل ریشی سوناک بارها هشدار داده بودند در کنار حنایت از اوکراین باید به شرایط داخلی و اقتصاد کشور هم توجه کرد.

مورد دوم آنکه با رفتن بوریس جانسون، یکی از اصلی ترین نمادهای اسلام هراسی و مهاجرستیزی دولت این کشور کنار رفته است. هرچند بخش زیادی از این سیاست ها سازمان یافته و ریشه دار است اما احتمالا نبود جانسون دست کم در کوتاه مدت، فضای ملتهب این روزهای مهاجران و اقلیت های نژادی و مذهبی این کشور را آرام کند.

سومین پیامد مهم این کناره گیری بحث درخواست اسکاتلند برای برگزاری همه پرسی استقلال است‌. جانسون از مخالفان جدی برگزلری مجدد چنین همه پرسی است و در آخرین ساعت های نخست وزیری باز هم با درخواست وزیر اول اسکاتلند برای برگزاری همه پرسی مخالفت کرد. ممکن است با کنار رفتن جانسون، مسیر برای برگزاری همه پرسی استقلال در اسکاتلند و هچنین گسترش فعالیت‌های حزب شین فین در ایرلند شمالی که آن هم به دنبال افزایش اختیارات و حتی جدایی است، هموار شود.

به عنوان آخرین پیامد احتمالی این استعفا می توان به موضوع برگزیت اشاره کرد. بوریس جانسون تا حد زیادی از حامیان برگزیت سخت یعنی جدایی حداکثری و سریع انگلیس از اتحادیه اروپا بود. در نتیجه کناره گیری او از قدرت سبب امیدواری بروکسل و ایرلند شمالی شده که پروتکل ایرلند شمالی لغو نشود و مرز سخت میان ایرلند شمالی و جمهوزی ایرلند برقرار نشود. دولت جانسون گفته بود که می خواهد بخش های زیادی از پروتکل ایرلند شمالی را در اختلاف بر سر مقررات گمرکی بین بریتانیا و اتحادیه اروپا لغو کند.

گزینه های جانشینی بوریس جانسون

ریشی سوناک جدی ترین گزینه جایگزینی بوریس جانسون است. وزیر خزانه داری دولت بوریس جانسون که دومینوی استعفاها از روز سه‌شنبه با کناره‌گیری او آغاز شد یکی از اصلی ترین گزینه های جانشینی است. البته بحران های اقتصادی اخیر انگلیس سبب کاهش محبوبیت او میان مردم شده است.

 ساجد جاوید دیگر گزینه مطرح شده است. وزیر بهداشت دولت جانسون که پیشتر هم وزیر کشور بوده است،  همراه با سوناک روز سه‌شنبه استعفایش را تقدیم جانسون کرد. جاوید هم در نامه استعفایش نوشته بود که دیگر به بوریس جانسون به عنوان رهبر حزب اعتماد ندارد.

بن والاس، وزیر دفاع دولت بوریس جانسون، یکی از گزینه‌هایی است که گمانه‌زنی‌های زیادی درباره احتمال جانشینی او مطرح شده است. والاس در کنار شخص بوریس جانسون از جدی ترین حامیان حمایت از زلینسکی در اوکراین بودند.

از دیگر گزینه ها می توان به لیز تراس، وزیر امور خارجه کشور اشاره کرد. او در زمان تصدی پست وزارت تجارت خارجی نقش زیادی در امضای توافق های تجارت آزاد با کشورهای شرق آسیا چون ژاپن و پیشبرد ایده "بریتانیای جهانی" داشت. تفکری که در آن انگلیس به دنبال یافتن شرکای جدید در دنیا و بازیابی نقش موثر خود در نظاج جهانی می‌گردد.

پنی موردانت از حامیان سرسخت برگزیت و جرمی هانت هم از دیگر گزینه های مطرح هستند. جرمی هانت، وزیر سابق بهداشت در سال ۲۰۱۹ رقیب بوریس جانسون برای تصدی نخست وزیری بود که در نهایت عرصه رقابت را به جانسون واگذار کرد.

 مطلب بالا صرفا نظرات شخصی کارشناس محترم است و به معنای رد یا تایید از سوی بخش فارسی رادیو و تلویزیون مرکزی چین یا منعکس کننده موضع رسمی آن نیست.