از 24 فوریه تمام توجه جهانی معطوف درگیری روسیه-اوکراین و پیامدهای منفی آن بر دنیا از جمله افزایش قیمت کالاها و مواد غذایی شده که باعث گشته میلیون‌ها نفر در کشورهای کمتر توسعه یافته بیشتر به خطر گرسنگی نزدیک شوند.

قدرت‌های بزرگ با در نظر گرفتن این واقعیت باید به دنبال راه‌‌حل‌های مبتنی بر مصالحه و قدم پیش گذاشتن برای حفظ (یا احیای) صلح به جای جنگ‌افروزی باشند. همچنین به دلیل آنکه اروپا با بزرگترین بحران خود از زمان جنگ جهانی دوم مواجه است، باید تلاش خود را برای تضمین ثابت در مناطق دیگر از جمله پویاترین منطقه جهان یعنی آسیا-اقیانوسیه انجام دهد.

اما متاسفانه در سال‌های اخیر ما شاهد بوده‌ایم که برخی کشورها در جهت نظامی کردن منطقه آسیا-اقیانوسیه گام برداشته‌اند. ایجاد پیمان‌‌های نظامی جدید مانند «آکواس» (با مشارکت استرالیا، انگلیس و آمریکا) و اظهارات برخی سران کشورها درباره نقش جهانی ناتو و تمایل این پیمان نظامی برای عرض اندام در آسیا-اقیانوسیه نشانه‌های نگران‌کننده‌ای هستند.

در واقع، اقدامات قدرت‌های بزرگ برای محقق کردن اهداف ژئوپلتیکی مبهم و غیرشفاف آنها در حال کشاندن این منطقه به یک مسیر خطرناک است.

وضعیت منطقه خودمختار اویغور شین جیانگ مثال دیگری مبنی بر این است که چگونه عوامل ژئوپلتیکی به نیروی پیش‌برنده اصلی تبدیل شده که بر عواملی مانند ثبات،‌ امنیت و همکاری سودمند متقابل تاثیر می‌گذارد.

طی دو دهه گذشته، برخی کشورهای غربی به سرکردگی آمریکا و انگلیس کمپین‌هایی را علیه چین به راه انداخته و این کشور را به نقض حقوق بشر در شین جیانگ متهم کرده‌اند. در واقع آنها به این بهانه تحریم‌های مختلفی علیه چین وضع نموده‌اند.

حقیقت این است که واقعیت عینی در شین جیانگ کاملا از سناریوی «ترسناکی» که رسانه‌های آمریکا سعی در القای آن دارند متفاوت است زیرا دولت مرکزی چین میلیاردها دلار در شین جیانگ برای اقتصاد این منطقه و بالابردن استانداردهای زندگی مردم محلی آن سرمایه گذاری کرده است.

با توجه به آنکه تروریست‌های بین‌المللی به دنبال نفوذ در شین جیانگ بودند و حملات قساوت‌باری را در جولای 2009 انجام دادند، دولت مرکزی چین اقدامات سختگیرانه خود را برای پایان دادن به تروریسم و احیای نظم و قانون در این منطقه آغاز کرد.

تمام کشورها به هنگام مبارزه با تروریسم با برخی تنگناها مواجه هستند. بنابراین باید میان گام‌های موثر ضدتروریسم و حفاظت از حقوق شهروندان عادی توازن ایجاد کنند.

اما این همچنان چالشی برای تمام سیاست‌های ضدتروریسم کشورها محسوب می‌شود؛ به عنوان مثال سیاست‌های اعمالی آمریکا و دیگر کشورهای غربی در مناطقی مانند افغانستان و لیبی با چنین چالشی روبرو بودند.

بنابراین، کشورها به جای اتهام زنی و انجام بازی‌های ژئوپلتیکی باید همکاری و به اشتراک گذاری تجربیات خود در مبارزه با تروریسم و برقراری امنیت برای ساکنان محلی را تعمیق بخشند.

هرگونه تلاش برای دستکاری مفاهیم دموکراسی، حقوق بشر و مبارزه با تروریسم یا احیای استاندارد دوگانه فقط به افزایش تنش و رنج مردم عادی منجر خواهد شد.

از همه مهمتر، چین همواره هدف همکاری برد-برد با دیگر قدرت‌ها را تببین کرده تا احیای اقتصاد جهانی تقویت و ثبات با وجود ناآرامی اقتصادی و تنش‌های ژئوپلتیکی جهانی، از سرگرفته شود.

در حقیقت، ابتکار «کمربند و جاده» چین نقشی قابل توجه در بهبود تاسیسات زیرساختی در بسیاری از کشورهای درحال توسعه ایفا کرده که دهه‌هاست از فقدان منابع مالی لازم رنج می‌برند.

چین نه تنها در حوزه زیرساخت سخت بلکه در زمینه بهداشت و فناوری‌های دیجیتال نیز سرمایه گذاری کرده است. ابتکار کمربند و جاده تا به حال مزایای چشمگیری برای بسیاری از کشورهای آسیای میانه و جنوب شرق آسیا ایجاد کرده و باعث تقویت توسعه اقتصادی و فائق آمدن آنها بر تاثیرات پاندمی کووید-19 شده است.

با توجه به آنکه جهان در حال ورود به قلمروی ناشناخته تنش‌های اقتصادی و ژئوپلتیکی است، تمام کشورها به ویژه قدرت‌های بزرگ باید مداخلات ژئوپلتیکی را کنار گذاشته و به جای تقابل بر همکاری تمرکز کنند. تلاش‌های آنها برای سوءاستفاده از مفاهیم نابی چونن حقوق بشر در جهت منافع ژئوپلتیکی فقط به افزایش درگیری و تنش‌ها منجر می‌شود. برای مثال، تلاش‌های آمریکا برای مهار چین و متقاعد کردن کشورهای آسیا-اقیانوسیه به اقدام علیه چین تاثیری منفی بر عوامل پویای منطقه‌ای و امنیت جهانی خواهد داشت و احتمال اقدام مشترک برای برخورد با چالش‌های مشترک را تضعیف می‌کند.

به این ترتیب باید گفت مباحث مربوط به شین جیانگ که انگیزه ژئوپلتیکی دارند نمی‌تواند تاثیری مثبت بر منطقه بگذارد. صد البته هیچ کشوری بدون نقص نیست و همواره راه‌هایی برای بهبود سیاست‌های داخلی و خارجی یک کشور از جمله حفاظت از حقوق بشر وجود دارد. این الگو فقط مختص چین نیست و برای تمام کشورها از جمله آمریکا، انگلیس و روسیه هم کاربرد دارد.

همکاری و ترک ذهنیت جنگ سرد تنها راه قابل اتکا برای حفاظت بهتر از حقوق بشر در سطح جهان است. و با ابراز امیدواری می‌توان گفت سفر پیش روی «میشله باچله» کمیسیونر حقوق بشری سازمان ملل به شین جیانگ قدرت‌های غربی را بر آن دارد که مداخلات ژئوپلتیکی خود در خصوص این منطقه را متوقف کنند -چرا که خانم باچله به چشم خود واقعیت را خواهد دید – و به چین کمک کنند تا فارغ از ادعاهای مضحک غربی بر توسعه شین جیانگ تمرکز کند.