«شی جین پینگ» رئیس جمهور چین سه شنبه 25 ژانویه (5 بهمن) در نشستی ویدئویی با سران پنج کشور آسیای میانه شامل قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و اوزبکستان سی‌امین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک میان چین و این کشورها را گرامی داشت.

30 سال گذشته شاهد توسعه چشمگیر روابط این کشورها بوده که می‌تواند به عنوان الگویی برای نوع جدیدی از روابط بین‌الملل به آن توجه شود. چین و کشورهای آسیای مرکزی با تکیه بر پیشرفت‌ها و دستاورهای قبلی در حال استقبال از آینده‌ای روشن‌تر هستند.

چین سه دهه قبله در شمار نخستین کشورهایی بود که پس از استقلال کشورهای فوق، روابط دیپلماتیک با این پنج کشور برقرار کرد و پیشتاز دوره جدیدی از تعاملات دوستانه بر اساس احترام متقابل و برخورد برابر شد.

این کشورها، طی سال‌های گذشته به شکلی قاطع از استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی یکدیگر پشتیبانی کرده و به جستجوی مسیرهای جدید توسعه خود احترام گذاشته‌اند.

چین و کشورهای آسیای میانه از روابط حسن همجواری و دوستانه گرفته تا شراکت راهبردی شاهد تعمیق اعتماد سیاسی متقابل و افزایش ارتباطات بوده‌اند.

این کشورها در جستجوی مشترک امنیت و توسعه دست به دست به هم داده و با «سه عنصر منفیِ» تروریسم، تجزیه‌طلبی و افراط‌گرایی و همینطور قاچاق مواد مخدر و جنایت‌های سازمان‌یافته فراملی در چارچوب سازوکار سازمان همکاری شانگهای مبارزه کرده‌اند. در نتیجه این همکاری نزدیک و مشترک محیطی مطبوع برای توسعه اقتصادی و رفاه برای مردم این منطقه ایجاد شده است.

سه دهه گذشته همچنین نشان دهنده افزایش همکاری تجاری و اقتصادی است. بر اساس داده‌های منتشر شده توسط وزارت بازرگانی چین تجارت میان پکن و کشورهای آسیای مرکزی طی 30 سال گذشته بیش از 100 برابر شده است به گونه‌ای که سهم سرمایه‌گذاری مستقیم چین در پنج کشور فوق الذکر از 14 میلیارد دلار عبور کرده است.

شی جین پینگ در قزاقستان پیشنهاد ساخت «کمربند اقتصادی جاده ابریشم» را مطرح کرد که مولفه‌ای از ابتکار فوق العاده کمربند و جاده (BRI) است که شامل «جاده ابریشم دریایی قرن 21» نیز می‌شود و کشورهای شریک در آن را در مسیر پرسرعت توسعه مشترک تحت اصل رایزنی گسترده، کمک مشترک و منافع مشترک به سوی جلو هدایت می‌کند.

همکاری میان این کشورها با وجود شیوع کووید-19 بدون هیچ مانعی همچنان ادامه داشته است. چین و کشورهای آسیای مرکزی در مواجهه با این چالش مشترک (کرونا) در کنار هم ایستاده و از یکدیگر حمایت کرده‌اند. از ارائه تجهیزات پزشکی گرفته تا اعزام تیم‌های کارشناسی و تامین واکسن، این کشورها یک جامعه سلامت را با اقدامات عینی خود ساخته‌اند.

طی 30 سال گذشته، دوستی مردم با مردم و تعاملات فرهنگی میان دانشگاه‌ها رونق گرفته و اندیشکده‌ها و رسانه‌ها نیز ارتباطات خوبی با هم دارند. در حوزه‌هایی مثل حفظ میراث فرهنگی، ادبیات و ترجمه آثار هنری و همینطور همکاری در عرصه تولید فیلم و کتاب نیز تعاملات چشمگیری صورت گرفته است.

آقای شی در نشست مجازی روز سه شنبه تاکید کرد که اصول احترام متقابل، حسن همجواری و دوستی، همبستگی و منافع متقابل کلید همکاری موفقیت‌آمیز میان چین و پنج کشور آسیای مرکزی است که تجربه‌ای گرانبها و سرمایه‌ای مشترک برای این کشورها به حساب می‌آید.

در این نقطه شروع تاریخی چین آماده همکاری با کشورهای آسیای میانه بر پایه دستاوردهای گذشته، ساختن مسیر پیش‌ِرو و مقابله با چالش‌های مشترک مانند هژمونی مداوم، انحصارگرایی و یکجانبه گراییِ روزافزون و مداخله نیروهای خارجی است.

در میانه پاندمی جهانی کووید-19 و چالش‌های بی‌سابقه در قرن گذشته، به نفع چین و کشورهای آسیای میانه است که به شکلی یکپارچه به عنوان سازنده صلح جهان، حامیِ چندجانبه گرایی و مدافع نظم بین‌المللی باشند و فعالانه ساخت یک جامعه با آینده مشترک برای بشریت را رقم بزنند.