جمهوری خلق چین فردا پنجشنبه 23 ژوئن برابر با دوم تیرماه ریاست کشورهای «بریکس» (برزیل، روسیه، هند، آفریقای جنوبی و چین) را بر عهده خواهد گرفت و میزبان چهاردهمین نشست سران بریکس خواهد بود. موضوع اجلاس امسال بریکس «برقراری روابط مشارکتی با کیفیت بالا، ایجاد عصر جدیدی با توسعه جهانی» است.

موضوع این اجلاس ارتباط نزدیکی با ابتکار توسعه جهانی پیشنهاد شده توسط چین دارد که هدف از آن، گردآوری قدرت شرکای بریکس، بر اساس دستاوردهای حاصل شده ابتکار «کمربند و جاده»، ایجاد یک پایه محکم‌تر برای همکاری بین‌المللی و پیشبرد همکاری بین‌المللی عمیق تر و مؤثرتر از جمله بریکس است.

آقای «مهرداد عله پور» کارشناس مسائل چین در یادداشتی اختصاصی برای بخش فارسی رادیو و تلویزیون مرکزی چین درباره اهمیت بریکس تاکید کرد: کشورهای عضو گروه بریکس با برخورداری از رشد سریع اقتصادی و کسب جایگاه ویژه در اقتصاد بین‌الملل درصدد برآمده‌اند تا به‌طور تدریجی بر روند تصمیم‌گیری‌های ویژه نظام بین‌المللی تأثیرگذار باشند و با اصلاح نهادهای مالی و سیاسی بین‌المللی، سامانه جدیدی از حاکمیت بین‌المللی را طراحی نمایند.

به عقیده این کارشناس مسائل چین حضور دو عضو دائم (فدراسیون روسیه و چین) و سه مدعی کسب کرسی دائم شورای امنیت (هند، برزیل و آفریقای جنوبی) در بریکس نشان از نقش و تأثیرگذاری ویژه این گروه سیاسی ـ اقتصادی در معادلات جهانی و بین‌المللی دارد.

متن کامل یادداشت آقای عله پور را در زیر مشاهده می‌کنید:

واقعیت امر نشان از آن دارد که متأثر از دگردیسی‌های شتابانی که در سطوح منطقه‌ای و بین‌المللی پدیدار شده است، کنشگران مختلف درصدد برآمده‌اند تا با نگاهی کلان و چندبُعدی به سمت همکاری‌های قدرت‌ساز و تعاملات راهبردی حرکت نمایند. شایان ذکر است که همین امر به نوبه خود نه‌تنها منجر به ایجاد پیمان‌ها و ائتلاف‌های جدیدی شده است، بلکه به‌واقع موجبات تقویت و یا حتی تضعیف ائتلاف‌های پیشین را نیز فراهم آورده است. متأثر از انگاره مورد اشاره می‌توان چنین اظهار داشت که «سازمان قدرت‌های اقتصادی در حال ظهور» که به اختصار بریکس خوانده می‌شود از جمله ائتلاف‌ها و نهادهایی است که از سال 2009 میلادی فعالیت خود را با هدف ایجاد تغییرات ساختاری در معماری قدرت جهانی آغاز کرده است.

آنچه که در باب گروه بریکس مهم می‌نماید آن است که از منظر سیاسی و اجتماعی، این گروه از یک جمعیت کثیر حدود سه میلیارد نفری سود می‌برد. مضاف بر این، حضور دو عضو دائم (فدراسیون روسیه و چین) و سه مدعی کسب کرسی دائم شورای امنیت (هند، برزیل و آفریقای جنوبی) نشان از نقش و تأثیرگذاری ویژه این گروه سیاسی ـ اقتصادی در معادلات جهانی و بین‌المللی دارد.

با عنایت به انگاره مورد اشاره می‌توان چنین اظهار داشت که رشد روزافزون اقتصادی در کنار تأثیرگذاری سیاسی این گروه می‌تواند آن‌ها را به رقیبی جدی برای ایالات‌متحده و اروپا تبدیل نماید. یکی دیگر از ویژگی‌های بریکس آمایش سرزمینی این گروه است که با برخورداری از 25 درصد سرزمین، 43 درصد جمعیت، 33 درصد تولید ناخالص جهان و در اختیار داشتن 128 درصد از حجم تجارت جهانی توانسته است خود را به‌عنوان یکی از ائتلاف‌های اقتصادی رو به رشد جهانی به همگان معرفی نماید.

با عنایت به موارد مورد اشاره و در مقام پاسخ به این پرسش راهبردی که نقش گروه بریکس در تحولات جهانی چگونه ارزیابی می‌شود؟ می‌توان چنین اظهار داشت که اعضای گروه بریکس که از آن‌ها به‌عنوان «گروه پنج» نیز یاد می‌شود، باشگاهی اقتصادی با گرایشات سیاسی قلمداد می‌شوند که اعضای آن در تلاش هستند تا از طریق تقویت توانایی‌های خود، بلوک قدرتمندی را در برابر بلوک‌های غربی ایجاد نمایند.

شایان ذکر است که کشورهای عضو گروه بریکس با برخورداری از رشد سریع اقتصادی و کسب جایگاه ویژه در اقتصاد بین‌الملل درصدد برآمده‌اند تا به‌طور تدریجی بر روند تصمیم‌گیری‌های ویژه نظام بین‌المللی تأثیرگذار باشند و با اصلاح نهادهای مالی و سیاسی بین‌المللی، سامانه جدیدی از حاکمیت بین‌المللی را طراحی نمایند؛ لذا تأسیس و ایجاد نظم جهانی عادلانه‌تر و منصفانه‌تر، به‌ویژه از طریق اصلاح نهادهای مالی بین‌المللیِ کنونی را می‌توان اصلی‌ترین هدف گروه موسوم به بریکس قلمداد کرد.

 با توجه به دگردیسی‌های پدیدار شده، اعضای گروه بریکس کوشیده‌اند تا از طریق چند اقدام راهبردی، موجبات تغییر در نظام بین‌المللی غربی را فراهم نمایند؛ از جمله این اقدامات می‌توان به مواردی از قبیل: 1) اصلاح ساختار اقتصادی و مالی جهانی که توجهی به افزایش وزن اقتصادی کشورهای بریکس و سایر اقتصادهای در حال ظهور ندارد؛ 2) تقویت استانداردها و اصول قوانین و قواعد بین‌المللی در راستای ممانعت نقض حاکمیت دیگر کشورها و بی‌اثرسازی سیاست‌های یک‌جانبه قدرت غربی؛ و 3) تعامل، همکاری و مشارکت در سطح گسترده با مسائل، معضلات و موضوعات مربوط به نوسازی اجتماعی و اقتصادی کشور، اشاره کرد.

در پایان می‌توان چنین اظهار داشت که امروزه عرصه روابط بین‌الملل شاهد شکل‌گیری بلوکی نسبتا نیرومند در عرصه اقتصاد سیاسی بین‌الملل است که مطالبات آن‌ها نه‌تنها محصور در حوزه‌های اقتصادی نخواهد ماند؛ بلکه در عرصه سیاست بین‌الملل نیز خواهان حضور پُر رنگ‌تری برای نقش‌آفرینی فزاینده خواهد شد. در عصر به‌هم پیوستگی اقتصاد و ارتباطات شبکه‌ای (به خصوص کشورهای در حال توسعه و قدرت‌های نوظهور) اعضای بریکس به خوبی آگاه هستند که به‌تنهایی نمی‌توانند در معادلات جهانی اثرگذار باشند؛ از این رو درصدد برآمده‌اند تا از طریق شکل‌دهی به سازوکارهای جمعی و مشترک منطقه‌ای و جهانی، موجبات بیشینه‌سازی قدرت رو به تزاید خود را فراهم نمایند. نکته قابل‌تأملی که در این بین خودنمایی می‌کند آن است که بدون شک این رخداد علاوه بر آثار و پیامدهای مثبت برای اعضای بریکس، دارای اثرات متنابهی برای کشورهای در حال توسعه خواهد بود تا بتوانند از رهگذر رقابت این دسته از کشورها، زمینه‌های لازم جهت افزایش قدرت چانه‌زنی خود جهت سرعت بخشیدن به روند پیشرفت و توسعه همه‌جانبه خود را فراهم نمایند.

مطلب بالا صرفا نظرات شخصی کارشناس مذکور است و به معنای رد یا تایید از سوی بخش فارسی رادیو و تلویزیون مرکزی چین یا منعکس کننده موضع رسمی آن نیست.